19 июля 2025 г.

Дежурный по стране

В экономике вообще-то есть только два предложения...
Азамат Джолдасбеков, президент АО «Казахстанская фондовая биржа»

Мы в соц сетях:



Жабайы алма бақтарын сақтау болашақ үшін маңызды

14 август 2021, 10:52
Жабайы алма бақтарын сақтау болашақ үшін маңызды
Қазақ жеміс-көкөніс ғылыми зерттеу институты 2-6 тамыз күндері «Алманың атамекеніне саяхат» атты бес күндік ғылыми экспедиция өткізді. «Жоңғар Алатауы ұлттық паркі» аумағында өткен экспедицияға институт ғалымдары, шетелдік әріптестер, экологтар және баспасөз өкілдері қатысты.

Сапар алдында институтта өткен брифингте «Қазақ жеміс-көкөніс ғылыми зерттеу институты» ЖШС директоры Серік Садықов іс-шараның мақсат-міндеті жөнінде айта келіп, алманың қазіргі мәдени сұрыптарын өсіруде жабайы алма ағаштарын сақтаудың маңызды екеніне тоқталды. Қазіргі таңда Қазақстан алманың отаны екені дүние жүзі ғалымдары тарапынан мойындалған. Біздің еліміздегі Тарбағатай, Іле Алатауы, Жоңғар Алатауы бөктерлерінде Сиверс алмасының ормандары миллиондаған жылдардан бері бар екені дәлелденген. Атақты Алматы апорты осы жабайы алманы селекциялау жолымен алынған мәдени сұрыптың бірі. Қазіргі күні де 1000-1700 м биікте өсетін жабайы алма тұқымдарын пайдалану негізінде алманың түрлі сұрыптары алынады. Сиверс алмасы академик Аймақ Жанғалиевтің кірісуімен Қызыл кітапқа енгізілген.

Алайда қазіргі таңда жабайы алма белдеуіне үлкен қауіп төніп тұр. Экологиялық проблемалар, жаһандық жылыну, антропогендік фактор, бактериялық аурулар, өсімдік зиянкестері және басқа себептер Сиверс алмасы ормандарының жылдан-жылға азаюына, алма белдеуінің ескіруіне әкеп соғуда. Сондықтан ғалымдар бірегей алма бағын сақтап қалуға бүкіл қоғам назарын аударып, дабыл қағып отыр.

Ғылыми экспедицияға қатысушылар Жоңғар Алатауы ұлттық паркі аумағындағы жабайы алма өсетін белдеуді көзімен көріп, ғалымдардың зерттеу жұмыстарымен танысты. Мұнда Қазақ жеміс-көкөніс ғылыми зерттеу институтының арнайы тұқымдық учаскелері бар, ғалымдар тұрақты түрде мониторинг жүргізіп отырады. Атап айтқанда, алманың жаңа сұрыптарын алу, өсімдік зиянкестерінің пайда болуы себептері, оларды жою жолдары, алма ағашын табиғи жолмен сақтап қалу және т.б. Ғалымдар зерттеу жұмыстарын жүргізуде Ұлттық қорық қызметкерлері тарапынан көп көмек көрсетілетінін атап өтті.

Биология ғылымдарының докторы, профессор, Сиверс алмасын сақтау жөніндегі Халықаралық қор құрылтайшыларының бірі Наталья Огарьдің айтуынша, ерекше алма бағының гендік қорын сақтап қалу үшін жұмыстар жүргізіліп жатыр. Біраз уақыт бұрын Қазақстан генетикалық биоматериалдар

саудасы туралы халықаралық конвенцияны ратификациялады. Яғни қазақстандық биогенетикалық қор мемлекет қорғауына алынған.

Экспедиция мүшелері – француз ғалымы Ольга Киселева және Германия үкіметінің өкілі Тимур Шефер Қазақстанда жабайы алма бақтарын сақтау қалу дүние жүзі үшін маңызды екенін алға тартты. Қазақстандағы Сиверс алмасы дүние жүзі бойынша мәдени алма сұрыптарының негізгі көзі, түп-тамыры болып есептеледі. Бұл болашақ ұрпақ үшін керек. Сол себепті еуропалық әріптестер Сиверс алмасын сақтауға қатысты жобаларға қолдау танытып келеді.

Сондай-ақ ғылыми экспедиция барысында институттың биотехнологиялар зертханасының меңгерушісі, биология ғылымдарының кандидаты Светлана Долгих «Сиверс алмасының және кәдімгі өріктің генетикалық түрлерін генбанкте сақтау» деген тақырыпта баяндама жасады. Ғалым Қазақ жеміс-көкөніс ғылыми зерттеу институты зертханаларында жабайы алма мен өріктің табиғи түрлерін сақтап қалу жөнінде атқарылып жатқан жұмыстармен таныстырды. Ал Жер өңдеу және өсімдіктану ҒЗИ қызметкері Жанна Исина Сиверс алмасының зиянкестері және олармен күрес туралы айтты.

