Әулиебастаудың кереметі неде? (ВИДЕО)

Тарих жер-анадан басталады. Қаратау өңірі Қазақстандағы табиғаты ешбір аумаққа ұқсамайтын алапта орналасқан. Табиғаты қатал, қысы өте суық, жазы ыстық өңір. Аудан аумағының топырағына, шоқы бастарындағы белдеулерге қарағанда аймақтың үш рет су астында қалғаны аңғарылады.

Бұл өңірден кезінде су асты болған аймақтарда теңіз, өзендерді мекен еткен тас болып қатып қалған жәндіктердің, балықтардың, т.б. тіршілік иелерінің сұлба қалдықтары кездеседі. Папортник өсімдіктерінің жұмсақ денелі іздері тасқа таңба болып түсіп қалған.

Өзінің географиялық және табиғи-климаттық орналасу жағдайын ертеде Оңтүстік Қазақстан территориясында палеолит және неолит дәуіріндегі адамдардың өмір сүруіне аса қолайлы аймақ болды. Бір заманда бұл жердің ауа райы Үндістандағыдай субтропикалық болған.

Онда түйеқұстар, ірі мүйізді мамонт тұқымдас аңдар өмір сүрген. Оның айқын айғағы - Үшбас ауылы маңындағы өзен бойынан қолтырауынның тістері, бизонның бас сүйегінің астыңғы жағының табылуы.

Аудан аумағымен шектесіп жатқан Бетпақдалада бұдан миллиондаған жылдардан бері тіршілік ететін,тұрағын өзгертпей келе жатқан, өзге өңірлерде кездесе бермейтін қалқанқұлақ тышқанның жиі жолығуы сол дәуірдің айғағы мол жәдігері іспеттес.

Жамбыл облысында Әулиебастау әр ауданда орналасқан. Соның бірі – Айшабибі ауылынан солтүстік батысқа қарай 3 шақырым жерде орналасса, екіншісі - Талас ауданындағы Қарабастау ауылы жанында екен.

Ұстазым екеуіміз қалалық «Табиғатты аяла» атты экологиялық форумға қатысу үшін, елбасымыздың «Туған жер» бағдарламасын негізге ала отырып, «Туған жерді зерттейміз» аталымы бойынша өз зерттеу жұмысымызды Жамбыл ауданындағы Әулиебастау жерінде жүргіздік.

Негізі Әулиебастау - көне қала орны. Алғаш археологтар Е.И. Агеева мен Г.И. Пацевич зерттеген. Қаланың қазіргі сақталған орны тік төртбұрышты, ұзындығы батыстан шығысқа қарай 400 м, ені солтүстіктен оңтүстіке қарай 140 м, биіктігі 9 м.

Үстінде жұмыртқа тәрізді екі төбе бар. Оның біріншісі батыс жағында, көлемі 105х87 м, екіншісі шығыс жағында, көлемі 100х120 м. Құрылыс сырты топырақ дуалмен қоршалған, ортасында аумағы 20 м2 үйдің орны сақталған. Шығыс жағындағы орталық қорған ірі тастардан қаланған.

Қаланың оңтүстік-батыс жағындағы жарылған жартастың астынан бұлақ ағып жатыр. Бұлақ суынан қала түбінде аумағы 100 м2 көлшік пайда болған. Ақсу өз. осы көлден бастау алады. Жергілікті халық бұлақты Әулиебастау деп атайды.

Қала жұртынан жинастырылған қыш ыдыстардың жасалуына қарап, ғалымдар қала Қарахан әулеті заманында (10 — 12 ғасыр) болған деп тұжырымдайды. Бұлақтағы су жыл бойы +16 градус тұрақты температураны ұстап тұрады. Су құрамын өмірге қажетті 17 түрлі минералды микроэлементтер: магний, калий, йод т.б құрайды.

Көктемнің жылы, шуақты күні түссе керек. Біз сапарға шықтық. Әулиебастау Тараз қаласынан 25 шақырым жерде орналасқан. Жоспарланған жерге барып, киелі жерді өз көзімізбен көріп, зерттеп, жергілікті тұрғындар мен бұлақ басына келушілерден мол мәлімет алып үлгердік.

Олардан сұхбат алу барысында әр түрлі жауап алынды. Таңертеңімен келген жас отбасы бұлақ суына шомылса, келесі біреуі жаңадан туылған шақалаққа қырқынан шыққанша мөлдір судан құйып, әкетуде. Ал ақсақал болса, бұлақтан аққан суды тамашалап, мөлдір суын шөлі қанғанша ішіп жатыр.

Бұлақтың суын біз де ішіп көрдік. Жер астынан шыққан су сондай таза, әрі мөлдір. Ал дәмі өте керемет, балдай, қайта-қайта ішкің келіп тұрады. Бұлақтың суы көлге қарай ағады, ал көлдің 3-4 жерінде астынан дөңгеленіп су шығып жатты.

Бұл көрініс те әсерлі екен. Ойланып қарасам, бұлақ суының құрамында 17 түрлі минералды микроэлементтер кездеседі, сонда бұл судың "Сарыағаш", "Тассай", "Боржоми" секілді минералды судан қай жері кем?

Шіркін, қаражаты жетерлік осы өңірдің кәсіпкері осы бұлақтың суын лицензиясы бар өнім етіп шығарса, Әулиебастау жері бірден танымал аймаққа айналар еді.

Жыл сайын Әулиебастауға келушілер саны көбеюде. Әсіресе жаз айларында. Көліне шомылып, балшығын денелеріне жағып, бұлақтың суын үйлеріне алып кететін халық жетеді. Дегенмен, сол халық құр кетпей, Әулиебастау жерін ластап кетеді.

Ішкен- жегенін артынан жинамай кету – мәдениетсіздікке жатпай ма?! Демалып болған соң, көлдің жан-жағы түрлі қоқыстарға толып кетеді. Сондай нәрсені көрсем, жерім үшін жүрегім сыздайды. Мен - табиғат жанашырымын. Жүрген жерімде суды, ауланы, саябақтарды ластамай, жан-жағымдағы тұрғындарға да табиғатты былғама деп айтып жүремін.

Сондықтан менің жазып отырған мақаламды оқыған әрбір отандасымды табиғаттың бізге берген керемет дүниесін қадірлеп бағалауға, қорғауға шақырамын.

Аружан МҰХАМЕТІЛДА
8-сынып оқушысы
техникалық шығармашылық
орталығы
Жамбыл облысы
Тараз қаласы
Жетекшісі: Айнұр Тілемісова

Рейтинг	Регион	Аким
219022	Алматинская область
146708	Туркестанская область
108999	Восточно-Казахстанская область

Рейтинг	Регион	Аким
339	Алматинская область
195	Туркестанская область
180	Северо-Казахстанская область

« Апрель 2024 »
Пн	Вт	Ср	Чт	Пт	Сб	Вс
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Мы в соц сетях:

Әулиебастаудың кереметі неде? (ВИДЕО)

Поделиться материалом

Другие материалы по теме

По читаемости

По материалам