Түркістан облысы, Жетісай ауданының шаруалары биыл 78 мың гектар суармалы жердің 49,5 мың гектарына мақта шитін сепсе, 17 мың гектар жерге бақша, 3,5 мың жерге дәндік жүгері, 2,3 мың га жерге көкөністер мен тағы басқа дақылдарды еккен. Бақша дақылдарының алғашқы өнімдері –қауын-қарбыз пісіп, ішкі нарықпен қатар Ресейге де экспортталып жатыр.
Жетісай ауданының тұрғыны Қобыланды Түймешев 30 жылға жуық уақыттан бері диқаншылықпен айналысып келеді. Жаңа ауыл ауылдық округіндегі 150 гектар жеріне түрлі дақылдарды егіп, «Әділет» шаруа қожалығын ашқан. Жылдағы әдеті бойынша биыл да өнімін өзгелерден ерте нарыққа шығарып отыр. Ол 100 гектарға қауынның «Дакар», «Аэропорт», «Бакинка», «Эфиопка» сынды сұрыптарын егіп, оның 20 гектарынан өнім жинауды бастады. Ақпанның соңында отырғызылған көшеттер жоспардағы 65 күнде емес, ауа-райының жауын-шашынды болуы салдарынан 90 күнде дайын болып отыр. Енді сұранысқа сәйкес Ресейдің Мәскеу, Самара қалаларына экспортталып жатыр. Баға да жаман емес, 800 теңгеден жоғары.
– Биыл қауынымыз жылдағыдан сәл кештеу пісті. Сұраныс та жақсы. Ағын судан қиыншылықтар болғанымен, тапшылық сезілмеді. Алғашқы өнімдерімізді Ресейге экспорттап жатырмыз. Өнімді ешқандай делдалсыз, егістік басынан өзіміз көліктерге тиеп, жөнелтудеміз, – дейді «Әділет» шаруа қожалығының төрағасы Қобыланды Түймешев.
Жаңа ауыл ауылдық округінің әкімі Нұрлыбек Бахтияровтың мәліметіне сүйенсек, 7 мың гектардан астам суармалы жері бар округте бүгінде 5 мыңнан астам гектарға мақта шиті егіліп, 45,5 гектарға көкөніс, 1163 гектарға бақша дақылдары орналастырылған. Оның ішінде пленка астына егілген қауынның көлемі 978 гектарды, ашық топыраққа егілген қауын 225 гектарды құрап отыр. Ал 220 гектарға қарбыз егілген.
Қауынның хош иісі мен тәттілігінен бөлек денсаулыққа көптеген пайдасы бар. Ол құрамындағы дәрумендердің және құнарлы заттардың көптігімен пайдалы.
Қауынның денсаулыққа пайдасы
Қауын жасұныққа бай. Сондықтан ішектің жұмысын жақсартады,
Қауынның құрамында фолат, К дәрумені және магний бар. Олар сүйектің саулығы үшін аса маңызды.
Қауынның құрамында калий көп болғандықтан, ол қан қысымын төмендетеді.
Қауын су және электролиттерге бай. Өз кезегінде олар организмдегі сұйықтықтың теңгерімі үшін пайдалы.
Қауында коллагеннің бөлінуіне әсер ететін және теріңізді күн сәулесінен қорғайтын С дәрумені бар. сонымен қатар аскорбин қышқылы иммунитетті нығайтады.
Қауында лютеин және зеаксантин аталатын антиоксиданттар бар. Олар көздің саулығын сақтап, көздің көруін жақсартады.
Қауынның құрамында темір, калий, кальций, магний, В, С, және А топтарының дәрумендері көп. Солардың әсерінен қауын ісіктердің пайда болуының алдын алып, жүрек-қан тамырлар жүйесі аурулары мен диабеттің алдын алатын құрал болып табылады. Сонымен қатар қандағы холестерин мөлшерін төмендетіп, атеросклероздың дамуының алдын алып, орталық жүйке жүйесін тыныштандырады.
Қауынның денсаулыққа зияны
Бала емізетін әйелдерге қауын жеуге болмайды. Себебі сәбидің ас қорытыуын бұзуы мүмкін. Сонымен қатар қант диабеті, асқазан және аш ішек жарасынан зардап шегетіндерге де қауын зиян. Сондай-ақ, ішек бұзылуында да қауынды көп жемеген абзал.
Егер бүйрегіңіз бен өт қабының саулығына диагностикалық тұрғыдан көз жеткізбесеңіз, аталған ағзаларыңызда құм немесе тастың бар-жоғын білмеуіңіз мүмкін. Мұндай жағдайда қауынды көп жеу кері әсер етіп, отаға жеткізуі мүмкін.
Қауынның құрамында жасұнықтың көптігіне байланысты, ол ауыр өнім болып табылады. Егер қауынды ішімдікпен араластырса, іш өтетінін анық. Сондықтан қауын жеген кезде суық су, әсіресе, қышқыл сүт, айран ішуге және йогурт жеуге болмайды.
Қауынның құнарлылығы және қалай дұрыс жеу керек
100 грамм қауында 34 килокалория бар. Қауынды негізгі астардың арасында, яғни астан екі сағат бұрын және екі сағат кейін жеген жөн. Керісінше жағдайда, асқазанда ауырлық сезімі пайда болады. Сонымен қатар бір күнде 300 граммнан артық қауын жемеген жөн.
Тәтті әрі піскен қауынды қалай таңдау керек
Қауынның түсі өз сұрпына сай болуы керек. Егер сыртында жасыл тұстары болса, піспегенін аңғартады. Ал қауынның кейбір сұрыптарында өзіне тән жасыл жолақтары болады.
Қауынның сыртын жақсылап қараңыз: ол бүтін, қара дақтарсыз, сызатсыз болуы керек. Сонымен қатар жарылған жерлері болмауы тиіс. Қауында бактериялар тез көбейеді. Сондықтан үнемдеу үшін бөлінгені қауынды алудың қажеті жоқ.
Қауынның қабығын басып көріңіз. Ол қаттылау болуы керек. Бірақ тым жұмсақ немесе тым қатты болса, басқасын таңдағаныңыз дұрыс. Қауын піскен кезде оның қабығының жасушаларына қаттылық беретін протопектин пектинге айналып, қауынның мәйегін жұмсартады.
Қарбыз таңдағандағы сияқты, қауынның да сыртын алақанмен ұрып көру керек. Егер қатаң дыбыс шықса, піскенін аңғартады.
Қауын қаншалықты жақсы піссе, оның құрамында хош иіс беретін заттар да соншалықты көп болады. Сондықтан әбден піскен қауынның иісі мұрын жарады. Одан ананас, ваниль және алмұрттың аралас иісі шығады.
