22 ноября 2024 г.

Дежурный по стране

В экономике вообще-то есть только два предложения...
Азамат Джолдасбеков, президент АО «Казахстанская фондовая биржа»

Мы в соц сетях:



Әкемнің әңгімелері

07 март 2018, 19:07
Қазақта «ұстазы жақсының ұстанымы жақсы» деген керемет сөз бар. Осы құдіретті сөздің иесі бар екені және оның күнделікті менің алдымда жайраңдап отыратыны қандай керемет! Оның бар мейірімі қаталдығының ар жағында бұлттың ар жағынан көрінген күн секілді көрініп тұрады.


Мен бүгін ұстазым емес, сол ұстазымның күнде аузынан тастамай, айтып жүретін әңгімесін қаз-қалпында жеткізуді жөн көрдім. Ол - ұстазымның әкесі жайлы хикаялар. Әкесінің сонау ашаршылық жылдары өмірге келіп, кейін әкесінен балалығы ұрланып кеткен кезінде жалғыз шешесінің арқасында осы кезге дейін тоқсанның торқауына келгенін қай бала мақтаныш көрмес. Сонымен, көп созбай, ұстазыма сөз кезегін берейін...

"...Әкем Әбілмәжіннің кейде нан қиқымдарын қолымен сыпырып, жинап отырып:

- Ееей, біз осы нанның қиқымына да зар болдық қой, сендерге айтса аңыз сияқты, ал мен үшін соның барлығы мына екі көзімнің алдында өтті ғой, тіпті бала боп ойнауға да уақыттың өзі таршылық жасады емес пе. Бәрі соғыстың салған лаңы ғой, соғыс лаңы,- деп күбірлеп отырғаны.

Кейде өз-өзімен шешіліп әңгіме айтса, шежіреден кем түспейді. Мен әкемнің көп әңгімесіне бала кезімнен қанып өстім. Ия, сол зұлмат уақытта басқа да ер-азаматтар секілді оның да әкесі соғысқа аттанды. Ол кез әкем 9-10 жасар ойын баласы екен. Әкесі Әбілхан бұны, ал, анасы Ханым қарындасы Мәрзияны арқаларына асып, вокзалда көтеріп тұрғанын, одан кейін әкесінің сол көп ер азаматтар секілді батысқа қарай ағылып жатқан пойыздың біріне мінгенін, басындағы кепкасы көрінбей кеткенше қол бұлғағанын күрсініп еске алады.

"Мені ересек адам сияқты көріп, анам мен қарындасымды маған тапсырды. Сол сәт тамағыма өксік тығылып, әкеме қимай қарадым. Осы көрініс әлі күнге көз алдымда" деп еске алады әкем.

Тек, әттең сол кезде өзінің үлкен жігіт болып әкесінің орнына соғысқа барғысы келгенін, бар фашисті бір өзінің жер жастандырғысы келгендігін кім ұқсын. Сол соғыстың аяқталғанына 70 жыл толса да, өзінің жасы сексеннің сеңгіріне келсе де, жадысында сақталған біраз дүниелері де баршылық. Соғысқа кеткенде әкесі қырықтағы қылшылдаған жігіт ағасы, ал, анасы жиырма сегізде екен, ой, дүние-ай!

Қазір интернет желісі әлемнің кез келген жеріндегі мәліметті сол уақытта жеткізетіні бар екен! Өткенде сонау Жезқазғанда тұратын үлкен қызы телефон соғып, сүйінші сұрағанда абдырап қалғаны рас.

- Папа, атамызды таптық!
- Қалай сонда?
- Ой, папа, қалай болушы еді, интернеттен. Атамызды із түссіз кеткен деген жоқсын ба?

Ия, солай екені рас, әкесінің соңғы хатында Украинаға кіріп барамыз деген, содан кейін хат та, хабар да болмады. Тек кейін із-түссіз жоғалғандардың қатарына енгізілсе де, әкесіне деген сағыныштан ба, бір уақытта іздеп келетін сияқты көрінетін.

Әкесінің соғысқа 1942 жылы аттанғанын, әрине, өзі де жақсы біледі. Ал, оның қай жерде, қай өңірде қалғанын бір Алланың қалауына салып жүретін. Сөйтсе де, технология дамыған заманда ештеңеде жасырын күйінше қалмайды екен. Ия, арнайы сайттарда сол соғысқа кеткен бар адам туралы мәлімет сақтаулы екен. Балалар соны тауыпты.

