15 октября 2025 г.

Дежурный по стране

В экономике вообще-то есть только два предложения...
Азамат Джолдасбеков, президент АО «Казахстанская фондовая биржа»

Мы в соц сетях:



ЖАС ҰРПАҚ ӨЗБЕКТЕНБЕСІН ДЕСЕК...

ЖАС ҰРПАҚ ӨЗБЕКТЕНБЕСІН ДЕСЕК... Бүгінгі әлемдегі «алқакөл сұлама» заманда жан-жақта шашыраған қазақтың басын рухани тұрғыда қосу мәселесі өте өзекті. Соның бірі – Өзбекстандағы қазақ қандастарымыздың жәй-күйі. Өзбекстанда ресми түрде 1,5 млн қазақ тұрады. Арғы жағын қазбаламай-ақ қояйық. Егер қазбалап жіберсең, 3 млн-нан асып жығылары сөзсіз.

Сол көрші елде қазақ мектептері жаппай жабылуда. Көршіміз де ұлттық мемлекет құрып жатыр, сондықтан оларға ренжудің жөні жоқ. Одан да «біз, қазақ, не істей аламыз?» деген сұраққа жауап іздейік.

Өзбекстандағы білім саласындағы негізгі мәселе – олар латын әліпбиіне көшкен, ал қазақ мектептері кириллицаны қолданады. Яғни, ондағы қазақ мектебін бітірген қандастарымыздың көрші елдің жоғарғы оқу орындарына түсу мүмкіндігі жоқ десе де болады. Сондықтан көптеген ата-ана өз балдырғандарын өзбек мектептеріне беруге мәжбүр. Бұл – өзі аз қазақтың бүтін бір бұтағын жоғалтып алу деген сөз. Яғни, мемлекеттік деңгейде шешілуге тиіс мәселе.

Көрші елдегі қазақ тіліндегі мектептердің азаю динамикасын мына деректерден көруге болады. Мәселен, «Өзбекстан Республикасы халыққа білім беру Министрлігінің мәліметтері бойынша 2002-2003 оқу жылында Өзбекстанда 157 863 оқушысымен 581 қазақ және қазақ тілінде оқытатын аралас мектеп болса, 2006-2007 жж. 521 мектепте қысқарып, оның 234-і қазақ мектептері, бар болғаны 102 372 оқушы білім алған». Ал кейінгі деректерде «207 қазақ мектебі, 265 қазақ тілінде оқытатын сыныптары бар мектептер (жалпы саны – 472) бар, қазақ тілінде оқитын оқушылар саны 61 873 оқушы деген деректер келтірілген».

Көріп отырғанымыздай, оқушылардың саны кейінгі бес жылда екі есеге жуық азайған. Ал Өзбекстандағы демографиялық даму үрдісін есепке алсақ, қаншама қазақ баласының рухани әлемінің өзбектеніп бара жатқанын болжауға болады.

Осы бір түйінді шешудің бір жолы – Өзбекстанда қазақ мектебін бітірген жас жеткіншектер үшін Қазақстандағы жоғарғы оқу орындарында білімін жалғастыруға мүмкіндік беру. Егер оңтайлы тетік табылатын болса, шеттегі қазақтың біраз бөлігін өз құшағымызға қайта алып, қауышар едік. Мектепті жаңа бітіріп келген жас бала үшін үй беру, көтерім төлеу, жер телімін қарастырудың қажеті жоқ. Оқуды бітіріп шыққаннан кейін ол елімізде өз бетінше-ақ орнын табатыны анық.

Бұл өзекті мәселені тиісті құзырлы орындардың назарына ұсынумен қатар, оңтайлы шешуді біздің Мәжіліс депутаттары және Қазақстан Халықтары Ассамблеясы төрағасының орынбасары, жан-дүниесі қазақы, іскер азамат ретінде Ералы Тоғжанов мырзаға жолдап отырмын!

1. Өзбекстандағы қазақ мектептерін оқулық, ғылыми-әдістемелік материалдармен қамтамасыз ету мәселесін Қазақстан Халықтары Ассамблеясы өз құзырына алса дұрыс болар еді.

2. Көрші елдегі қазақ мектептерінің тізімі түгел есепке алынып, белгілі бір кадастр жасалса.

3. Өзбекстан Республикасы халыққа білім беру Министрлігімен бірлесе екі ел білім беру стандарттарын жақындастыра отырып, ол жеткіншектердің Қазақстан жоғарғы оқу орындарында білімін жалғастыруының тетігін жасау – кезек күттірмейтін мәселе.

Ералы Лұқпанұлы!

