21 апреля 2025 г.

Дежурный по стране

В экономике вообще-то есть только два предложения...
Азамат Джолдасбеков, президент АО «Казахстанская фондовая биржа»

Мы в соц сетях:



ЕРКІН АЗАМАТТАРДЫҢ ЕРІКТІ ПАРТИЯСЫН ҚҰРУ ОҢАЙ МА?

01 апрель 2015, 10:09
ЕРКІН АЗАМАТТАРДЫҢ ЕРІКТІ ПАРТИЯСЫН ҚҰРУ ОҢАЙ МА? «Түйенің танығаны жантақ» демекші, менің әңгімемнің көбі Конституциядан басталатыны бар... Сол айта беретін Конституцияның 23- бабы бойынша Қазақстан Республикасы азаматтарының бірлесу бостандығына құқығы бар. Ал оның 5-бабында Қазақстан Республикасында идеологиялық және саяси әр-алуандылық танылатыны айтылады. Алайда, бұл жердегі «әр-алуандықтың» да өзінің шегі бар. Өйткені сол Конституцияның өзінде әлеуметтік, нәсілдік, ұлттық, діни, тектік-топтық және рулық араздықты қоздыруға бағытталған қоғамдық бірлестіктер құруға тыйым салынатындығы тағы шегеленген.

«Саяси партиялар туралы» заңның 5-бабында «Азаматтардың кәсiби, нәсiлдiк, ұлттық, этникалық және дiни белгiлерi бойынша саяси партиялар құруға, сондай-ақ мемлекеттiк органдар мен жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарында саяси партиялардың бастауыш партия ұйымдарын құруға жол берiлмейдi» дегені тағы бар.

Жарайды дейік те, кәсiби, нәсiлдiк, ұлттық, этникалық, дiни белгiлерге қатысы жоқ партия құруға тырысып көрейік...

Сол жаңағы «Саяси партиялар туралы» заңның 6-бабында «Саяси партия саны бір мың адамнан кем емес, саяси партияның құрылтай съезін (конференциясын) шақыратын және облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың үштен екісінің атынан өкілдік ететін Қазақстан Республикасы азаматтары тобының бастамасы бойынша құрылады. Азаматтар саяси партияның құрылтай съезіне (конференциясына) жеке өзі қатысады.

Азаматтардың саяси партияның құрылтай съезінде (конференциясында) сенімхат бойынша өкілдік етуіне жол берілмейді. Саяси партияның құрылтай съезін (конференциясын) дайындау және өткізу үшін Қазақстан Республикасы азаматтарының бастамашы тобы мүшелерінің қатарынан құрамында кемінде он адам болатын ұйымдастыру комитеті құрылады» жазылып тұр.

Бұдан шығатын қорытынды, егер белгілі бір азаматтар саяси партия құрғысы келсе мынандай шараларды ұйымдастыруы тиіс:

Бірінші, саяси партия құрғысы келген азаматтарының бастамашы тобы мүшелерінің қатарынан құрамында кемінде 10 адам болатын ұйымдастыру комитеті құрылады. Сол топ болашақ партияның жарғысын, бағдарламасын дайындап, партияның атауын, жұмысының бағыт-бағдарын айқындайды, қаражатын табады және басқа қажетті ұйымдастыру шараларын атқарып, партия құруға ниетін білдіретін жиын хаттамасын және құру туралы хабарлама тапсырады.

Екіншіден, тіркеуші орган, яғни әділет органдары ұйымдастыру тобының барлық құжаттары мен мәліметтерін тексеріп, бәрі дұрыс болса ұйымдастыру комитетінің жұмыс істеуіне рұқсат ететін растама құжат береді.

Ұйымдастыру комитеті тіркеуші орган растама бергеннен кейін ғана өз қызметіне кірісуге құқылы, яғни растаманы алған сәттен бастап ұйымдастыру комитетінің заңды қызметі басталды деп есептеледі. Ұйымдастыру комитеті құзіретінің мерзімі 6 айдан аспайтынына баса назар аударған жөн.

Үшінші, ұйымдастыру комитеті растама берілген күннен бастап екі айдың ішінде саяси партияның құрылтай съезін (конференциясын) өткізуге тиіс. Ол съезге кемінде 1 мың адам қатысуы керек және оның құрамында облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың үштен екісінің өкілдері қатысуы тиіс.