Жолдың бойында сатылатын немесе жерде жатқан қауындарды сатып алмағаныңыз дұрыс. Себебі қауынның сырты жұқа әрі нәзік болатындықтан, токсиндер, ауыр металлдар және басқа да улы заттарды жылдам сіңіріп алады.
Қауын — адам денсаулығына пайдалы жемістің бірі болып табылады. Қауынды жазды күндері жиі қабылдап тұру денсаулыққа өте маңызы зор деуге болады.
Қауын бағаланады үшін тамаша дәмдік сапасы мен жағымды хош иіс және пайдаланылады негізінен күйінде, десерт ретінде. Ұсынымдары бойынша тағамтану Институты тұтыну нормасы өнімді бақша дақылдары 30 кг адам, оның ішінде 25 % (6-8 кг) келеді дыню. Алайда бөлінуі оның тұтыну өте біркелкі емес аймақ бойынша — 60 кг өңірлерде өсірудің 1 кг-ға дейін шалғайдағы солтүстік аудандарда. Сонымен қатар қауын, әкелінген өнеркәсіп орталықтарына, Орта Азиядан, көбінесе сапасы төмен.
Тағамдық мәні қауын тұрады, жеміс жұмсағын бар 12-18 % қант, сондай-ақ витаминдер (С, B тобының және тағы басқалар), минералды заттар, органикалық қышқылдар, ферменттер мен хош иісті заттар. Бір килограмме жұмсағын бар 300 ккал. Жұмсақ жемістерді қауын тез переваривается және оңай сіңіріледі организм. Қамтылған плодах қауын фолий қышқылы ықпал етеді рассасыванию ісіктерінің көрсетеді антисклеротическое жарияланған. Мазмұны бойынша С витамині (12-40 мг %) қауын теңестіріледі шпинату, спарже, жасыл пияз және брюкве. Сәбіз, баклажан және пияз едәуір жағынан дыне мазмұны бойынша витамині С. бұл Ретте, қысқы жылыжайларда, аз жарықтандыру, жемістер жинайды да, аскорбин қышқылын тіпті көп жазда үлдірлі. Жемісі қызғылт мякотью құрамында 1 мг % каротин, сондай-ақ — жоқ, оның мүлде.
Лежкие сұрыпты қауын дейін сақталады сәуір — мамыр, ал әкелу қауын солтүстік аудандарында Ресейдің оңтүстігінде жалғасуда тамыз айынан бастап қараша айына дейін. Кезеңінде мамыр айынан тамыз нарығында солтүстіктен Ресей жаңа піскен қауындар іс жүзінде жоқ. Осы жағдайларда ұтымды ұйымдастыру, өндіру жылыжайда қауын, өйткені отырғызу кезінде қауын 1-5 наурыз жеміс жүреді сәуір айының соңына дейін маусым.
Деп санайды дәмі жеміс қауын тығыз коррелирует құрамында еритін құрғақ заттардың жұмсағын. Жемістері жақсы дәмі болуы тиіс астам 8-10% еритін құрғақ заттар. Кезінде дұрыс агротехнике және ұтымды таңдау сорттарын дәмдік сапасын жылыжай қауын дерлік кем түспейді сапасы қауын-ашық топырақ. Оның үстіне аудандарда, артық ылғалдандырумен сыртқы түрі мен дәмдік сапасы қауын алынған үлдірлі едәуір өнімдірек олар қауын-ашық топырақ.
Тәжірибелерден Павлов станциясы ВИР өткізілген » жылытылмайтын пленкалы жылыжайларда, сортты Колхозница 749/743, Pearl және будан F1 Pearl x Колхозница 749/743 өгей 13% құрғақ заттар бар, ал будан F1 Колхозница 749/743 x Pearl — 16 % құрғақ заттар жоғарғы көрсеткіші болып, тіпті ашық топыраққа арналған еліміздің оңтүстігінде. Қысқы жылыжайларда мазмұны құрғақ заттар плодах қауын қарағанда біршама төмен, пленкалы және 8 — 12 % сорттарын үлгідегі Ogen 15% — ға дейін бар сорттарын үлгідегі Charentais.
Тәжірибесі көрсеткендей, шетелдік қожалықтары және отандық зерттеушілер, тепличная қауын — рентабельді мәдениеті. Францияда өндіріс тиімділігі қауын жылыжайда төмен емес, ал көбінесе қарағанда жоғары қызанақ. Өсіру кезінде қауын қыздырылатын үлдірлі Қырымда рентабельділік деңгейі құраған 120-127% сату бағалары 4 руб./кг.
Тепличная қауын — қатысты малотрудоемкая мәдениеті. Оны өсіру 100 м2 жұмсалады, пленкалы жылыжайларда Италиядағы 16-17 адам-сағ., «әйнектелген жылыжайларда Голландияда — 20-25 адам-сағ., ал ,мысалы, қызанақ үшін сол алаң шынымен жабылуы жылыжай қажет 35-40 адам-сағ.
Еуропада өнімділігі қауын бірінші толқынын жеміс беру жетеді: үлдірлі — 15-16 кг/м2, қысқы жылыжайларда, топырақта — 7-8 кг/м2 , минералды мақтада, — 10-11 кг/м2.
Біздің елімізде әдетте тек бірінші толқынын жеміс бере алады 4-9 кг/м2 жемістер қауын.
Орыстар бақшашылар солтүстігінде Ресей ежелден өсіріп дыню » парниках екінші айналымына кейін, көшеттерді және көкөніс дақылдарын ашық топырақта. Біздің уақытта сондай-ақ, орынды пайдалануға дыню екінші айналым рассадных жылыжай және көшетжай.
Еліміздің оңтүстігінде бар үлкен алаңы рассадных пленкалы жылыжайларды. Кейін таңдау көшет мұндай жылыжай қазіргі уақытта, әдетте, болып қалады незанятыми, тиімсіз пайдаланылады жылыжай рассадных кешендерін, алаңы жететін 300 га Өсіру, олардың қауын екінші айналымын ұлғайтуға мүмкіндік береді өндірістің тиімділігін және алуға ерте өнімге қауын. Бұл жағдайда азайту үшін еңбек шығындарын дыню өсіруге болады » стелющейся мәдениет. Тәжірибесі көрсеткендей, Голландиялық шаруашылық, көлденең мәдениет қауын бере алады астам 8 дана жемістер/м2.
2. Тарихы және қазіргі жағдайы өсіру қауын қорғалған топырақта өңдеп өсіру.
2.1. Даму тарихы мәдениет қауын қорғалған топырақта өңдеп өсіру.
Қауын — бір ең көне дақылдарын қорғалған топырақ: мәдениет қауын шыны астында ұсынды бағбан, Людовик VІІІ бірінші тоқсанда XVIII ғасырдың. Өсіруге дыню жылыжайда бастады Англияда өткен ғасырдың соңында, алайда, бұл өсіру сипаттамасымен негізінен әуесқой, тауарлық емес сипаты.
