28 октября 2025 г.

Дежурный по стране

В экономике вообще-то есть только два предложения...
Азамат Джолдасбеков, президент АО «Казахстанская фондовая биржа»

Мы в соц сетях:



Шиелінің тарихы Жөлектен бастау алады

27 февраль 2018, 8:19
Киелі мекен - Шиелім екен.
Жер бетінде бір мекен бар киелі,
Деп айтады : ән менен жыр , күй елі.
Сұлу сырдың бойындағы иран бақ,
Атың қандай сүйкімді еді Шиелі!
Тарих көші талай шұбап өткен жер,
Талай ұрпақ өсіп-өніп төккен тер,
Талай дұшпан жеңбек болып өктеген,
Қайыспаған қарашаңыз неткен ер!
Оразбек Сәрсенбай

Тарих – халықтың ғасырлар қойнауында жатқан ғұмырнамасы, мәдениеті, өнері, салт-дәстүрі. Тарихта тіл жоқ. Оны қалай сөйлетсең, солай ойысып кете беретіні белгілі. Жүздеген жылдар бойы батыстың тарихына табынып, өз тарихымызды саралай алмадық.


Әлемді таң қалдырған ғұламалардың Шығыстан шыққанын білім мен ғылымның қайнар көзі Орта Азияда жатқанын білгеніміз де жоқ. Шын мәнінде кешеге дейінгі басымыздан өткен зобалаң дәуірлердің мұрасынан қазақ халқының тарихын бөліп алып, даралап бере қою да оңай шаруа емес.

Тарих – ата-бабамыздың бізге қалдырған мәдени мұрасы. Оны білу – ұрпаққа парыз. Сыр елі жыр елі аталса, соның шырайлы бір өңірі – Шиелі жері де өзіндік тарихы бар, салт пен дәстүрге толы.

Бұл өңірден де небір шайырлар мен шешендер, би мен болыстар, ақындар мен жазушылар, ғалымдар мен ғұламалар, басқа да неше түрлі дарындар шыққан. Шиелі жерінің арғы тарихы – жалпы Сыр бойы тарихымен өзектес, бөле-жара қарауға болмайтын біртұтас тарих.

Археологтар мен тарихшылардың пікіріне қарағанда Сыр бойы тарихы, оның ішінде Сыр өзенінің орта ағысында орналасқан Шиелі жері - қай жағынан болса да, жұрт назарын аударуға тұратын, тарихы арыда жатқан өлке. Аудан тарихы Жөлектен бастау алады.


Табиғаты бай Сырдария өзенімен де, жермен де оңды-солды қатынас орнатуға қолайлы мекен болғандықтан, Жөлек қорғаны соғылып, ең үлкен Хан базары осында болған.

Мұнда Абылай әскері мен Кенесары қолы ат басын тіреген. Орыс пен Орта Азия, Қазақстан арасында үнемі қақтығыс болса, соның көп дүбірі осы Жөлектің үстінде өткен. Қазіргі Шиелі қаласының негізі 1900-1905 жылдары, темір жол келген заманда қаланды.

Сол жылдары Шиелі, Бәйгеқұм, Тартоғай, Сұлутөбе станциялары соғылып, халық жиналып, қоныстана бастайды. Бұрын ата-атаға бөлініп, шағын ауыл болып отырған елдер топтаса бастайды. Елді бірлікке, бірігіп тірлік етуге, ынтымаққа шақыруда Қарасары Байсын деген кісінің үлкендігі мен көрегендігі көп пайда келтіреді.

1917 жылы желтоқсан айында Шиеліде кеңес өкіметі орнады. Шиелі большевиктерінің алғашқы отырысы өтіп, Шиелі Советі сайланды.

1991 жылы бұрынғы КСРО елдері сияқты Қазақстанға да ұлы өзгеріс келді. Ел егемендік алды, өз байлығы өзіне, өз билігі өзіне тиді. Әрине тосыннан келген жаңа қоғам құрылым, жаңа нарықтық бағыт біраз қиындықтар келтірді. Елде басталған жекешелендіру саясаты жоспарсыз, негізсіз жүргізіліп, біраз шаруаны шайқалтып тастады, ондаған жылдар жиналған мүлік талан-таражға түсті, мықтылардың қолында кетті.

Бар ауырлық халықтың мойынына түсті. Алайда, бұл қиындық бірте-бірте орынына келе бастады, ел есін тез жинап, жаңа бағытқа құлшына кірісе кетті. Біздің Шиелі ауданы да осы кезеңдердің қиыншылығын түгел бастан өткерді.

1991 жылы басталған жаңа нарық қиындығын аудан 4-5 жылдың ішінде артқа салып, тек ауылшаруашылығы, өнеркәсіп, кәсіпкерлік саласында ғана емес, әлеуметтік, мәдени салада да ілгерілеу болды. Аудан орталығында сәнді мешіт үйі, орталық алаңда орнатылған Мұстафа Шоқай мүсіні, түрлі шаралар өткізілетін алаң, су атқылаған фонтандар мен алаңның екі жағындағы бас қақпа көше сәнін келтіріп тұр.

Бұл әрине ұзақ жол, ауыр жол болғаны даусыз. Бірақ Шиелі халқының патриоттығы барлық уақытта да биік болды. Осының барлығы адамның қолымен жасалды, Уақыт керуені еш уақытта тоқтаған емес.