Ол үшін әрбір облыста, Астана мен Алматыда кемінде 600 адамнан тұратын партия құрушы топтардың жиналысы өтіп, олар өз араларынан партия съезіне делегаттар жібереді және ол жиналыстың хаттамасы түзілуі тиіс. Хаттамада аты-жөні көрсетілген азаматтар съезге тікелей өздері қатысуы тиіс, өкілін жіберуге болмайды.

Съезде саяси партияны құру, оның атауы, жарғысы, бағдарламасы туралы шешімдер қабылданады және оның басшы органдары құрылады.

Төртіншіден, съез шешімімен саяси партия құрылды деп жарияланған уақыттан бастап саяси партияны мемлекеттiк тiркеу үшiн оның құрамында партияның барлық облыстардағы, республикалық маңызы бар қала мен астанадағы әрқайсысында кемiнде алты жүз партия мүшесi бар құрылымдық бөлiмшелерiнiң (филиалдары мен өкiлдiктерiнiң) атынан өкiлдiк ететiн кем дегенде қырық мың партия мүшесi болуға тиiс.

Бесінші, жоғарыда көрсетілген ұйымдастыру шараларының бәрін аяқтаған соң барып, саяси партияны әділет органдарына ресми түрде тіркеуге ұсынылады. Ресми тіркеуге ұсынылған күннен бастап 10 күн ішінде саяси партия тіркелуі тиіс немесе 1 айға дейінгі мерзімге тіркелу тоқтатылуы мүмкін.

Аталған 1 ай ішінде әділет органдары не тіркеу немесе тіркеуден бас тарту туралы соңғы шешімін қабылдайды. Әділет органдары тіркеуден бас тартқан жағдайда ұйымдастыру комитеті 3 айдан кейін 1 рет қайтадан тіркеуге ұсына алады. Ал 6 ай өткен соң Ұйымдастыру комитетінің құзіреті жойылады.

Енді осындай талаптар бар кезде азаматтар өз еріктерімен саяси партия құра ала ма деген заңды сұрақ туындайды. Сонымен бірге:

Біріншіден, неге құрылтай съезіне 1 мың адам қатысуы керек? Бұл сан қайдан шықты және қандай бір заңдылыққа сүйенген? Егер, әр облыстан және Алматы мен Астанадан қатысатын адамдар саны 10 адамнан болса, барлығы 160 адам болар еді де, 100 адамнан болса, барлығы 1600 болар еді.

Екіншіден, неге саяси партияны тiркеу үшiн оның құрамында партияның барлық облыстардағы, республикалық маңызы бар қала мен астанадағы әрқайсысында кемiнде 600 партия мүшесi болуы керек? Егер 14 облыс пен 2 республикалық маңызы бар қаладан 600 ден адам қатысса, барлығы 9600 адам болмай ма? Олай болса 40 мың деген сан қайдан пайда болды?

Үшіншіден, партияны тіркеу үшін оның мүшесінің саны 40 мыңнан кем болмауы керек? Неге жоғарыда көрсетілгендей 9600 емес? Егер 14 облыстан және 2 қаладан 1 мың адам деп алсақ, барлығы 16 мың болуы тиіс емес пе?

Сонымен, тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні бүгінгідей әділет органдарының тіркеуден бас тартуға аса көп мүмкіндігі болып тұрған және көпе-көрнеу, қаса-қана тіркемей қойғаны үшін қандай да бір жауапкершілікке тарту қиынның қиыны екенін, сот әділдігіне жүгінген күннің өзінде оның әділ шешім шығаратыны күмәнді болып тұрған шақта ерікті азаматтардың еркін саяси партиясын құру мүмкін бе?

Бұл жерде ең алдымен құрылтай съезіне кемінде 160 адам қатысса, құрамында 16 мыңнан кем емес мүшесі болса тіркелуге мүмкіндік алу керек шығар? Әлде тәуекел етіп, 1 мың адам жинап съез өткізіп, 40 мың мүше жинап, тіркеуге тырысып көреміз бе?