Алғашқы ескертулер туралы өсірген түбіндегі арналған астары жылы навозом топырақта жатады басында XVI ғасырдың. Қазірдің өзінде XX ғасырдың басында ол атқарған мың парниктік рам түбінде, Владимир, Рязанью, Калугой және Петербургтің. Қалыптасты меншікті сортимент парниктік қауын негізделген әкелінген Франция сұрыптарында канталуп: Мәскеу Канталупа, Канталупа Кіші Прескотта, Канталупа Ғажайып Прескотта (Канталупа Ленинград), Канталупа Кармелитская (Арапка), Патшасы Қауын (Несравненная № 167), Асханалық Деликатес, Ананасная, және басқа да көптеген. Қазіргі уақытта көпшілігі осы сорттарын берушімен. Энциклопедиялар Брокгауз және Ефрона (1893 ж.) көрсетіледі, выгонка қауын » парниках қолданылады қарағанда жиі бақша мәдениеті. Бұл ауқымда өсіру қауын » парниках Ресейде уақыт.
Соңында 40-шы жылдары біздің ғасыр жаңадан өсіп қызығушылық өсіру қауын солтүстігінде, негізінен қорғалған топырақта өңдеп өсіру. Өңдеу кезінде қауын Ленингард астында алып, егін дейін 15-25 кг/м2 (орташа 5-6 кг/м2). Мазмұны құрғақ заттар ленинградтық дынях аязға дейін 12,5% — ға, мазмұны, қант — 11% — ға дейін (орташа 7-11 %). Осы уақытта үлкен жұмыс атқарылды бойынша селекция қауын солтүстік аудандар үшін-бақша. Құрылды скороспелые сұрыпты Қара Грибовская, Грибовская Рассадная № 13, Рязань, Алтайская.
C 70-жылдардың басына біздің ғасырдың республикаларында Кеңес Одағының басталды белсенді зерттеу мәдениет қауын жылыжайда, оның ішінде қысқы. Мәселелерімен селекция және агротехника қауын қорғалған топырақта бұл уақытта айналысты: Симферополь көкөніс-бақша шаруашылығы тәжірибе станциясы, Украин ҒЗИ көкөніс және бақша, Донецк көкөніс-бақша шаруашылығы тәжірибе станциясы, Ауыл шаруашылығы Академиясы оларға. К. А. Тимирязев атындағы Ленинград АШИ, Павлов тәжірибе станциясы ВИР, Батыс-Сібір тәжірибе станциясы және т. б.
2.2. Тарату мәдениет қауын қорғалған топырақ.
Қауын кең таралған, топырақта, Франция, Италия, Венгрия, Испания, АҚШ, Болгария, Жапония. Тіпті мұндай жылы елдеріндегі, Израиль, Египет, Марокко және т. б. үлкен маңызға ие болып қауын өсіру қысқы кезеңде үлдірлі.
Жапонияда бақша алады 17-18% алаңдар, жылыжайлар, оның ішінде 1300-1400 га қауын шыны астында және одан да көп 3700 га қабыршақпен. Бұл ретте алаңы қауын » әйнектелген жылыжайларда өсу үрдісіне ие: егер 1975 жылы ол атқарған 900 га болса, 1980 жылы 1200 га, ал 1985 1300 га Орташа өнімділігі гектарына қауын жылыжайда 4 кг/м2. Жалпы алымдар қауын бірі-жылыжай құрайды 150 тонна, соның ішінде шыныланған жылыжай шамамен 40 тонна. Жапонияда өсіріледі америка, шығыс скороспелые, сондай-ақ, консервілеу үшін, қытай недесертные қауын. Топ; ә) орташа сорттарын көреді сұрыпты қауын жасыл мякотью, дөңгелек пішінді және тор беті жемістер. Дыню жыл бойы өсіреді.
«Әйнектелген жылыжайларда дыню алатын және түсіретін төрт айналымы бойынша әрбір үш ай сайын. Әдетте өсімдіктер алады бір ірі ұрық. Жемістің сапасын өте жоғары. Бар өсіру технологиясы өтпелі айналымда болған көшетті » жылыжай алатын және түсіретін ІІІ онкүндігінде тамыз, гүлденген тиесілі ІІІ онкүндігінде, жеміс басталады және ІІІ онкүндігінде қаңтар.
Голландияда бойынша алаңдарға, әйнектелген жылыжайларда қауын сәл ғана жол береді баклажанам және жыл сайын орын алады 40-60 га. жыл Сайын 2-3 млн. дана жеміс. Қауын бірі-жылыжай экспортқа кетіп отырған, 47 % оның үлесіне тиеді Англияға және 43 % — ы-Батыс Германияға.
Жылыжайда Швеция 1993 жылы қауын атқарды 20151 м2 (шамамен 1 %) жалпы жылыжайдың жұмыс істейтін көкөніс дақылдарымен осы елде, ол составляля 2048232 м2. Жалпы жинау, биыл 114 тонна. Данияда тек минералды мақтада, жыл сайын жүргізеді 400-ге жуық тонна қауын өнімділігі 6-7 кг/м2. Көшетті алатын және түсіретін басында сәуір — мамырда 2-3 өсімдіктер шаршы метр.
Францияда отырғызу қауын занимют 1500 га, оның ішінде қорғалған топырақта өңдеп өсіру (негізінен микротоннелях) — шамамен 7000 га. АҚШ-та үлкен ауқымда дыню өсірілуде шағын көлемді пленкалы укрытиях.
3. Биологиялық сипаттамалары қауын.
3.1. Ботаникалық сипаттамасы.
Мәдени қауын (Cucumis melo L., 2n=24) жатады түрі Cucumis L., отбасына асқабақ (Cucurbitaceae Juss).
Однолетнее Растение, шөп тұқымдас. Тамыр жүйесі тұрады бас тамыры мен бүйір тармақтарының түзетін көптеген ұсақ тамырлар. Негізгі масса түбір орналасқан жоғарғы қабатында борпылдақ топырақ. Өсіру жағдайына-ол қатты дамып еніп, тереңдігі 2-2,5 метр.
Сабағы ұзын, лиановидный, жатаған, қалқыма дөңгелек-граненый, қалыңдығы 2 см, ұзындығы 2,5-3 м. Опушение сабақтарының дөрекі, қатты-волосистое. Бас қашу, оның барлық ұзындығы бойынша смартфондарға арналған тиімді 10 және одан да көп бүйір қашу I, II, III ретті. Жалпы ұзындығы қашу » өсімдіктер құрайды 25-30 м.