Ғасырлар жүгін арқалаған әрбір ұрпақ та өзара сабақтасып, бар жақсыны келер ұрпаққа мұраға қалдырумен келеді. Өмірдің өлмейтіндігі де сонда, адамзат ақылының кеңідігі, адамзат тарихының тұңғиық тереңдігі де осында.

Оның даналығы, құдіреті – өмірді жақсарту, жалғастыру, кейінгіге мұра етіп қалдыру, жетілдіріп, зерделеп қалдыру – бүгінгі ұрпақтың міндеті.

Аяжан СЕЙДАЗИМОВА
А.С.Пушкин атындағы
№46 мектеп-лицейінің
7-сынып оқушысы
Қызылорда облысы
Шиелі ауданы
Шиелі кенті
Жетекшісі: Гүлмира Рүстемова







Просмотров материала: 5 021

Поделиться материалом


10:04 230 миллиардов тенге возвращено государству в рамках дел... 172 631 Просмотров

20:03 Обращение жителей с. Маралды к Президенту РК К.-Ж. Токаеву... 0 Просмотров

12:16 Атырауда мыңнан астам асыл тұқымды еділбай қойы тірідей... 0 Просмотров

11:35 Бұдан былай Алматыда электрлі самокат тек 16 жастан бастап... 0 Просмотров

11:30 Қарағанды облысындағы жол апатынан сегіз адам көз жұмды... 0 Просмотров

11:17 Мұхамедиұлының Ұлттық музейдегі ұрлықтың жаңа эпизодына еш... 172 461 Просмотров

11:01 Биіктен құлап бара жатқан баланы қағып алған оқушыға үш... 172 087 Просмотров

10:47 Қарағандыда тұрғын үй ауласынан шала туылған бала табылды... 172 133 Просмотров

10:25 Ұлттық музей басшылығына қатысты қылмыстық істі... 172 421 Просмотров

18:37 Адвокат Бурхан Жансейтов задержан в Алматы... 11 161 Просмотров

17:38 Объемы производства сахара будут увеличены в семь раз —... 10 299 Просмотров

17:13 Тарифы на комуслуги изменятся в Казахстане... 10 527 Просмотров

16:54 Министр Аймағамбетов балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз... 14 567 Просмотров

16:52 «Қолайлы мектеп». Ұлттық жоба арқылы 582 мектеп бой көтереді... 14 728 Просмотров

16:52 «Суперагенты»: серьезный человек Сека уже ждет вас на IVI... 23 437 Просмотров

16:48 Балабақшаларды лицензиялауды күшейтеміз - министр... 9 902 Просмотров

16:43 Смайылов президенттің үкімет жұмысына қатысты сынына пікір... 7 375 Просмотров

16:42 Хищение средств через платформу АrtSport расследует антикор... 7 219 Просмотров

16:39 Еліміздің басым бөлігінде аптап ыстық болады – ауа райы... 6 038 Просмотров

16:37 Про президентскую критику... 8 240 Просмотров

16:29 Министерство не запрещало показ мультфильма «Базз Лайтер» -... 17 312 Просмотров

16:15 Экология министрлігі киіктердің мекендеу ортасын зерттеуге... 5 983 Просмотров

15:48 Денсаулық сақтау министрлігі аборт жасатуға тыйым салу... 7 370 Просмотров

15:45 Елімізде коммуналдық қызмет тарифтері өзгереді... 6 095 Просмотров

15:41 Капремонт всех роддомов пообещала министр здравоохранения... 6 109 Просмотров

15:27 Благотворительный спортивный зал для детей открыли в... 5 938 Просмотров

15:00 Қазақстан шекарасы қандай жағдайда жабылады... 5 774 Просмотров

14:18 104 мың гектарға қант қызылшасы егілсе, ішкі нарықты 80... 6 036 Просмотров

13:41 Қаңтар оқиғасы кезінде қанша қару тәркіленді – ҰҚК есеп... 5 978 Просмотров

13:15 Алагузова - Нуртасу Адамбай: Богу не нужна твоя помощь... 17 493 Просмотров

13:14 Жауынгер бір жыл ішінде әскери техниканы ғана емес, қолына... 7 959 Просмотров

13:04 Тамызда өршиді: Денсаулық сақтау министрлігі коронавирус... 5 812 Просмотров

13:02 В отношении руководства ТОО «Казфосфат» начато досудебное... 6 088 Просмотров

12:59 Суицид в Казахстане: 96% случаев самоубийств совершаются... 6 421 Просмотров

12:51 Усовершенствовать военную организацию Казахстана поручил... 5 828 Просмотров

12:49 Закупать уголь заранее призывают казахстанцев... 5 784 Просмотров

12:45 Павлодарда кран жұмысшыны екінші қабаттан итеріп жіберді... 5 832 Просмотров

12:42 Президенттің сынынан кейін ұзаққа созылған жол жөндеу... 5 789 Просмотров

12:38 МӘМС шенеуніктердің жемсауытына айналған – Арман Бейсембаев... 6 015 Просмотров

12:32 Шоу-бизнес өкілдерінің ЛГБТ-ны насихаттайтын «Базз Лайтер»... 6 158 Просмотров





Опрос


«    Октябрь 2025    »
ПнВтСрЧтПтСбВс
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031