21 августа 2025 г.

Дежурный по стране

В экономике вообще-то есть только два предложения...
Азамат Джолдасбеков, президент АО «Казахстанская фондовая биржа»

Мы в соц сетях:



Тоқаев ОДКБ-ның бітімгерлік ұйымға трансформациялануын қалайтынын жіткізді - Мұхтар Түменбай

Тоқаев ОДКБ-ның бітімгерлік ұйымға трансформациялануын қалайтынын жіткізді - Мұхтар Түменбай
ҰҚШҰ (ОДКБ) саммиты жайлы бірер ойыммен бөліссем деп едім. Бірден айтайын, саммит суреттеріне қарап бал аша алатын өнерім жоқ.

Осындағы көп адам ОДКБ жиынынан түсірілген суреттерге қарап ондағы атмосфераның біршама салқын болғанын болжады. Рас, солай болған болар. Оған себеп те жоқ емес. Жабық есік форматында өткен мемлекет басшыларының кездесуінде не әңгіме болғаны беймәлім. Десе де, көпшілік алдында жасалған ресми мәлімдемелердің өзін мұқият тыңдасаң көп нәрсені аңғаруға болады.

Біріншіден, ұйымның 20 жылдық тарихында алғаш рет оған мүше елдердің позициялары әркелкі екені анық байқалды. Басқасы-басқа, мемлекет басшыларының ұйымның басты міндеттері мен мақсаттарын түсінуде көзқарастары алшақ болып шықты. Мәселен Белоруссия Президенті үнемі ОДКБ-ны НАТО-мен, ЕуроОдақпен салыстырып, ұйымды соларға қарсы күштік одақ ретінде көрсеткісі келді. Тіпті мүше елдер ұйымдық қатаң тәртіпке бағынуы тиіс деп соқты. (оның қолтығына кім су бүркіп отырғанын тек болжай аламыз). Ал Қазақстан тарапы керісінше, ОДКБ БҰҰ сияқты әлемнің бейбіт дамуын қолдайтын ұйымдармен бірлесуі керек деп санайтынын анық айтты. Армения Азербайжанмен соғыста ұйым тарапынан қолдау көрмедік деген өкпесін жасырып қалмады. Тәжікістан мен Қырғызстанның өз арасында бұрыннан келе жатқан шекаралық кикілжіңі бар. Бір сөзбен, әрқайсысы байтал түгіл бас қайғы болып отырған кезге тап болды бұл саммит.
Бүкіл Ресей бұқаралық ақпарат құралдары Ұжымдық Қауіпсіздік Шарт ұйымын кәдімгідей мызғымас күш ретінде көрсеткісі келгенімен, мемлекет басшыларының көзқарастарындағы мұндай алшақтық ұйымның ішкі тұрақсыздығын байқатады.

Екіншіден, Кей отандық саясатшылар Ресей ҰҚШҰ мүшелеріне, оның ішінде нақты біздерге, Украинамен арасындағы жанжалына қатысу жөнінде ұсыныс жасаған жоқ, ол да олжа деп бағалап отыр. Олай болса, бұл саммитті ұйымдастырудың және оны дәл Мәскеуде өткізудің не қажеттігі болды? Кімге керек болды мұндай декоративтік спектакль?

Оның жалғыз себебі бар. Кремль, АҚШ пен НАТО-ға "менің де одақтастарым бар, менің де өз әскери блогым дайын" деген сес көрсетпекші болды. Алайда, қарсыластарына арналған бұл месседж тиісті нәтижесін бермеді. Және оған себепкер болған Тоқаев. Өзінің мәлімдемесінде Қазақстан Президенті бүгінгі таңда басты назарды батысқа емес, оңтүстіктегі Ауғаныстан аймағына аудару қажет деуі Мәскеу мен Минскінің қолда бар картасын шатастырып жіберді. Мұндай мәлімдеме жасауға Тоқаевты тек қаңтар оқиғасы итермелеген жоқ. Осыдан біраз бұрын АҚШ Ауғанстан мемлекетінен өз әскерлерін ерікті түрде шығарып әкетті, сөйтті де елдегі билікті талибтерге қолдан қолға ұстатқандай етіп беріп кетті. АҚШ-тың бұл қадамы Орта Азия елдерінің оңтүстік шекараларының тұрақсыз аймаққа айналуына септесті. Қалыптасқан жағдай жалғыз бізді емес, ең алдымен Тәжікістан мен Қырғызстанды мазалауы тиіс. Сондықтан да, бұл жерде Тоқаев өзінің ғана емес, оңтүстік көршілеріміздің де ұстанымын білдірді деуге болады.

Үшіншіден, содан кейінгі оның ОДКБ, аймақтық қауіпсіздік ұйымы ретінде БҰҰ сияқты ұйымдармен бірлесе, ақылдаса отырып жұмыс істегені дұрыс дегені тіпті бәрін тығырыққа тіреген сыңайлы. Мұндайды әсіресе Ресей мен Белоруссия тарапы күтпеді. Жиынға қатысқан ешбір тарап бұған не қарсымыз, не қолдаймыз деп жауап бере алмай да қалды. Тоқаевтың бұл мәлімдемесі шын мәнісінде түбегейлі бетбұрыстық ұсыныс болды десем артық айтпаймын. Себебі әу баста ОДКБ, белгілі бір мемлекеттерге ықпал ететін күш ретінде емес, тек аймақтық ішкі қауіпсіздікті қамтамасыз ететін ұйым болып құрылған болатын. Оны енді НАТО-ға қарсы күш ретінде көрсету дұрыс емес, біздің арамызда ондай уағдаластық жоқ деген ой жатыр Тоқаевтың сөзінің ар жағында. Ол ОДКБ-ның саяси-әскери ұйымнан бітімгерлік ұйымға трансформациялануын қалайтынын жіткізді. Бұл сөздер де батыстағы естір құлақтарға анық жеткен болар.