Жапырақтары кезекті, длинночерешковые, прилистников. Черешки қалқыма дөңгелек-граненые, жоғарыдан желобчатые, грубоопушенные; сорттарын ортаазиялық кіші прямостоячие, еуропалық — көлбеу.
Листовая пластинка тұтас немесе разрезная. Өлке парағының тісті немесе тегіс (цельнокрайный). Парағының нысаны дөңгелек, кіші жапырақты жөке (ұзындығы парақтың еніне тең немесе сәл артық), почковидная (парағының ұзындығы оның енінен кем), угловатая (үшбұрышты немесе пятиугольная). Мөлшері жапырақты пластинканың ауытқып отырады ұсақ-ден ірі, сұрыптары, сондай-ақ бір өсімдіктер. Ұзындығы пластинкалар 7 — 20 см, ені 12 — 28 см Бояу парағының қара-жасыл, ашық-жасыл, сұр-жасыл. Опушение сирек кездесетін немесе ультра қою, кірпіктерді жұмсақ немесе қатаң (дөрекі).
Цветкам свойственен дұрыс, пятичленный околоцветник. Көпсіткіш воронковидный, спайнолепестный, сросшийся, құрылған үстінде. Гүл жетеді 2 — 6 см, диаметрі. Жапырақшаларының бес, сары түсті, яйцевидной немесе дөңгелек пішінді, тығыз опушенных бойынша жилкам. Тычинок бес, төрт срослись жұп, бір еркін. Сары Пыльники, петлеобразно иілген, придатками. Чашечка бокаловидная немесе конусовидная, ақшыл-жасыл, густоопушенная, бес шиловидными чашелистиками. Пестик қысқа, утолщенный, утолщенный, үш-, сирек пятилопастное.
Қауын үш негізгі типті гүлі: ерлер, әйелдер және гермафродитный. «Гермафродитных цветках тычинки бар қалыпты фертильную пыльцу. Тозаң жабысқақ, ауыр көшіріледі, жәндіктер, пыльцевые астық үшбұрышты нысаны. Көптеген аудандастырылған қауын сорттарының Ресейде бар өсімдіктер тычиночные (ерлер) және гермафродитные (функционалдық әйелдер) гүлдері бар жатады, жыныстық түрі андромонойкисты. Шағын бөлігі скороспелых сорттарын еуропалық шығу тегі сипатталады айқын раздельнополостью (монойкисты) орналасуымен бір өсімдік ерлер мен әйелдер гүлдер. Ішіндегі түрі байқалады үздіксіз бірқатар өтпелі нысандары жылғы гермафродитного гүл — пестичному. У полукультурных кіші түрлері кездеседі гермафродитные. Қазіргі уақытта пайдалану үшін селекциясы гетерозис алынған өсімдіктер бар, тек әйелдер гүлдері (гиноции).
Ем төменгі, сопақ немесе укороченно-сопақ, густоопушенная, құралады сросшихся плодолистиков. Жемісі — многосеменная жидек (тыквина), әртүрлі нысан бойынша (сплюснутой дейін цилиндрлік), бетінің сипаты (тегіс дейін сегментированной және мыжылған), бояу незрелого ұрықтың (жасыл дейінгі ақ немесе сары), кемел (жасыл дейін сары-қоңыр немесе оливковой). Ұрықтың салмағы 1-ден 20 кг Жұмсақ ұрықтың құралады разросшихся плацент және бар әр түрлі құрылымы, консистенциясын, тығыздығы, дәмі мен түсі.
Тұқым эндосперма жоқ, удлиненно-сопақ, яйцевидной немесе сопақ, көп немесе аз вытянутые, заостренные, сары бояу (сары, ақ, кремді).
3.2. Кезеңдері өсу және даму.
Қауын тұқымы бастайды прорастать температурасы 15 0С. Температурасы 30 0С болып табылады оптимумом дәндердің өсуіне арналған қауын .
Бас сабағы қауын бастапқы даму кезеңінде өте баяу өсуде. Осы кезеңде бас сабағы бар 5-6 жапырақтары және тігінен орналасады, сондықтан бұл даму фазасы деп аталады «фаза шатрика». Кезінде «фаза шатрика» жылдам өсіп және дамып, тамыр жүйесі, ол өзінің шарықтау шегіне жетеді кезеңіне жаппай гүлденуі. Бастап білім беру 6-8-ші парағының (басталғаннан кейін тармақталу) өсуі бас сабақтарының өсуі мен бүйір тармақтарының қатты жылдамдайды.
Гүлденген қауын басталады, гүлдеу ерлер цветков. У скороспелых үлгілерін олар қаланады в пазухе екінші — үшінші, ерте пісетін кеш пісетін — төртінші — бесінші парағының қашу нөлдік тәртібін. Дейін пайда болған бірінші әйел гүлдің арналған өсімдіктер құрылады 6-дан 30 ерлер цветков байланысты скороспелости сорттары. Алғашқы әйел гүлдері пайда қашу екінші — үшінші ретті. Әйелдер гүлдер, қалыптастырылған күні қашуы жиі болады стерильны, сондықтан жемістер байланады өте сирек. Гүлденген әйелдер цветков жалғасуда орта есеппен бір ай. Әсерінен қолайсыз факторларының (сынақтамадан өсімдіктер, жетіспеушілігі немесе артық ылғал, қоректік заттардың жетіспеушілігі және т. б.) саны әйелдер цветков азаяды немесе олардың гүлденген запаздывает.
Гүлдері қауын мүмкін опыляться пчелами, трипсами, муравьями. Бүршіктері ашылады айқын ауа-райына 6 сағат, тозаң высыпается бірі пыльников әдетте бұрын. К полудню көпшілігі пыльников босатылады тозаңының және аталық гүлдері кебеді. Неопыленные әйел гүлдері сақталады ішінде 1-2 күн, содан кейін кебеді. Суық ауа райында әсерінен төмен ауа температурасының пыльники » цветках емес лопаются және тозаңдандыру жүргізіледі. Жетіспеушілігі тозаңының кезінде опылении әкеледі қалыптастыру уродливых жемістер мен шағын саны завязавшихся тұқым.
Тез жетімділігі сұрыпты қауын байланысты негізінен ұзақтығына фазалардың өсу және жетілу жеміс, ал гүлдеу басталуы әйелдер цветков. Көптеген сорттары, созревающие әр уақытта гүлдейді бастайды бір мезгілде дерлік. Өсуі, жемістер
Шамамен 30 күн байлану жемістер бітіреді өсуі. Осы кезеңде байқалады барынша қарқынды жинақталуы сахаров в плодах. Қоршаған орта жағдайларына осы кезеңде олардың дәмдік сапасы тәуелді дәрежеде. Пісіп жемістер көптеген жылыжай сорттарын байланысты сорттық ерекшеліктері мен өсіру жағдайына туындайды 30-50 күн байлану. Процестер жетілу тұқым етінен өтіп, бір мезгілде.
