5 июля 2025 г.

Дежурный по стране

В экономике вообще-то есть только два предложения...
Азамат Джолдасбеков, президент АО «Казахстанская фондовая биржа»

Мы в соц сетях:



ҚАЗАҚТЫҢ ҰЛТТЫҚ ТАҒАМЫ "БЕСБАРМАҚТЫ" "АТАДӘМ" ДЕП АТАУ ҰСЫНЫЛДЫ

18 январь 2018, 1:07
Күннің суық кезінде жұрттың қуатты тағамдарға ден қоятыны белгілі. Біз, қазақтар бұл кезде етті көбірек жейміз. Ал оны бір жерлерде «ет ауқат» деп, енді бір жерде «қамыр тамақ» деп те жатады. Көбірек қолданылатын атауы – бесбармақ. Дегенмен бұл атаудың дұрыс емес екені белгілі, ол жөнінде айтылып та, жазылып та жүр, деп хабарлайды zakon.kz Замана газетіне сілтеме жасап.

Ал халқымыздың бұл ұлттық тағамын «Атадәм» деп атасақ қалай болар еді? Сөздік қорымызда «атажұрт», «атамекен», «Ата заң», «ата салт», «ата мұра», «ата-баба», «Қамбар ата», «Шопан ата», «Сексек ата» деген сияқты құлаққа жағымды атаулар жиі кездеседі емес пе? Сол сияқты, атадан келе жатқан ұлттық тағамымызға «Атадәм» деген ат қойсақ, біздіңше, жарасып-ақ кетер еді. «Алдымызға атадәм тартылды», «атадәмнен алып отырыңыз» деген сөздердің өзі-ақ құлаққа жағымды естілер еді. Өйткені оның бізге атамыздан қалған, ұрпақтан-ұрпаққа мирас болып келе жатқан дәм екені рас қой.

Таяуда қолымызға 2012-жылы Алматыдағы «Слон» баспасынан шыққан «Қазақтың этнографиялық категориялары, ұғымдары мен атауларының дәстүрлі жүйесі» деп аталатын энциклопедиялық еңбектің 2-томы түскен еді. Соны оқып отырып, ұлттық тағамымызға қатысты бүгінде архаизмге айналып кеткен көптеген деректерді ұшырастырдық.

Мысалы, онда етке қосылып пісірілетін қамырды оңтүстікте «қамыр», «күлшетай» десе, Көкшетау жақта «құлақ нан» деп, батыста – «ет наны», солтүстікте – «жұқа нан», Батыс Қазақстан облысы өңірінде – «іңкәп», еліміздің шығыс өңірінде, Қытайдағы, Монғолиядағы қазақтар арасында – «шелпек», Қарақалпақстан мен Түркіменстан қазақтарында «күртік» деп атайтыны туралы айтылыпты. Сондай-ақ «бесбармақ» деген сөздің тілдік қорымызға орыс отаршыларының кемсітіп атауымен енгені жөнінде сөз болады. Яғни оны орыс шенеуніктері ойлап шығарған екен.
Ендеше біздің неге ата дәмімізді әлі күнге дейін осы атаудан арылтқымыз келмей жүр? Оның несін қимаймыз?

Ұлттық тағамымызды «Атадәм» деп атайық, ағайын! Біздің бұл ұсыныс-бастамамызды қолдайтындар қазақ арасынан көптеп табылады деген сенімдеміз.

