Тұмса табиғат пен нағыз қазақы ауылды көргіңіз келсе, Үштөбеге келіңіз

Қазақ халқында «Туған жер - алтын бесік» деген нақыл сөз бар. Әр адамның туған жері болады. Адамзат баласы кіндік қаны тамған жерінде өсіп, білім мен тәрбие алады, ержетіп, оң-солын таниды, сосын ғана өмірде өз орнын табуға бел буады. Сондықтан кез-келген адамның туған жері - өзіне ыстық.

Туып өскен жеріңнің көлшігіне дейін көз алдыңнан кетпейді. Туған жерім - Үштөбемнің соққан самал желі мен салқын жазы, қоңыржай қысы, қара суығы мен ызғырығы, естен кетпейтін көгілдір көктемі мәңгілік ұмытылмасы анық.

«Туған жер» сөзінің мағынасы, құндылығы өте зор. Адам баласының бойындағы барлық рухани-адамгершілік қасиеттері осы туған жерде, жарық дүние есігін ашқаннан басталады.

Халқымызда "Туған елдей ел болмас, туған жердей жер болмас", "Туған жер - тұғырың, туған тіл - қыдырың" секілді мақал-мәтелдер, нақыл сөздер аз емес. «Тұғырың» деген сөзде көп мағына жатыр. Ол «туған ұяң» деген мағынаны астарлап тұр.

Менің бойымдағы «туған ұяма» деген ыстық ықыласымды өзім қалаға барғанда сезінемін, себебі біраз күн өткеннен кейін өзімнің Үштөбемді сағына бастаймын. Анамның маздап жанған отын, сол үйде жұма сайын пісірілетін шелпегін, үйдің жанынан ағатын бұлақта батпақтан неше түрлі заттар жасайтынымызды, ауылымның ауасын, ауыл маңында асық ататынымызды, күн ауған кезде тайға мініп алып "кімдікі жүйрік" деп жарысатынымызды, тіпті қала берді кешке тақау ауылды мұнарға бөлейтін түтініне дейін сағынып кетемін. Сондықтан қала қаншалықты қызық болса да, ауылыма асығамын.

Менің Үштөбе ауылым Тарбағатай ауданының солтүстік батысында орналасқан. Солтүстігінде Тарбағатай ауылымен, солтүстік- батысында Үржар ауданымен, батысында Аягөз ауданымен, шығысында Би Боранбай елді мекенімен шектесіп жатыр. Жер көлемі - 130 шаршы шақырым.

Ауылға келген соң "шіркііін, біздің ауылға жап-жақын жердегі Қабанбай шатында демалу орны болса, қалаға да бармас едім" деп тәтті ойға батамын. Ол жерде сарқыраған Боғас өзені ағып жатыр, айналасы ағаштар, дәрілік өсімдіктерді де сол жерден табасың.

Биеңді байлап, сиырыңды сауып, ешқандай қоспасы жоқ өніміңді демалушыларға ұсынып, суға шомылып, ойыныңды ойнап, биік тауының басына шығып, сол жердің бабамызға мекен болған тарихына қанығып, үлкендерге көмектесіп, жер-жерден келген қонақтармен қоян-қолтық араласып жүрсек қой деп армандаймын.

Осы бір балалық арманымды өскенде іске асырып, ауылымның танымалдығын арттырып, жеріме жан бітірсем деп жақсы оқуға тырысып жүрмін.

Арманым орындалса, тұнып тұрған осынау шежіре табиғат сөйлеп қоя берер еді. Ол сөйлесе бірінші осы жер туралы мына деректерді айтар еді.

Желдіқара тау жотасында жатқан Қабанбай шаты - ауылымыздың оңтүстігінен 1 шақырым жерде. Шат ішімен Кіші Боғас өзені ағып өтеді. Шаттың екі жақ қабырғасы тік жартасты, қорым тас және шілік тал, итмұрын долана қалың өскен.

Шат ішімен атты кісі әзер жүріп өтеді. Бұл жерде өз заманында Қабанбай батыр басқыншыларға қарсы қолайлы бекініс жасаған деген деректерді ұстазымыз айтып берген.

Біздің ауылда одан басқа да тамаша жерлер жетерлік. Ол - адамдар алыстан іздеп келетін ауылдан 50 шақырым жердегі «Шипалы бұлақ» өзені. Ол суға тері ауруларымен ауыратын адамдар жуынса, жазылып кетеді.

Базар өзені бойындағы табиғаты ерекше жер. Жергілікті халық пен сырттан келушілер жаз айларында осында демалыс күндерін өткізеді. Өзен арнасы осы түста ірі-ірі тастармен бөгеледі де, сарқырама түзілген. Суы өте тұнық, бір мерт тереңдікке дейін су түбі анық көрініп жатады.

Сарқырамада бақтақ балығы бар. Жоғары өрлеген балықтардың сарқырамадан секіріп өткен көрінісін тамашалауға болады. Мұнда табиғаттың өзі жасаған мүсіні - жартас бар. Осыған байланысты бұл жер атауы Сынтас деп аталады. Біздің «Сынтасқа» келген адамның да қайтқысы келмесі анық.

Неге дейсіз ғой?! Бұл маңдағы табиғат көрінісі ғажап, оған кезінде қазақ киносының майталманы Досқан аға, айтыстың ақиығы Жүрсін аға да тамсанып кеткен деп үлкендерден естігем. Енді неше түрлі жерді көріп жүрген осындай мықтылар табиғатына тамсанған менің туған ауылым - мен үшін жер жаннаты.

Таза ауа іздесеңіз, бие сауып, қымыз ішкіңіз келсе, ешкі сүтімен емделемін десеңіз, табиғат жасаған «Кемпіртасты», «Әулие үңгірді», «Қойтасты» көргіңіз келсе, нағыз ауыл тіршілігін тамашалап, аттың құлағында ойнап, ауыл жанындағы мектеп түлектері жасап берген көкпар алаңында ұлттық ойын ойнағыңыз келсе, онда менің Үштөбеме келіңіз. Бұл жердің барлық адамдарға құшағы ашық.

Бекжан ДӘУІТБЕКОВ
9-сынып оқушысы
Өкпеті орта мектебі
Шығыс Қазақстан облысы
Тарбағатай ауданы
Үштөбе ауылы
Жетекшісі: Айгүл Ажығожина

Рейтинг	Регион	Аким
219022	Алматинская область
146708	Туркестанская область
108999	Восточно-Казахстанская область

Рейтинг	Регион	Аким
339	Алматинская область
195	Туркестанская область
180	Северо-Казахстанская область

« Ноябрь 2024 »
Пн	Вт	Ср	Чт	Пт	Сб	Вс
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30

Мы в соц сетях:

Тұмса табиғат пен нағыз қазақы ауылды көргіңіз келсе, Үштөбеге келіңіз

Поделиться материалом

Другие материалы по теме

По читаемости

По материалам