Дынный хош иіс жемістің пайда болған анаэробном брожении, заканчивающимся білімі бар плодах этил спирті. Ең көп дәрежеде процестер анаэробты тыныс алу тән ерте сорттары, бұл себебі болып табылады, оларды неғұрлым күшті хош иіс салыстырғанда кейінгі және лежкими.
Жеміс қауын жылыжайда сипатқа толқындық сипаты. Отырғызу кезінде қауын наурыз айының басында бірінші толқын жеміс беруіне тура келеді», І мамыр айының ІІ онкүндігінде маусым (30-40 күн).
3.3. Жағдайларына қойылатын талаптар қоршаған ортаны қорғау.
3.3.1. Жарық.
Қауын өте талапты жарық жағдайлары. Қалыпты өсу және даму өсімдіктер қажет жарықтандыру қарқындылығы 5000-6000 лк және одан да көп.
Қауын — өсімдік қысқа күн. «Укороченном 12-сағаттық түбінде гүлденген ерте қарағанда ұзын табиғи күні, 8-сағаттық жұмыс күнінде дамуын тежейді өсімдіктер. Кезең ішінде өсімдіктер сезімтал ұзындығы күннен кейін аяқталады білім 4-5 нағыз жапырақ.
Тәжірибелер жүргізілген 1986 жылы Испания көрнекі түрде көрсетеді реакциясын қауын ұзындыққа күн қорғалған топырақ жағдайында. Сорт Piel de Sapo высевали жылыжайға әрбір 5-10 күн. Өсімдіктер егілген жылдың қаңтар-сәуір болған үлкен дәрежесі феминизации қарағанда, егілген мамыр-маусым айлары. Егу кезінде қыркүйегінен бастап қарашаға дейін өсімдіктер мүлдем жоқ әйелдер цветков. Өсімдіктер декабрьского себу жүлделі аралық ереже.
Оңтайлы үшін фотосинтез толқын ұзындығы жарық өзгеріп отырады, оның қарқындылығы. Жарық толқын ұзындығы 675 нм ең тиімді болып табылады кезде төмен деңгейде жарықтандыру кем 13 Вт/м2. Кезде неғұрлым жоғары деңгейде жарықтандыру неғұрлым тиімді жарық толқын ұзындығы 550 нм.
Көшетті отырғызу қауын қысқы жылыжайда әртүрлі мерзімде көрсеткендей, қанағаттанарлық шарттары жарықтандыру жетеді наурызында ғана, сондықтан жарықтандыру шарттарына 2-4 жарық аймақтар дыню алатын және түсіретін қысқы жылыжай ақпан айының соңында — наурыз айының басында. Кезінде ерте отырғызу-әлсіз жарықтың өсімдіктер құрмаған пестичных цветков және бірде-прищипками, бірде-аралық реттеушілермен өсуін тудыруы мүмкін емес, олардың пайда болуы.
Деректері бойынша Қ. И. Пангало азайту кезінде қарқындылығы жарықтандыру 5 есе арасындағы интервал басталуы гүлдеу ерлер гүлдер алдында және гүлдеу пестичных цветков жетеді, 32 күн, ал қалыпты жағдайлары кезінде жарықтың ол 3-5 күн. Ең жоғары сезімталдық затенению қауын танытады бастапқы кезеңінде өзінің дамуы. Сондықтан, қысқы жылыжай температурада жарықтандыру қысқы және ранневесенние айларда қатты созылады бірінші кезеңде өмір өсімдік — өскін басталғанға дейін гүлдеу әйелдер гүлді. Түсіру кезінде көшеттерді 15 ақпан және 13-ақпан гүлденген гүлді әйелдер болса бір сорттар мен будандардың басталып, іс жүзінде бір және да уақыт айырмашылығымен пайдасына бірінші мерзімі 3-7 күн. Бірде прищипками, бірде күшейтілген азотным тамақпен және бірде-аралық реттеушілермен өсу мүмкін емес пайда болуына себеп әйелдер цветков арналған өсімдіктерді дейін наурыз-сәуір. Түсірген кезде қауын 13 наурызда қысқы жылыжайда өсімдіктер қатты вытягивались, әсіресе, алғашқы кезеңде, көшеттерді отырғызғаннан кейін. Өрімнің қолданысқа тәртібін, сондай-ақ қатты вытягивались дерлік қопарылыс әйелдер цветков және ойнады маңызды рөлі білім ассимиляционного аппарат. Бұл әсіресе айқын көрінеді у ерте сорттарын.
Ленинград облысы высеве пророщенными тұқым сорттарын Зигер, Десертті 5 және Колхозница 749/753 18 қаңтар және 1 ақпан, өсімдіктер сорттары Колхозница 749/753 бастады плодоносить іс жүзінде бір мезгілде (15 мамыр). Сортты Зигер және Десертті 5 екінші мерзімі себуге бастады плодоносить 6-7 күннен кейін қарағанда, бірінші мерзімі себу. Айтылды біраз егін нұсқада бірінші мерзімі себу салыстырғанда екінші, алайда, бұл шектен асып кету ақтайды ұстауға қосымша шығындарды жылыжай.
Шарттары бойынша жарықтандыру мәдениет қауын 3-4 жарық аймақтарда, мүмкін қазан айының ортасына дейін.
3.3.2. Температура.
Қауын — теплолюбивая мәдениеті. Тұқымы бастайды прорастать 15 0С. Оңтайлы температурасы дәндердің өсуіне арналған деп санайды 25-30 0С, бұл ретте тұқым прорастают 48 сағат ішінде. Температурасы 40 0С прорастание тұқым кешіктірілсе. Ауаның температурасы 15 0С қауын дерлік дамымайды, 10 0С тоқтатылады процестер ассимиляции, ал —10С өсімдіктер өледі, 2-3 сағат. Оңтайлы температурасы үшін фотосинтез қауын болып саналады 30-40 0С.Төменгі ауа температурасы (10-12 0С) әлсіретеді өсуі, бірақ күшейтеді өсімдіктердің дамуы. Мұндай температура кезінде байқалады. Ауа температурасы 10-15 0С болып табылады биологиялық минимумды үшін көптеген сорттарын мәдени қауын.
Үшін жемістің пісу қауын сома тиімді температура ауаның температурасы 10 0С барлық вегетациялық кезеңде төмен болмауы тиіс 2800-3200 0С.
Мәліметтері бойынша, отандық мамандар ауа температурасын өсіргенде қауын жылыжайда қолдау қажет 2-3 0С жоғары мәдениет қияр: 26-28 0С — ден төмен болмауы тиіс 18 0С түнде.