Журналист Мұхтар Түменбайдың желідегі жазбасы
Автор: Мұхтар Түменбай -
Тоқаев ОДКБ-ның бітімгерлік ұйымға трансформациялануын қалайтынын жіткізді - Мұхтар Түменбай
Просмотров материала: 1 008

Поделиться материалом


10:04 230 миллиардов тенге возвращено государству в рамках дел... 162 637 Просмотров

20:03 Обращение жителей с. Маралды к Президенту РК К.-Ж. Токаеву... 0 Просмотров

12:16 Атырауда мыңнан астам асыл тұқымды еділбай қойы тірідей... 0 Просмотров

11:35 Бұдан былай Алматыда электрлі самокат тек 16 жастан бастап... 0 Просмотров

11:30 Қарағанды облысындағы жол апатынан сегіз адам көз жұмды... 0 Просмотров

11:17 Мұхамедиұлының Ұлттық музейдегі ұрлықтың жаңа эпизодына еш... 162 466 Просмотров

11:01 Биіктен құлап бара жатқан баланы қағып алған оқушыға үш... 162 092 Просмотров

10:47 Қарағандыда тұрғын үй ауласынан шала туылған бала табылды... 162 133 Просмотров

10:25 Ұлттық музей басшылығына қатысты қылмыстық істі... 162 423 Просмотров

18:37 Адвокат Бурхан Жансейтов задержан в Алматы... 10 563 Просмотров

17:38 Объемы производства сахара будут увеличены в семь раз —... 9 704 Просмотров

17:13 Тарифы на комуслуги изменятся в Казахстане... 9 917 Просмотров

16:54 Министр Аймағамбетов балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз... 13 764 Просмотров

16:52 «Қолайлы мектеп». Ұлттық жоба арқылы 582 мектеп бой көтереді... 13 945 Просмотров

16:52 «Суперагенты»: серьезный человек Сека уже ждет вас на IVI... 22 726 Просмотров

16:48 Балабақшаларды лицензиялауды күшейтеміз - министр... 9 530 Просмотров

16:43 Смайылов президенттің үкімет жұмысына қатысты сынына пікір... 7 167 Просмотров

16:42 Хищение средств через платформу АrtSport расследует антикор... 7 025 Просмотров

16:39 Еліміздің басым бөлігінде аптап ыстық болады – ауа райы... 5 845 Просмотров

16:37 Про президентскую критику... 8 015 Просмотров

16:29 Министерство не запрещало показ мультфильма «Базз Лайтер» -... 17 127 Просмотров

16:15 Экология министрлігі киіктердің мекендеу ортасын зерттеуге... 5 795 Просмотров

15:48 Денсаулық сақтау министрлігі аборт жасатуға тыйым салу... 7 172 Просмотров

15:45 Елімізде коммуналдық қызмет тарифтері өзгереді... 5 901 Просмотров

15:41 Капремонт всех роддомов пообещала министр здравоохранения... 5 913 Просмотров

15:27 Благотворительный спортивный зал для детей открыли в... 5 745 Просмотров

15:00 Қазақстан шекарасы қандай жағдайда жабылады... 5 589 Просмотров

14:18 104 мың гектарға қант қызылшасы егілсе, ішкі нарықты 80... 5 843 Просмотров

13:41 Қаңтар оқиғасы кезінде қанша қару тәркіленді – ҰҚК есеп... 5 792 Просмотров

13:15 Алагузова - Нуртасу Адамбай: Богу не нужна твоя помощь... 17 297 Просмотров

13:14 Жауынгер бір жыл ішінде әскери техниканы ғана емес, қолына... 7 748 Просмотров

13:04 Тамызда өршиді: Денсаулық сақтау министрлігі коронавирус... 5 624 Просмотров

13:02 В отношении руководства ТОО «Казфосфат» начато досудебное... 5 883 Просмотров

12:59 Суицид в Казахстане: 96% случаев самоубийств совершаются... 6 215 Просмотров

12:51 Усовершенствовать военную организацию Казахстана поручил... 5 625 Просмотров

12:49 Закупать уголь заранее призывают казахстанцев... 5 600 Просмотров

12:45 Павлодарда кран жұмысшыны екінші қабаттан итеріп жіберді... 5 638 Просмотров

12:42 Президенттің сынынан кейін ұзаққа созылған жол жөндеу... 5 591 Просмотров

12:38 МӘМС шенеуніктердің жемсауытына айналған – Арман Бейсембаев... 5 823 Просмотров

12:32 Шоу-бизнес өкілдерінің ЛГБТ-ны насихаттайтын «Базз Лайтер»... 5 963 Просмотров





Опрос


«    Август 2025    »
ПнВтСрЧтПтСбВс
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031