Жетпіс жылдан соң Украинаның Днепропетровская облысындағы Аул селосында 526 адаммен бірге жерленгенін білдік. Әйтеуір жерленіпті, далада қалмапты! Барлық керек деректер интернетте оттай басылып тұр дейді. Тіпті мәрмәр тастан ескерткішке дейін қалап қойғанын сурет қылып шығарыпты. Ой, дүние ай десейші!

Сөйтсе балалары бұған дейін іздеп таппаған әкесі Балабаев емес, Балғабаев болып жазылып кеткен екен. Ал, балалары оны да Балгабаев Әбілхан деп тауыпты, ал сөйтсе табылуына себеп онда Қызылорда облысы Қазалы вокзалы Чапаев колхозы делініп, кеткен жылы 1942 жыл деп, қайтыс болған жылы 1944 жыл деп көрсетілген. Жанындағы жұбайы деп анасы Балабаева Ханым жазылған екен. Тіпті сарғайған қағазына дейін интернетке шығарып қойыпты! Міне, дамыған уақыт!

"Бірде, - дейді әкем, - апам түнімен жүгеріні қол диірменге тартып, оны таңертең бізге нан ғып пісіріп, қарындасым Марзия екеумізді үйге тастап, өзі колхоздың жұмысына кеткен. Кешке дейін талғажау қылатынымыз - жүгері наны мен күзде тау қып жинап алып, көктемге дейін жейтін асқабақ болатын. Бір кезде ауыз үйдің есігі сықырлап ашылып кеткендей болды. Орнымнан тұрып, екі бөлмелі жер кепенің ауызғы болмесінде кім тұрғанын көргенде, бүкіл денем мұздап сала береді. Шұбатылған етегі жер сызып, жағы қуарған, түрі аруақ секілді біреу тұр. Әлгі адамның көзі ауызғы бөлмеде жинаулы тұрған асқабақтарда. Қорыққанымнан "Көке, көке, мылтығың қайда, мында біреу келіп тұр" деп жанұшыра айқайладым. Сөйтсем, сол заманда соғыстан қашып, бас сауғалап, тау тасқа тығылған сатқындар болатын, солардын бірі екен. Өзі аш. Менің айқайымнан ығысты ма, әлде, көкемнің атын айқайлап шақырғанымнан қорықты ма, әйтеуір қашқын шұбатылып, үйден ұзай берді. Сол кезде көкемнің аты ауызға ілінгенін айтсаңшы, әйтпесе кім біліпті, әлгі босқын бізді не істер еді. Құдай өзі жар болсын! Әлгі неме шыққаны сол екен, жалма-жан келсапты есікке көлденең шимайлап байлап тастадым".

Ал көктемде жер жыртқанда көк өгіздің үстінде әкем сияқты барлық балалар өгізбен қосылып, алма-кезек жер жыртып, егістікті шыр айналатын. Сәл мызғып кетсең, арқаңа ақсақ бригадир Әмірханның қамшысы сарт ете қалатын!

Әкем бізді көп жағдайда барды қанағат тұтуға шақыратын, бірақ біздің де көрмегенімізді қабылдай алмайтынымыз шындық қой. Қазіргі заман басқа. Ол уақыт пен бұл уақыттың айырмашылығы аспан мен жердей. Тек кең пейіл тарылмаса екен! Ол уақыттың адамдары қанағатшыл еді ғой. Шүкір Аллаға, қазір өзінен және қарындасы Мәрзиядан тараған бір қауым ел бар. Соғысты ұрпағының ұрпағына тілемесі анық..."

Сабырлық, қанағат туралы сөз қозғағанда апайым үнемі осы әңгімелерді айтады. Адамның шын кейпі тек жоқтықта, аштықта көрінетінін, сондықтан өзінің де әрқашан әке әңгімесіне құлақ түріп жүретінін айтады. Біліммен қоса берілген дұрыс тәрбие адамды алға жетелейтінін мен ұстаз өнегесінен ұқтым...