Кездеседі, сондай-ақ ұсыныстар, пленкалы жылыжайда дейінгі білім беру өсімдіктермен завязей қолдау қажет температурасы 25-300С, кейін — 30-400С, ал бұлтты 22-240С. Түнгі температура сондай-ақ тиіс емес опускаться 180С-тан төмен.
Алайда, Еуропадағы өсіру кезінде қауын жылыжайда қолдайды астам қалыпты жылу режимі. Деп санайды төмендетілген температура ынталандырады өсіруге әйелдер гүлдер (әсіресе көктемгі отырғызу жағдайында ұзақ күн), арттырады кезеңінің ұзақтығы жемістердің байлануы — жетілу және соның салдары ретінде арттырады жинақтау ассимилянтов (сахаров) плодах.
Шамасы, мұндай келіспеушіліктер туындаған деп есептеледі шарттары жарықтандыру үшін ұсынылады деректер температура. Төмен болған жағдайда, жарықтың оңтайлы температура айтарлықтай төмен қарағанда жоғары.
Көшеттерді отырғызғаннан кейін голландиялық мамандар ұсынады температурасын төмендету ауа екі күнге дейін 20 0С күн/түн жақсы жерсінуі көшетті, ал кейіннен деңгейде ұстау 18 0С түнде және 21-22 0С күндіз. Кейін жемістердің байлану жиі ұсынылады температурасы 19-20 0С күндіз және 15-16 0С түнде. Бұл ретте көрсетіледі, бұл қарамастан, бұл кезең байлау — пісіп жемістер өсіп 40-42 күн (өсіру кезінде ыстық жазғы кезеңдерде) 50-60 күн, жемістің сапасын артады, сонымен қатар, ассимилянты жоқ жұмсалады тыныс алу, ал накапливаются в плодах. Өсу кезеңіндегі және жемістің пісу жоғары температура (жоғары 35-40 0С) жүргізеді азаюына ұстау сахаров в плодах. Үлкен перепадах температуры ұштастыра отырып, жоғары ылғалдылығы ауа плодах құрылады конденсат және олар шіритін .
Қауын талапты температура субстрат. Оңтайлы температурасы субстрат болып саналады 20-240С.Температурада корнеобитаемой ортаны пленкалы жылыжайда +20-210 Отырып, қауын айтарлықтай төмендету егін переносила төмендетілген (120-150 С ) түнгі ауа температурасының.
3.3.3. Ылғалдылығы.
Қауын өте засухоустойчивой мәдениетімен, сол уақытта ол жоғары транспирационный коэффициенті, ол мынаған тең 621, яғни білім беру үшін егін қауын тұтынады өте көп су.
Тұтыну қауынды су байланысты өзгеретін кезеңі өсімдіктердің өсуін. Жоғары қажеттілік өсімдіктер қауын суда байқалады кезінде плетеобразования және өсу жемістер.
Деп санайды 21% жалпы санынан су қауын тұтынады кезеңінде пайда болуы өскіндердің дейін гүлдеу, 37% — гүлденген — жемістердің байлануы, 32% — ы — өсу жемістер және 10% — аяқталған кезеңде өсу жеміс — жетілу. Тәжірибелерден өсіру бойынша қауын арналған гидропонике анықталғаны, жас өсімдіктер тұтынады 0,7-0,8 литр ерітінді (1,2-1,5 литр күн ауа райында), өсу кезеңі жеміс — тен 3,0-3,5 литр тараптарының.
Жылыжайда дейін жемістердің байлану өсімдіктер қауын суарады бірнеше умереннее қарағанда, қияр байланысты бейімділігімен өсімдіктердің қуатты вегетативному өсуіне нұқсан плодоношению. Күшейтеді суару кезінде ғана құю жеміс бере отырып, бұл ретте азық.
Кезінде поливах ұсынады аулақ болыңыз суды жер үсті өсімдік бөліктері, өйткені бұл әкеледі тарату саңырауқұлақ және бактериялық аурулар. Әсіресе аулақ болу үшін күшті ылғалдану тамыр мойны.
Кезінде ауаның жоғары ылғалдылығы қауын мүмкін поражаться ауруларымен, сондықтан ауаның салыстырмалы ылғалдығы, әсіресе гүлдеу кезінде, ұсынады деңгейде ұстау 60-70%. Әсіресе қажет дыне құрғақ ауа кезеңінде жемістің пісу.
3.3.4. Минералды тамақтану.
Отырғызу үшін қауын қажет құнарлы топырақ терең (30 см) корнеобитаемым қабатымен және жақсы дренажем. Ұсынылатын мазмұны мен негізгі қоректік элементтердің топырақта отырғызу алдында: — 1,50; Са — 1,50; Mg — 1,25; N — 3,00; S — 2,00; P — 0,15 ммоль/ литр су сору (1:2 көлемі бойынша), рН 6-7 және ЕО-3 мС/см.
Деректері бойынша Т. Гейсслера кезінде ұзақтығына тең өсіру шығару минералдық элементтердің қауынды ғана құрайды 25-33% бостандығынан айыруға жазаланады у қияр.
4. Систематикасы мен сұрыптары, қауын.
4.1. Систематикасы.
