9 июля 2025 г.

Дежурный по стране

В экономике вообще-то есть только два предложения...
Азамат Джолдасбеков, президент АО «Казахстанская фондовая биржа»

Мы в соц сетях:



«БІЗДЕ СОНДАЙ...» ДЕЙТІН ДӘСТҮРЛЕРДІҢ КЕРЕГІ БАР МА?

18 сентябрь 2017, 12:09
«БІЗДЕ СОНДАЙ...» ДЕЙТІН ДӘСТҮРЛЕРДІҢ КЕРЕГІ БАР МА? Қазақтың дәстүрі мен салты ерекше. Басы тәрбиеге, ар мен ұятқа негізделген. Бұл кейінгі шыққан қандай да бір жаңалық емес. Сонау көшпелі жұрт кезінен бері қалыптасқан, қанға сіңген ғұрып. Бірақ кейбір дәстүрлердің түсініксіздеу тұстары бар. Тіпті олардың бұрын болғаны туралы күмәніміз бар.

«Қалың мал»

Бұл ескіден бар салт. Кезінде қыздың құны деп қыздың артынан келген жігіт жақ жағдайларына қарай төрт түліктің ірі-қарасын, не жас мал әкелген. Оның өзінде жігіт «Тең-теңімен, тезек қабымен» дейтін қағиданы ұмытпаған.

Соған орай қалың мал төленіп, қыз жақ барға қанаған қылған. Ал қазір еліміздің оңтүстік өңірінде «қалың мал» салты өзіндік қасиетінен гөрі, бизнеске айналып кеткен.

«Миллион теңге кемде-кем» деп, қызының бақыты емес, оның артынан келетін құн үшін осындай талап қоятын ата-аналардың әрекеті дұрыс па?

Оңтүстіктен қыз алуға өзге өңірдің азуы батпаса, жағдайларының төмендегі. Қыздарын оңтүстікке бергілері келмесе, олардың дәтүрі бойынша қыз саудамен келген соң, оның құнын төлеген соң, күң болып жұмыс істеуінде. Ал бұл қоғамдағы белгілі бір тепе-теңдікті бұзары анық.

Батыс өңірдегі өзгешелік

Батыс Қазақстанға күйеу бала болып бара қалсаңыз, сізді «қалың мал» деп қинамайды.

Бірақ аяқ киімді тығып қою, қызды көру үшін ақша төлеу дәстүрлері бар. Ақыры «қалың мал» бермедіңдер дегендей... Дегенмен бұл жердегі ақшаның шашылуы, күйеу баланың қалтасын осылай сынау қай жағынан дұрыс?

Той кезінде ән салған немесе өнер көрсеткен еңбектеген баладан бастап, еңкейген қарияға дейін ақшаны атап беру ше?

Бұл дәстүрлердің айналып келген кезде сананы тұрмыс билей бастаған тұстан бастап қалыптасқаны анық.

«Алып қашу»

Келіспей, келісіп болсын «алып қашу» дәстүрін әлі де болсын қоғамда жүзеге асыру ендігі жабайылықтың белгісі емес пе?! Себебі үкілеп отырған бір үйдің қызын ештеңе деместен көлікке салып алып кете беру дегеніңіз де, «қалың мал» дәстүрі секілді, қызды бұйым көру ғой.

«Ұзату» қазақтың төл дәстүрі. Қыздың ұясынан ұшып шыққаны дұрыс. «Алып қашу» операциясын жасаған белгісіз жігіт, бәлкім қыздың шынайы махаббатын құртқан да болуы мүмкін. Бұл адамгершілік жағынан үлкен қылмыс.

Он екіден қалдырмай ұзату

Жалпы қыз баласын күн ұясына кірмей жатып ұзатып алып кету керек. Бұл нағыз салт. Батыс өңірдегі ерекше бір дәстүрдің сақталғаны, ұзатылған соң қызды түнде алып кетпейді, ертесі күндіз өз үйінен шығарып салады. Міне бұл нағыз керегі. Ал көп өңірлерде қызды бастысы түнгі он екіден қалдымрмай ұзатып алып кету керек-ті. Сонда тәулік ауысудың рөлі қандай? Қыздың тәрбиесін көрсетудің де бір ерекшелігі оның күн ұясына кірмей ұзатылып, бақытын табуы шығар.

Түйін: кейбір дәстүрлеріміздің шектен шығып кететіні рас. Сондықтан көшпелі көзқарастың арнасын заманына қарай бұру керек. Бірақ еуропалық идеологияны сіңіріп алу деген сөз емес. Санадағы сүзгіге салып, ойланып барып жұмыс жасау керек.