Жалпы отандық биолог және ботаник ғалымдар Сиверс алмасын сақтау бағытында жүйелі зерттеу жұмыстарын жүргізіп жатыр. Іле Алатауы бөктерлерінде түрлі себептермен жабайы алма ағаштары өсетін табиғи ареалдың көлемі азаюына байланысты, ендігі міндет – Жоңғар Алатауы аумағындағы Сиверс алмасын осы қалпында сақтау. Және де ғылыми-зерттеу мекемелерінде гендік қор банкін қалыптастыру қажет. Бұл үшін мемлекет және қоғам тарапынан тиісті назар аударылуы, ғалымдарға қаржылай қолдау көрсету мәселесі күн тәртібінде тұр.

Дереккөз: kazgazeta.kz
Просмотров материала: 2 154

Поделиться материалом


10:04 230 миллиардов тенге возвращено государству в рамках дел... 157 659 Просмотров

20:03 Обращение жителей с. Маралды к Президенту РК К.-Ж. Токаеву... 0 Просмотров

12:16 Атырауда мыңнан астам асыл тұқымды еділбай қойы тірідей... 0 Просмотров

11:35 Бұдан былай Алматыда электрлі самокат тек 16 жастан бастап... 0 Просмотров

11:30 Қарағанды облысындағы жол апатынан сегіз адам көз жұмды... 0 Просмотров

11:17 Мұхамедиұлының Ұлттық музейдегі ұрлықтың жаңа эпизодына еш... 157 478 Просмотров

11:01 Биіктен құлап бара жатқан баланы қағып алған оқушыға үш... 157 113 Просмотров

10:47 Қарағандыда тұрғын үй ауласынан шала туылған бала табылды... 157 153 Просмотров

10:25 Ұлттық музей басшылығына қатысты қылмыстық істі... 157 447 Просмотров

18:37 Адвокат Бурхан Жансейтов задержан в Алматы... 10 269 Просмотров

17:38 Объемы производства сахара будут увеличены в семь раз —... 9 414 Просмотров

17:13 Тарифы на комуслуги изменятся в Казахстане... 9 605 Просмотров

16:54 Министр Аймағамбетов балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз... 13 365 Просмотров

16:52 «Қолайлы мектеп». Ұлттық жоба арқылы 582 мектеп бой көтереді... 13 551 Просмотров

16:52 «Суперагенты»: серьезный человек Сека уже ждет вас на IVI... 22 391 Просмотров

16:48 Балабақшаларды лицензиялауды күшейтеміз - министр... 9 338 Просмотров

16:43 Смайылов президенттің үкімет жұмысына қатысты сынына пікір... 7 057 Просмотров

16:42 Хищение средств через платформу АrtSport расследует антикор... 6 922 Просмотров

16:39 Еліміздің басым бөлігінде аптап ыстық болады – ауа райы... 5 750 Просмотров

16:37 Про президентскую критику... 7 908 Просмотров

16:29 Министерство не запрещало показ мультфильма «Базз Лайтер» -... 17 034 Просмотров

16:15 Экология министрлігі киіктердің мекендеу ортасын зерттеуге... 5 700 Просмотров

15:48 Денсаулық сақтау министрлігі аборт жасатуға тыйым салу... 7 073 Просмотров

15:45 Елімізде коммуналдық қызмет тарифтері өзгереді... 5 802 Просмотров

15:41 Капремонт всех роддомов пообещала министр здравоохранения... 5 809 Просмотров

15:27 Благотворительный спортивный зал для детей открыли в... 5 651 Просмотров

15:00 Қазақстан шекарасы қандай жағдайда жабылады... 5 491 Просмотров

14:18 104 мың гектарға қант қызылшасы егілсе, ішкі нарықты 80... 5 753 Просмотров

13:41 Қаңтар оқиғасы кезінде қанша қару тәркіленді – ҰҚК есеп... 5 694 Просмотров

13:15 Алагузова - Нуртасу Адамбай: Богу не нужна твоя помощь... 17 206 Просмотров

13:14 Жауынгер бір жыл ішінде әскери техниканы ғана емес, қолына... 7 640 Просмотров

13:04 Тамызда өршиді: Денсаулық сақтау министрлігі коронавирус... 5 527 Просмотров

13:02 В отношении руководства ТОО «Казфосфат» начато досудебное... 5 784 Просмотров

12:59 Суицид в Казахстане: 96% случаев самоубийств совершаются... 6 117 Просмотров

12:51 Усовершенствовать военную организацию Казахстана поручил... 5 528 Просмотров

12:49 Закупать уголь заранее призывают казахстанцев... 5 507 Просмотров

12:45 Павлодарда кран жұмысшыны екінші қабаттан итеріп жіберді... 5 548 Просмотров

12:42 Президенттің сынынан кейін ұзаққа созылған жол жөндеу... 5 490 Просмотров

12:38 МӘМС шенеуніктердің жемсауытына айналған – Арман Бейсембаев... 5 726 Просмотров

12:32 Шоу-бизнес өкілдерінің ЛГБТ-ны насихаттайтын «Базз Лайтер»... 5 871 Просмотров





Опрос


«    Июль 2025    »
ПнВтСрЧтПтСбВс
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031