Қауын (Cucumis melo L.) жүреді, Азия және, мүмкін, Африка. Арасында қолда бар жіктелімдер үшін селекционер ең ыңғайлы жүйесі Қ. И. Пангало — И. Гребенщиков, оған сәйкес түрі қамтиды бес кіші түрлері:
I. subsp. agrestis (Naud.) Greb. — қауын сорнополевая, тұрады екі түрі:
1) var. agrestis — жемістер көптеген, ұсақ, ащы, селекциялық құндылығы зерделенді;
2) var. figari (Pang.) Greb. — жемістері ірі, еті тығыз, несъедобная, селекциялық құндылығы выяснена;
II. subsp. dudaim (L.) Greb. — жемістері ұсақ, қатты, хош иісті, малосладкие, селекциялық құндылығы выяснена;
III. subsp. melo — қауын мәдени қамтиды алты топтардың түрі (convar.). Құрамында бай бастапқы материал сұрыптау үшін;
1) convar. cassaba (Pang.) Greb. — қауын Кассаба бірі-Кіші Азия. Жемістерді сосцевидным выростом у плодоножки, жиі морщинистые. Жұмсағы қалың, шырынды, тәтті, дозревает сақтау кезінде. Үшін қызығушылық тудырады селекциясы лежкость, тасымалдауға жарамдылығын, жарамдылығы машинамен тазалау;
2) convar. adana (Pang.) Greb. — қауын еуропалық біріктіреді ең көп таралған отандық сорттары. Жемістері ұсақ және орташа, жұмсақ жұқа, жиі ақ, әдетте картофелистая. Ұсынады құндылығы үшін тұқымды тез жетімділігі. Нысандары бар, тұрақты, бактериозу және антракнозу;
3) convar. cantalupa (Pang.) Greb. — қауын канталупа, біріктіреді сорттары Батыс Еуропа. Жемістері орташа, дөңгелек, сплюснутые, жиі сегменгтированные, тығыз қалдырады жұмсақ балдырларымен. Оларға жақын сұрыпты үлгідегі роки-форд, адам өсіретін, АҚШ-та (будандары канталупы және кассабы). Ақпарат көзі тұрақтылығын мучнистой росе;
4) convar. chandalak (Pang.) Greb. — қауын хандаляк қамтиды скороспелые сортты, Орта Азия. Жемістері орташа жəне ірі. Жұмсағы қалың, рыхлая, ослизняющаяся. Қатты … зақымданады ауруларымен. Қызығушылық үшін тұқымды тез жетімділігі;
5) convar. ameri (Pang.) Greb. — қауын амери, ұсынылған среднеспелыми егілген Орта Азия. Жемістері ірі, әдетте ұзартылған немесе веретеновидные, қытырлақ, өте тәтті жұмсақ балдырларымен. Восприимчив ауруларға. Қызығушылық селекциясы үшін дәмдік сапасын және сахаристость;
6) convar. zard (Pang.) Greb. — қауын зард біріктіреді кеш пісетін лежкие және тасымалданатын сортты, Орта Азия. Жемістері ірі, жиі эллиптические. Жұмсағы тығыз, тәтті. көнгіш аурулары. Құнды болатынын селекциясы үшін арналған лежкость, тасымалдауға жарамдылығын, сапасын ұрықтың;
IV. subsp. flexuosus (L.) Greb. — қауын жар-ағаш (ауыл, тұрады үш түрі: convar. flexuosus, convar. adzhur, convar. tarra. Барлық олар полукультурными нысандары. Жемісі ұзын, тарры — змеевидные. Жұмсақ рыхлая, невкусная. Әдетте, пайдаланылады недозрелом түрінде қияр. Селекциялық құндылығы выяснена.
V. subsp. conomon (Thunb.) Pang. — қауын қытай. Қамтиды екі түрі:
1) convar. common — длинноплодные нысанды огуречным дәмі жұмсағын, селекциялық құндылығы выяснена;
2) convar. chinensis (Pang.) — қауын қытай. Жемісі дөңгелек немесе сплюснутые. Жұмсақ малосладкая. Қызықты шығару үшін нысандарын әйелдер типті.
4.2. Сортимент қауын қорғалған топырақ.
Деректері бойынша көптеген отандық авторлардың Ресейдің еуропалық бөлігі ортаазиялық қауын кіші-ауаның жоғары ылғалдылығы қатты аурулармен зақымданады, сондықтан жарамсыз болса өсіру үшін тіпті құрғақ жағдайында оңтүстігінде. Осыған байланысты жылыжай үшін керек таңдау сұрыпты қауын-еуропалық кіші.
Сұрыпты қауын үшін жылыжай тиіс біріктіруге тез жетімділігі, өнімділік, жақсы дәмдік сапасын жемістер мен төзімділігі, қолайсыз орта жағдайына жылыжайда. Қажет жылыжайлық сорттары болды жұмсақ емес, жіңішке 3 см-құрамында қанттар кемінде 7-8 % сахаров.
Алайда, соңғы екі белгілері бар күшті теріс корреляция. Әлі де бар аз скороспелых сорттарын жақсы дәмдік сапалары бар жемістер. Сондықтан, қысқы-көктемгі айналымда жеткіліксіз жарықтандыру жағдайында әдетте өсіріледі, орташа жетілген сорттар өте жоғары дәмдік қасиеттерімен жеміс, ал кеш мерзімде мәдениет бірінші жоспарға шығады қойылатын талаптар скороспелости.
Жылыжайда Еуропа тарағаны-үш сортотипа қауын: Шаренте, Ғалия және Ожен.
Дыню-канталупу Шаренте (Сharentais) ежелден қарқаралы » парниковой мәдениет Франция. Қазіргі уақытта Францияда шамамен 80 % жалпы санынан өндірілетін қауын келеді қауын осы сортотипа. Жемістер шағын мөлшерін (600-1200 г), сплюснутые немесе дөңгелек. Беті жемістер сегментированная, бояу в незрелом жай-күйі сұр-жасыл, пісу иеленеді кремді түсі. Жұмсағы қызғылт сары. Оң сапасы осы сортотипа — жоғары экологиялық созылғыштығы, раннеспелость, өте тәтті және хош иісті жұмсақ.
Салыстырғанда сортотипом Ожен өсімдіктер сортотипа Шаренте бар нашар завязываемость жемістерді күшті вегетативтік өсім және қомақты қаржыны талап етеді еңбек формировку. Сорттың типі Шаренте талап төмен температура өңдеу кезінде жылыжайда және қысқа, шамамен аптасына кезеңі, жеміс беру кезінде жүргізеді. Жағдайында әйнектелген жылыжай ерекшеленеді жоғары тез жетілу.
Алайда, жоғары температура жағдайында ол бейім жылдам ферменттеу жұмсағын. Жемістер малотранспортабельны, нележкие.
Қазіргі уақытта бұл сортотип таралған жылыжайда Франция, Италия, Болгария. Салыстырмалы жақында қауын үлгідегі Шаренте бастады возделывать және жылыжайда Голландия.
Бар көптеген сорттарын және будандардың осы түрдегі қауын. Ерте сортты Сantalun және орташа пісетін сұрыпты Vedrantais және Troubadur төзімді 0 және 2 расам фузариоза. Будандар F1 Alpha, F1 Athos, F1 Cantor, F1 Delta — ерте. Будандар F1 Jet, F1 Presto, F1 Talma, F1 Carmel — орта ерте жетілген, тұрақты, 0, 1 және 2-расам фузариоза. Сонымен қатар жаңа будандары F1 Presto және F1 Carmel төзімді одиуму. Жылыжайларда өсіреді будандары F1 Pancha, F1 Laro, F1 Alienor және басқа да.
Бөледі тобына сорттарын үлгідегі Шаренте бастап тор беті жеміс — сортотип Броде. Жұмсақ жемістерді барынша тығыз, бірақ тәтті, сорттарын беті тегіс жемістер. Жемістер осы сортотипа астам транспортабельны салдарынан үлкен тығыздығы жұмсағын және қорғау әрекетінің тор беттер. Будандар осы түрі: F1 Romeo, F1 Sprint, F1 Rasto, F1 Bredor, F1 Pacio, F1 Dogo.