Егер осы кезек күттірмейтін мәселені тиісті орындарға жеткізе отырып, шешу міндетін Өзіңіз басқарып отырған органның бақылауына алса, еліміздегі азаматтық қоғамның ғана емес, қаншама қазақтың батасын алатыныңыз сөзсіз!

Ерлан Саиров, саясаттанушы
Просмотров материала: 2 363

Поделиться материалом


10:04 230 миллиардов тенге возвращено государству в рамках дел... 170 705 Просмотров

20:03 Обращение жителей с. Маралды к Президенту РК К.-Ж. Токаеву... 0 Просмотров

12:16 Атырауда мыңнан астам асыл тұқымды еділбай қойы тірідей... 0 Просмотров

11:35 Бұдан былай Алматыда электрлі самокат тек 16 жастан бастап... 0 Просмотров

11:30 Қарағанды облысындағы жол апатынан сегіз адам көз жұмды... 0 Просмотров

11:17 Мұхамедиұлының Ұлттық музейдегі ұрлықтың жаңа эпизодына еш... 170 536 Просмотров

11:01 Биіктен құлап бара жатқан баланы қағып алған оқушыға үш... 170 163 Просмотров

10:47 Қарағандыда тұрғын үй ауласынан шала туылған бала табылды... 170 212 Просмотров

10:25 Ұлттық музей басшылығына қатысты қылмыстық істі... 170 494 Просмотров

18:37 Адвокат Бурхан Жансейтов задержан в Алматы... 11 061 Просмотров

17:38 Объемы производства сахара будут увеличены в семь раз —... 10 196 Просмотров

17:13 Тарифы на комуслуги изменятся в Казахстане... 10 421 Просмотров

16:54 Министр Аймағамбетов балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз... 14 421 Просмотров

16:52 «Қолайлы мектеп». Ұлттық жоба арқылы 582 мектеп бой көтереді... 14 587 Просмотров

16:52 «Суперагенты»: серьезный человек Сека уже ждет вас на IVI... 23 314 Просмотров

16:48 Балабақшаларды лицензиялауды күшейтеміз - министр... 9 840 Просмотров

16:43 Смайылов президенттің үкімет жұмысына қатысты сынына пікір... 7 343 Просмотров

16:42 Хищение средств через платформу АrtSport расследует антикор... 7 197 Просмотров

16:39 Еліміздің басым бөлігінде аптап ыстық болады – ауа райы... 6 016 Просмотров

16:37 Про президентскую критику... 8 208 Просмотров

16:29 Министерство не запрещало показ мультфильма «Базз Лайтер» -... 17 294 Просмотров

16:15 Экология министрлігі киіктердің мекендеу ортасын зерттеуге... 5 960 Просмотров

15:48 Денсаулық сақтау министрлігі аборт жасатуға тыйым салу... 7 348 Просмотров

15:45 Елімізде коммуналдық қызмет тарифтері өзгереді... 6 067 Просмотров

15:41 Капремонт всех роддомов пообещала министр здравоохранения... 6 084 Просмотров

15:27 Благотворительный спортивный зал для детей открыли в... 5 916 Просмотров

15:00 Қазақстан шекарасы қандай жағдайда жабылады... 5 750 Просмотров

14:18 104 мың гектарға қант қызылшасы егілсе, ішкі нарықты 80... 6 015 Просмотров

13:41 Қаңтар оқиғасы кезінде қанша қару тәркіленді – ҰҚК есеп... 5 956 Просмотров

13:15 Алагузова - Нуртасу Адамбай: Богу не нужна твоя помощь... 17 469 Просмотров

13:14 Жауынгер бір жыл ішінде әскери техниканы ғана емес, қолына... 7 935 Просмотров

13:04 Тамызда өршиді: Денсаулық сақтау министрлігі коронавирус... 5 789 Просмотров

13:02 В отношении руководства ТОО «Казфосфат» начато досудебное... 6 062 Просмотров

12:59 Суицид в Казахстане: 96% случаев самоубийств совершаются... 6 389 Просмотров

12:51 Усовершенствовать военную организацию Казахстана поручил... 5 803 Просмотров

12:49 Закупать уголь заранее призывают казахстанцев... 5 760 Просмотров

12:45 Павлодарда кран жұмысшыны екінші қабаттан итеріп жіберді... 5 812 Просмотров

12:42 Президенттің сынынан кейін ұзаққа созылған жол жөндеу... 5 763 Просмотров

12:38 МӘМС шенеуніктердің жемсауытына айналған – Арман Бейсембаев... 5 988 Просмотров

12:32 Шоу-бизнес өкілдерінің ЛГБТ-ны насихаттайтын «Базз Лайтер»... 6 136 Просмотров





Опрос


«    Октябрь 2025    »
ПнВтСрЧтПтСбВс
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031