Бекен Елубайұлы
Просмотров материала: 6 429

Поделиться материалом


10:04 230 миллиардов тенге возвращено государству в рамках дел... 155 595 Просмотров

20:03 Обращение жителей с. Маралды к Президенту РК К.-Ж. Токаеву... 0 Просмотров

12:16 Атырауда мыңнан астам асыл тұқымды еділбай қойы тірідей... 0 Просмотров

11:35 Бұдан былай Алматыда электрлі самокат тек 16 жастан бастап... 0 Просмотров

11:30 Қарағанды облысындағы жол апатынан сегіз адам көз жұмды... 0 Просмотров

11:17 Мұхамедиұлының Ұлттық музейдегі ұрлықтың жаңа эпизодына еш... 155 406 Просмотров

11:01 Биіктен құлап бара жатқан баланы қағып алған оқушыға үш... 155 052 Просмотров

10:47 Қарағандыда тұрғын үй ауласынан шала туылған бала табылды... 155 086 Просмотров

10:25 Ұлттық музей басшылығына қатысты қылмыстық істі... 155 382 Просмотров

18:37 Адвокат Бурхан Жансейтов задержан в Алматы... 10 172 Просмотров

17:38 Объемы производства сахара будут увеличены в семь раз —... 9 317 Просмотров

17:13 Тарифы на комуслуги изменятся в Казахстане... 9 502 Просмотров

16:54 Министр Аймағамбетов балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз... 13 215 Просмотров

16:52 «Қолайлы мектеп». Ұлттық жоба арқылы 582 мектеп бой көтереді... 13 409 Просмотров

16:52 «Суперагенты»: серьезный человек Сека уже ждет вас на IVI... 22 278 Просмотров

16:48 Балабақшаларды лицензиялауды күшейтеміз - министр... 9 277 Просмотров

16:43 Смайылов президенттің үкімет жұмысына қатысты сынына пікір... 7 041 Просмотров

16:42 Хищение средств через платформу АrtSport расследует антикор... 6 908 Просмотров

16:39 Еліміздің басым бөлігінде аптап ыстық болады – ауа райы... 5 735 Просмотров

16:37 Про президентскую критику... 7 885 Просмотров

16:29 Министерство не запрещало показ мультфильма «Базз Лайтер» -... 17 021 Просмотров

16:15 Экология министрлігі киіктердің мекендеу ортасын зерттеуге... 5 688 Просмотров

15:48 Денсаулық сақтау министрлігі аборт жасатуға тыйым салу... 7 058 Просмотров

15:45 Елімізде коммуналдық қызмет тарифтері өзгереді... 5 787 Просмотров

15:41 Капремонт всех роддомов пообещала министр здравоохранения... 5 795 Просмотров

15:27 Благотворительный спортивный зал для детей открыли в... 5 636 Просмотров

15:00 Қазақстан шекарасы қандай жағдайда жабылады... 5 476 Просмотров

14:18 104 мың гектарға қант қызылшасы егілсе, ішкі нарықты 80... 5 736 Просмотров

13:41 Қаңтар оқиғасы кезінде қанша қару тәркіленді – ҰҚК есеп... 5 680 Просмотров

13:15 Алагузова - Нуртасу Адамбай: Богу не нужна твоя помощь... 17 188 Просмотров

13:14 Жауынгер бір жыл ішінде әскери техниканы ғана емес, қолына... 7 617 Просмотров

13:04 Тамызда өршиді: Денсаулық сақтау министрлігі коронавирус... 5 511 Просмотров

13:02 В отношении руководства ТОО «Казфосфат» начато досудебное... 5 767 Просмотров

12:59 Суицид в Казахстане: 96% случаев самоубийств совершаются... 6 105 Просмотров

12:51 Усовершенствовать военную организацию Казахстана поручил... 5 516 Просмотров

12:49 Закупать уголь заранее призывают казахстанцев... 5 492 Просмотров

12:45 Павлодарда кран жұмысшыны екінші қабаттан итеріп жіберді... 5 534 Просмотров

12:42 Президенттің сынынан кейін ұзаққа созылған жол жөндеу... 5 473 Просмотров

12:38 МӘМС шенеуніктердің жемсауытына айналған – Арман Бейсембаев... 5 713 Просмотров

12:32 Шоу-бизнес өкілдерінің ЛГБТ-ны насихаттайтын «Базз Лайтер»... 5 856 Просмотров





Опрос


«    Июль 2025    »
ПнВтСрЧтПтСбВс
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031