Дереккөз: massaget.kz
Просмотров материала: 2 712

Поделиться материалом


10:04 230 миллиардов тенге возвращено государству в рамках дел... 156 225 Просмотров

20:03 Обращение жителей с. Маралды к Президенту РК К.-Ж. Токаеву... 0 Просмотров

12:16 Атырауда мыңнан астам асыл тұқымды еділбай қойы тірідей... 0 Просмотров

11:35 Бұдан былай Алматыда электрлі самокат тек 16 жастан бастап... 0 Просмотров

11:30 Қарағанды облысындағы жол апатынан сегіз адам көз жұмды... 0 Просмотров

11:17 Мұхамедиұлының Ұлттық музейдегі ұрлықтың жаңа эпизодына еш... 156 037 Просмотров

11:01 Биіктен құлап бара жатқан баланы қағып алған оқушыға үш... 155 682 Просмотров

10:47 Қарағандыда тұрғын үй ауласынан шала туылған бала табылды... 155 717 Просмотров

10:25 Ұлттық музей басшылығына қатысты қылмыстық істі... 156 012 Просмотров

18:37 Адвокат Бурхан Жансейтов задержан в Алматы... 10 205 Просмотров

17:38 Объемы производства сахара будут увеличены в семь раз —... 9 349 Просмотров

17:13 Тарифы на комуслуги изменятся в Казахстане... 9 539 Просмотров

16:54 Министр Аймағамбетов балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз... 13 263 Просмотров

16:52 «Қолайлы мектеп». Ұлттық жоба арқылы 582 мектеп бой көтереді... 13 456 Просмотров

16:52 «Суперагенты»: серьезный человек Сека уже ждет вас на IVI... 22 316 Просмотров

16:48 Балабақшаларды лицензиялауды күшейтеміз - министр... 9 300 Просмотров

16:43 Смайылов президенттің үкімет жұмысына қатысты сынына пікір... 7 048 Просмотров

16:42 Хищение средств через платформу АrtSport расследует антикор... 6 915 Просмотров

16:39 Еліміздің басым бөлігінде аптап ыстық болады – ауа райы... 5 742 Просмотров

16:37 Про президентскую критику... 7 898 Просмотров

16:29 Министерство не запрещало показ мультфильма «Базз Лайтер» -... 17 029 Просмотров

16:15 Экология министрлігі киіктердің мекендеу ортасын зерттеуге... 5 696 Просмотров

15:48 Денсаулық сақтау министрлігі аборт жасатуға тыйым салу... 7 066 Просмотров

15:45 Елімізде коммуналдық қызмет тарифтері өзгереді... 5 794 Просмотров

15:41 Капремонт всех роддомов пообещала министр здравоохранения... 5 802 Просмотров

15:27 Благотворительный спортивный зал для детей открыли в... 5 644 Просмотров

15:00 Қазақстан шекарасы қандай жағдайда жабылады... 5 483 Просмотров

14:18 104 мың гектарға қант қызылшасы егілсе, ішкі нарықты 80... 5 746 Просмотров

13:41 Қаңтар оқиғасы кезінде қанша қару тәркіленді – ҰҚК есеп... 5 687 Просмотров

13:15 Алагузова - Нуртасу Адамбай: Богу не нужна твоя помощь... 17 199 Просмотров

13:14 Жауынгер бір жыл ішінде әскери техниканы ғана емес, қолына... 7 626 Просмотров

13:04 Тамызда өршиді: Денсаулық сақтау министрлігі коронавирус... 5 520 Просмотров

13:02 В отношении руководства ТОО «Казфосфат» начато досудебное... 5 776 Просмотров

12:59 Суицид в Казахстане: 96% случаев самоубийств совершаются... 6 112 Просмотров

12:51 Усовершенствовать военную организацию Казахстана поручил... 5 523 Просмотров

12:49 Закупать уголь заранее призывают казахстанцев... 5 499 Просмотров

12:45 Павлодарда кран жұмысшыны екінші қабаттан итеріп жіберді... 5 541 Просмотров

12:42 Президенттің сынынан кейін ұзаққа созылған жол жөндеу... 5 481 Просмотров

12:38 МӘМС шенеуніктердің жемсауытына айналған – Арман Бейсембаев... 5 720 Просмотров

12:32 Шоу-бизнес өкілдерінің ЛГБТ-ны насихаттайтын «Базз Лайтер»... 5 863 Просмотров





Опрос


«    Июль 2025    »
ПнВтСрЧтПтСбВс
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031