ЕРКІН АЗАМАТТАРДЫҢ ЕРІКТІ ПАРТИЯСЫН ҚҰРУ ОҢАЙ МА?Мақсат Илиясұлы, "Халық бірлігі" қоғамдық бірлестігінің төрағасы, заңгер
Просмотров материала: 1 918

Поделиться материалом


10:04 230 миллиардов тенге возвращено государству в рамках дел... 144 652 Просмотров

20:03 Обращение жителей с. Маралды к Президенту РК К.-Ж. Токаеву... 0 Просмотров

12:16 Атырауда мыңнан астам асыл тұқымды еділбай қойы тірідей... 0 Просмотров

11:35 Бұдан былай Алматыда электрлі самокат тек 16 жастан бастап... 0 Просмотров

11:30 Қарағанды облысындағы жол апатынан сегіз адам көз жұмды... 0 Просмотров

11:17 Мұхамедиұлының Ұлттық музейдегі ұрлықтың жаңа эпизодына еш... 144 454 Просмотров

11:01 Биіктен құлап бара жатқан баланы қағып алған оқушыға үш... 144 114 Просмотров

10:47 Қарағандыда тұрғын үй ауласынан шала туылған бала табылды... 144 135 Просмотров

10:25 Ұлттық музей басшылығына қатысты қылмыстық істі... 144 441 Просмотров

18:37 Адвокат Бурхан Жансейтов задержан в Алматы... 9 567 Просмотров

17:38 Объемы производства сахара будут увеличены в семь раз —... 8 720 Просмотров

17:13 Тарифы на комуслуги изменятся в Казахстане... 8 862 Просмотров

16:54 Министр Аймағамбетов балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз... 12 381 Просмотров

16:52 «Қолайлы мектеп». Ұлттық жоба арқылы 582 мектеп бой көтереді... 12 583 Просмотров

16:52 «Суперагенты»: серьезный человек Сека уже ждет вас на IVI... 21 639 Просмотров

16:48 Балабақшаларды лицензиялауды күшейтеміз - министр... 8 894 Просмотров

16:43 Смайылов президенттің үкімет жұмысына қатысты сынына пікір... 6 865 Просмотров

16:42 Хищение средств через платформу АrtSport расследует антикор... 6 746 Просмотров

16:39 Еліміздің басым бөлігінде аптап ыстық болады – ауа райы... 5 566 Просмотров

16:37 Про президентскую критику... 7 703 Просмотров

16:29 Министерство не запрещало показ мультфильма «Базз Лайтер» -... 16 858 Просмотров

16:15 Экология министрлігі киіктердің мекендеу ортасын зерттеуге... 5 525 Просмотров

15:48 Денсаулық сақтау министрлігі аборт жасатуға тыйым салу... 6 887 Просмотров

15:45 Елімізде коммуналдық қызмет тарифтері өзгереді... 5 622 Просмотров

15:41 Капремонт всех роддомов пообещала министр здравоохранения... 5 627 Просмотров

15:27 Благотворительный спортивный зал для детей открыли в... 5 470 Просмотров

15:00 Қазақстан шекарасы қандай жағдайда жабылады... 5 313 Просмотров

14:18 104 мың гектарға қант қызылшасы егілсе, ішкі нарықты 80... 5 561 Просмотров

13:41 Қаңтар оқиғасы кезінде қанша қару тәркіленді – ҰҚК есеп... 5 502 Просмотров

13:15 Алагузова - Нуртасу Адамбай: Богу не нужна твоя помощь... 17 013 Просмотров

13:14 Жауынгер бір жыл ішінде әскери техниканы ғана емес, қолына... 7 425 Просмотров

13:04 Тамызда өршиді: Денсаулық сақтау министрлігі коронавирус... 5 347 Просмотров

13:02 В отношении руководства ТОО «Казфосфат» начато досудебное... 5 583 Просмотров

12:59 Суицид в Казахстане: 96% случаев самоубийств совершаются... 5 935 Просмотров

12:51 Усовершенствовать военную организацию Казахстана поручил... 5 344 Просмотров

12:49 Закупать уголь заранее призывают казахстанцев... 5 328 Просмотров

12:45 Павлодарда кран жұмысшыны екінші қабаттан итеріп жіберді... 5 370 Просмотров

12:42 Президенттің сынынан кейін ұзаққа созылған жол жөндеу... 5 314 Просмотров

12:38 МӘМС шенеуніктердің жемсауытына айналған – Арман Бейсембаев... 5 537 Просмотров

12:32 Шоу-бизнес өкілдерінің ЛГБТ-ны насихаттайтын «Базз Лайтер»... 5 685 Просмотров





Опрос


«    Апрель 2025    »
ПнВтСрЧтПтСбВс
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
282930