Гүлжан ҚЫЛЫШБАЙ
Ы.Алтынсарин атындағы
№204 орта мектептің
10 "б" сынып оқушысы
Қызылорда облысы
Қазалы ауданы
Әйтеке би кенті
Жетекшісі: Сәлима Балабай
Просмотров материала: 4 270

Поделиться материалом


10:04 230 миллиардов тенге возвращено государству в рамках дел... 123 261 Просмотров

20:03 Обращение жителей с. Маралды к Президенту РК К.-Ж. Токаеву... 0 Просмотров

12:16 Атырауда мыңнан астам асыл тұқымды еділбай қойы тірідей... 0 Просмотров

11:35 Бұдан былай Алматыда электрлі самокат тек 16 жастан бастап... 0 Просмотров

11:30 Қарағанды облысындағы жол апатынан сегіз адам көз жұмды... 0 Просмотров

11:17 Мұхамедиұлының Ұлттық музейдегі ұрлықтың жаңа эпизодына еш... 123 093 Просмотров

11:01 Биіктен құлап бара жатқан баланы қағып алған оқушыға үш... 122 734 Просмотров

10:47 Қарағандыда тұрғын үй ауласынан шала туылған бала табылды... 122 758 Просмотров

10:25 Ұлттық музей басшылығына қатысты қылмыстық істі... 123 066 Просмотров

18:37 Адвокат Бурхан Жансейтов задержан в Алматы... 8 474 Просмотров

17:38 Объемы производства сахара будут увеличены в семь раз —... 7 651 Просмотров

17:13 Тарифы на комуслуги изменятся в Казахстане... 7 718 Просмотров

16:54 Министр Аймағамбетов балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз... 10 906 Просмотров

16:52 «Қолайлы мектеп». Ұлттық жоба арқылы 582 мектеп бой көтереді... 11 052 Просмотров

16:52 «Суперагенты»: серьезный человек Сека уже ждет вас на IVI... 20 431 Просмотров

16:48 Балабақшаларды лицензиялауды күшейтеміз - министр... 8 321 Просмотров

16:43 Смайылов президенттің үкімет жұмысына қатысты сынына пікір... 6 649 Просмотров

16:42 Хищение средств через платформу АrtSport расследует антикор... 6 546 Просмотров

16:39 Еліміздің басым бөлігінде аптап ыстық болады – ауа райы... 5 352 Просмотров

16:37 Про президентскую критику... 7 455 Просмотров

16:29 Министерство не запрещало показ мультфильма «Базз Лайтер» -... 16 653 Просмотров

16:15 Экология министрлігі киіктердің мекендеу ортасын зерттеуге... 5 319 Просмотров

15:48 Денсаулық сақтау министрлігі аборт жасатуға тыйым салу... 6 667 Просмотров

15:45 Елімізде коммуналдық қызмет тарифтері өзгереді... 5 432 Просмотров

15:41 Капремонт всех роддомов пообещала министр здравоохранения... 5 428 Просмотров

15:27 Благотворительный спортивный зал для детей открыли в... 5 268 Просмотров

15:00 Қазақстан шекарасы қандай жағдайда жабылады... 5 113 Просмотров

14:18 104 мың гектарға қант қызылшасы егілсе, ішкі нарықты 80... 5 360 Просмотров

13:41 Қаңтар оқиғасы кезінде қанша қару тәркіленді – ҰҚК есеп... 5 290 Просмотров

13:15 Алагузова - Нуртасу Адамбай: Богу не нужна твоя помощь... 16 822 Просмотров

13:14 Жауынгер бір жыл ішінде әскери техниканы ғана емес, қолына... 7 166 Просмотров

13:04 Тамызда өршиді: Денсаулық сақтау министрлігі коронавирус... 5 147 Просмотров

13:02 В отношении руководства ТОО «Казфосфат» начато досудебное... 5 364 Просмотров

12:59 Суицид в Казахстане: 96% случаев самоубийств совершаются... 5 692 Просмотров

12:51 Усовершенствовать военную организацию Казахстана поручил... 5 116 Просмотров

12:49 Закупать уголь заранее призывают казахстанцев... 5 130 Просмотров

12:45 Павлодарда кран жұмысшыны екінші қабаттан итеріп жіберді... 5 174 Просмотров

12:42 Президенттің сынынан кейін ұзаққа созылған жол жөндеу... 5 097 Просмотров

12:38 МӘМС шенеуніктердің жемсауытына айналған – Арман Бейсембаев... 5 330 Просмотров

12:32 Шоу-бизнес өкілдерінің ЛГБТ-ны насихаттайтын «Базз Лайтер»... 5 482 Просмотров





Опрос


«    Ноябрь 2024    »
ПнВтСрЧтПтСбВс
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930