2014. Талайды&#1187; та&#1171;дырын &#1257;згерткен жыл

2014. Талайдың тағдырын өзгерткен жыл

2014 жылы құқықтық мәселеге қатысты бұған дейін қалыптасып қалған дәстүрлі үрдіс түбегейлі өзгерді. «Жемқорлыққа қарсы күресте тек майда шабақтар ілініп, шортандар құтылып кетіп жүр» деген түсініктің талқаны шықты. Министрлер мен облыс, қала әкімдері жауапкершілікке тартыла бастады. «Қазынаның мүлкін тонап немесе ауыр қылмыс жасап шетелге қашып, із жасырып жазадан құтылып кетуге болады» деген байырғы түсінік те өзгерген сияқты. Мұның бәрі 2014 жылғы айтулы оқиғалардың сипатынан байқалып тұр.

serke.org

Бұрын жемқорлыққа қарсы күрес аясында ауыл, аудан әкімдері мен министрліктердің ортанқол шенеуніктері ғана жауапқа тартылатын. Бірақ, сол әкімдерді басқарып отырған облыс әкімі немесе министр үнемі «сүттен ақ, судан таза» болып шығып жүрді. Осы жағдай жұрттың ойына күмән кіргізіп, жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі қабылданған арнайы заңдардың әсеріне сенімді азайтқан.

Дегенмен бұған дейін Қорғаныс министрі қызметін атқарған Серік Ахметовке қарсы қозғалған қылмыстық іс жемқорлыққа қарсы күрес тәсілінің жаңа екі сипатын ашып берді. Оның бірінші сипатын президент Нұрсұлтан Назарбаевтың сөзімен айтсақ, «...біз тұлғасына, қызметіне қарамастан, ірі шенеуніктерді жауапқа тартамыз. Коррупция туралы заңды бұзған адам лайықты жазасын алатын болады».

Президент бұл сөзді бекер айтқан жоқ. Себебі, Серік Ахметов анау-мынау «майда шабақ» емес. Ол Астана әкімінің орынбасары (2003-2004), Көлік және коммуникациялар министрі (2006), Қарағанды облысының әкімі (2009-2012), премьер-министр (2012-2014) қызметтерін атқарды. Соңғы қызметі де осал емес-тін, Қорғаныс министрі болды. Бұрын мұндай дәрежеге жеткен шенеуніктер сотталған емес. Мұның қатарына Павлодар облысының әкімі қызметінде жүріп істі болып, шартты түрде жаза алған Ерлан Арынды, ҰҚК-нің Шекара қызметінің директоры Нұрлан Жоламановты және басқаларды қосуға болады.

Жемқорлыққа қарсы күрестің екінші сипаты мынада. Бұдан былай құқық қорау органдары шенеуніктің соңғы қызметінде жасаған жемқорлығын ғана емес, оған дейінгі істерін де тергей бастайды. Мысалы, Қарағанды қаласының бұрынғы әкімі мен сондағы басқа да шенеуніктердің жауапқа тартылуы Серік Ахметовтің Қарағанды облысын басқарып тұрған кезімен байланысты қарастырылып жатыр. ҰҚК Шекара қызметінің директорына қарсы қозғалған қылмыстық істі тергеуде де осындай үрдіс байқалады. Қазір оның Қорғаныс министрлігіндегі істері ғана емес, тіпті 2002-2003 жылдардағы Шығыс әскери округындағы өрескел әрекеттері қазбаланып жатыр. Бұдан мынандай қорытынды жасауға болады: қылмыстың мерзімі жоқ, ол ешқашан ұмытылмайды.

2014 жыл шетелге қашып кеткен Мұхтар Әбілязов пен Рахат Әлиев үшін қиын болды. Қазір екеуі де түрмеде отыр. Француз соты Әбілязовты Ресейге экстрадициялау жөнінде түбегейлі шешім шығарып қойды. Сот ісін жүргізудің тәртібіне сәйкес аппеляция мерзімі аяқталған соң, 2015 жылдың ақпан айында оны Ресейге айдайды. Бұдан басқа оған қарсы Украина мен Қазақстанда да қылмыстық іс қозғалып қойған.

Ал Австрия прокуратурасы Рахат Әлиевке «Нұрбанктің» топ-менеджерлері Айбар Хасенов пен Жолдас Темірәлиевті өлтірді деген айып тағып отыр. Бұл іс бойынша сот процесі келесі жылы басталады. Бұл процес аяқталғанша, Австрия прокуратурасына Рахат Әлиевтің басқа да қылмыстық ісі, атап айтқанда Алтынбек Сәрсенбаев пен оның сріктерін өлтіруге қатысты іс келіп түсуі мүмкін. Қорыта айтқанда, Мұхтар Әбілязов те, Рахат Әлиев те жақын жылдары түрмеден шыға алмайды. Тіпті олар қалған емірін қапаста өткізуі мүмкін.

Рахат Әлиев пен Мұхтар Әбілязовтың тағдыры да бұған дейін Қазақстан қоғамында қалыптасқан дәстүрлі түсінікті өзгеріске ұшыратты. Медициналық сақтандыру қорын үптеп кеткен Талапкер Иманбаев пен экс-премьер Әкежан Қажыгелдиннің шетел асып, сол жақта емін-еркін өмір сүріп жатуынан «қашып кетіп, жазадан құтылуға болады» деген пікір қалыптасқан-ды. Қазір мұның бекер екеніне көз жеткізіп отырмыз.

«Өтіріктің құйрығы – бір тұтам» екені анық болды. «Саяси көзқарасымыз үшін Қазақстаннан қудаландық» деген өтірік байбаламмен алысқа ұзау мүмкін емес. Мұндай байбаламмен көп болса 3-4 жыл жұртты алдауға болады, бірақ ол қылмыстық жауакершіліктен түбегейлі құтқармайды екен. Мұны Рахат Әлиев пен Мұхтар Әбілязов тағдырының 2014 жылғы кезеңі дәлелдеп берді.

Рейтинг	Регион	Аким
219022	Алматинская область
146708	Туркестанская область
108999	Восточно-Казахстанская область

Рейтинг	Регион	Аким
339	Алматинская область
195	Туркестанская область
180	Северо-Казахстанская область

« Июнь 2025 »
Пн	Вт	Ср	Чт	Пт	Сб	Вс
						1
2	3	4	5	6	7	8
9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22
23	24	25	26	27	28	29
30

Мы в соц сетях:

2014. Талайды&#1187; та&#1171;дырын &#1257;згерткен жыл

Поделиться материалом

Другие материалы по теме

По читаемости

По материалам

2014. Талайдың тағдырын өзгерткен жыл