Шиелінің тарихы Жөлектен бастау алады

Киелі мекен - Шиелім екен.
Жер бетінде бір мекен бар киелі,
Деп айтады : ән менен жыр , күй елі.
Сұлу сырдың бойындағы иран бақ,
Атың қандай сүйкімді еді Шиелі!
Тарих көші талай шұбап өткен жер,
Талай ұрпақ өсіп-өніп төккен тер,
Талай дұшпан жеңбек болып өктеген,
Қайыспаған қарашаңыз неткен ер!
Оразбек Сәрсенбай

Тарих – халықтың ғасырлар қойнауында жатқан ғұмырнамасы, мәдениеті, өнері, салт-дәстүрі. Тарихта тіл жоқ. Оны қалай сөйлетсең, солай ойысып кете беретіні белгілі. Жүздеген жылдар бойы батыстың тарихына табынып, өз тарихымызды саралай алмадық.

Әлемді таң қалдырған ғұламалардың Шығыстан шыққанын білім мен ғылымның қайнар көзі Орта Азияда жатқанын білгеніміз де жоқ. Шын мәнінде кешеге дейінгі басымыздан өткен зобалаң дәуірлердің мұрасынан қазақ халқының тарихын бөліп алып, даралап бере қою да оңай шаруа емес.

Тарих – ата-бабамыздың бізге қалдырған мәдени мұрасы. Оны білу – ұрпаққа парыз. Сыр елі жыр елі аталса, соның шырайлы бір өңірі – Шиелі жері де өзіндік тарихы бар, салт пен дәстүрге толы.

Бұл өңірден де небір шайырлар мен шешендер, би мен болыстар, ақындар мен жазушылар, ғалымдар мен ғұламалар, басқа да неше түрлі дарындар шыққан. Шиелі жерінің арғы тарихы – жалпы Сыр бойы тарихымен өзектес, бөле-жара қарауға болмайтын біртұтас тарих.

Археологтар мен тарихшылардың пікіріне қарағанда Сыр бойы тарихы, оның ішінде Сыр өзенінің орта ағысында орналасқан Шиелі жері - қай жағынан болса да, жұрт назарын аударуға тұратын, тарихы арыда жатқан өлке. Аудан тарихы Жөлектен бастау алады.

Табиғаты бай Сырдария өзенімен де, жермен де оңды-солды қатынас орнатуға қолайлы мекен болғандықтан, Жөлек қорғаны соғылып, ең үлкен Хан базары осында болған.

Мұнда Абылай әскері мен Кенесары қолы ат басын тіреген. Орыс пен Орта Азия, Қазақстан арасында үнемі қақтығыс болса, соның көп дүбірі осы Жөлектің үстінде өткен. Қазіргі Шиелі қаласының негізі 1900-1905 жылдары, темір жол келген заманда қаланды.

Сол жылдары Шиелі, Бәйгеқұм, Тартоғай, Сұлутөбе станциялары соғылып, халық жиналып, қоныстана бастайды. Бұрын ата-атаға бөлініп, шағын ауыл болып отырған елдер топтаса бастайды. Елді бірлікке, бірігіп тірлік етуге, ынтымаққа шақыруда Қарасары Байсын деген кісінің үлкендігі мен көрегендігі көп пайда келтіреді.

1917 жылы желтоқсан айында Шиеліде кеңес өкіметі орнады. Шиелі большевиктерінің алғашқы отырысы өтіп, Шиелі Советі сайланды.

1991 жылы бұрынғы КСРО елдері сияқты Қазақстанға да ұлы өзгеріс келді. Ел егемендік алды, өз байлығы өзіне, өз билігі өзіне тиді. Әрине тосыннан келген жаңа қоғам құрылым, жаңа нарықтық бағыт біраз қиындықтар келтірді. Елде басталған жекешелендіру саясаты жоспарсыз, негізсіз жүргізіліп, біраз шаруаны шайқалтып тастады, ондаған жылдар жиналған мүлік талан-таражға түсті, мықтылардың қолында кетті.

Бар ауырлық халықтың мойынына түсті. Алайда, бұл қиындық бірте-бірте орынына келе бастады, ел есін тез жинап, жаңа бағытқа құлшына кірісе кетті. Біздің Шиелі ауданы да осы кезеңдердің қиыншылығын түгел бастан өткерді.

1991 жылы басталған жаңа нарық қиындығын аудан 4-5 жылдың ішінде артқа салып, тек ауылшаруашылығы, өнеркәсіп, кәсіпкерлік саласында ғана емес, әлеуметтік, мәдени салада да ілгерілеу болды. Аудан орталығында сәнді мешіт үйі, орталық алаңда орнатылған Мұстафа Шоқай мүсіні, түрлі шаралар өткізілетін алаң, су атқылаған фонтандар мен алаңның екі жағындағы бас қақпа көше сәнін келтіріп тұр.

Бұл әрине ұзақ жол, ауыр жол болғаны даусыз. Бірақ Шиелі халқының патриоттығы барлық уақытта да биік болды. Осының барлығы адамның қолымен жасалды, Уақыт керуені еш уақытта тоқтаған емес.

Ғасырлар жүгін арқалаған әрбір ұрпақ та өзара сабақтасып, бар жақсыны келер ұрпаққа мұраға қалдырумен келеді. Өмірдің өлмейтіндігі де сонда, адамзат ақылының кеңідігі, адамзат тарихының тұңғиық тереңдігі де осында.

Оның даналығы, құдіреті – өмірді жақсарту, жалғастыру, кейінгіге мұра етіп қалдыру, жетілдіріп, зерделеп қалдыру – бүгінгі ұрпақтың міндеті.

Аяжан СЕЙДАЗИМОВА
А.С.Пушкин атындағы
№46 мектеп-лицейінің
7-сынып оқушысы
Қызылорда облысы
Шиелі ауданы
Шиелі кенті
Жетекшісі: Гүлмира Рүстемова

Рейтинг	Регион	Аким
219022	Алматинская область
146708	Туркестанская область
108999	Восточно-Казахстанская область

Рейтинг	Регион	Аким
339	Алматинская область
195	Туркестанская область
180	Северо-Казахстанская область

« Май 2025 »
Пн	Вт	Ср	Чт	Пт	Сб	Вс
			1	2	3	4
5	6	7	8	9	10	11
12	13	14	15	16	17	18
19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29	30	31

Мы в соц сетях:

Шиелінің тарихы Жөлектен бастау алады

Поделиться материалом

Другие материалы по теме

По читаемости

По материалам