Іс-тәжірибемен Голландиялық мамандар бірқатар сұрыптары мен будандары қауын Шаренте үлгідегі кешені бойынша шаруашылық бағалы белгілері үшін әйнектелген жылыжай бөлінді будандары F1 Pallium (Броде) және F1 Jet (беті тегіс). Қазіргі уақытта бұл ең көп таралған жылыжайда Голландия будандары бұл типті.
Сортотип Галия (Galia) — салыстырмалы түрде жаңа, сондай-ақ, израиль шығарылған, алайда, бар мәлімет бойынша, бұл сортотип Испания. Жемістер осы түрдегі қауын-домалақ немесе сопақша пішінді, салмағы шамамен 1 кг. Беті жемістер тегіс жабылған нәзік связной тормен, жетілген күйінде сары. Жұмсақ жасыл-ақ түсті, тұқымдық ұясы кішкентай. Бұл сортотип тез танымалдылыққа ие болды арқасында привлекательному сыртқы түрі мен жоғары дәмдік қасиеттерінің жемістер, раннеспелости, тұрақтылық мучнистой росе жақсы тасымалдануын. Жаңа будандары бұл сортотипа бар, сондай-ақ генетикалық тұрақтылығын фузариозному увяданию. Таралған жылыжайда елдер оңтүстік Еуропа мен Голландия. Сорттарымен осы түрі жүргізіледі, өте белсенді селекциялық жұмыс және қазіргі уақытта шығарылатын көптеген будандардың осы түрі: F1 Makdimon, F1 Regal, F1 Polydor, F1 Inbar және т. б.
Сортотип Ожен (Ogen), израиль шыққан. Среднеднеспелый, жақсы сапа мен жемістер. Жемістер шағын (500-1200г), сопақ, торы жоқ. Беті жемістер сегментированная, жетілген күйінде сары жасыл жолақтармен » углублениях сегменттері. Жұмсақ жасыл-ақ, құрамында қант өсіру кезінде жылыжайда 9-13% . Өсімдіктер короткоплетистые, бұл өте ыңғайлы кезде шпалерной мәдениет. Сорттың бұл түрін жақсы байлайды жемістер және төзімді болуға бактериозу, ал жаңа — мучнистой росе және фузариозу. Одан теплотребователен қарағанда, Шаренте. Бейімді құруға уродливые жемістерді чалмовидным выростом орнында пестичного тыртықтың (апеконтия). Негізгі сортотипом қысқы жылыжайларда Голландия. Сорттары: Ogen, Sieger, Mastokazy. Кең тараған сорттары Haon және Hemed.
Сортотип Канари (испанское атауы Амарилло) таралған Италия мен Испания, ол жиі өсіріледі қорғалған топырақта өңдеп өсіру. Жемісі ұзын, несегментированные, сары, беті морщинистая, торы жоқ. Будан осы типті F1 Canador ерте, ерітінділерге фузариозу рас 0 және 1.
Қауын-канталупы американдық үлгідегі өте танымал. Отандық зерттеушілер бөлінеді бірнеше сортотипов американдық қауын, бірақ шетелде, оның жиі бөледі бір жалпы сортотип немесе тіпті біріктіреді итальяндық сортотипом ұқсастығы үшін сыртқы түрі мен тұтынушылық қасиеттерін жемістер.
Жемістер сорттарының осы түрдегі домалақ немесе аздап ұзартылған пішінді, сегментированые, жабылған қалың дөрекі тормен. Жұмсағы қызғылт сары, жуан, дәмді, дәмі, свойственным үшін канталуп. Сорттары негізінен орташа пісетін, бірақ бар көптеген салыстырмалы түрде ерте сорттарын өсіру үшін қолайлы қабыршақпен. Осының арқасында, қауын АҚШ-та өте ірі өнеркәсіптік көкөніс шынықтырумен онымен бұрыннан қарқынды селекциялық жұмыс орны көптеген сорттарын және будандардың тұрақтылығы аурулары — осы және жалған мучнистой росе, вирустық аурулары және т. б. «Шағын көлемді пленкалы укрытиях АҚШ-та өсіріледі сорттары Mainstream, Perlita, Iroquis, Magnum 45, Classic, Chilton. Жапонияда, Оңтүстік Кореяда, Тайванда жылыжайда насихаттайды сұрыпты ірі жемістері және жоғары мазмұнымен, оларға сахаров шығарылған негізінен негізінде интродуцированных үлгілерін. Алайда, олар салыстырмалы түрде кеш пісетін және малоурожайные. «Әйнектелген жылыжайларда өсіреді, негізінен, будан F1 Earl’s Favorit, пленкалы — сұрыпты Kurume 1, Pearl, Homeron Star, Crete, Bonus, Milky Way, Sky Rocket.
Жылыжайда солтүстік Еуропа елдер (Нидерланды, Дания, скандинавия елдері) жиі насихаттайды сұрыпты қауын күшті хош иісті, бірақ өте төмен мазмұнымен сахаров в плодах (шамамен 2-5 %), деп аталатын Netmelonen. Осындай сорттарын болып табылады танымал Швеция F1 Aroma.
Біздің елімізде өсіру үшін қорғалған топырақта өңдеп өсіру ұсынылады, сондай-ақ басқа да сорттары мен будандары қауын. Басқа таралған Еуропа сортотипов Ожен және Шаренте бөлінді неғұрлым бейімделген — жылыжай жағдайлары отандық сорттары жатады, сортотипам Десертті, Ерте, Тридцатидневка, Колхозница және Алтай.
Сортотип Десертті қамтиды сұрыпты Десертті 5, Самара және Іле. Аса таралған сорты Десертті 5 орта мерзімі пісіп-өте жақсы дәмдік сапалары бар жемістер. Жемісі сопақша, орта мөлшері. Сорт жарамды өсіру үшін қысқы және үлдірлі. Пленкалы жылыжайларда жағдайында Ресейдің Солтүстік-Батыс сорт Десертті 5 дал 4,4 кг/м2 жемістер құрамында 9 % құрғақ заттар. Алайда, бар мәліметтер жағдайында қысқы жылыжай сорт Десертті 5 бейім қалыптастыру уродливых жемістер мөлшерінде 16-26 %.
Сортотип Ерте ұсынылды егілген Ерте 133, Қышқыл, Харьков Ерте. Салыстырмалы раннеспелый, өнімді, тату қайтарыммен егін. Дәмдік сапасы жақсы дейін қанағаттанарлық, жұмсақ картофелистой консистенциясы. Көрсетіледі, бұл сорт Харьков Ерте бейім қуатты жарылуға жемістер. Өсіріледі, негізінен, үлдірлі.
Сортотип Тридцатидневка құшағына жоғары тез жетімділігі және сапасы жақсы жемістер. Сорттың бұл түрін (Тридцатидневка 507, Дюймовочка, Голянка) экологиялық иілгіш және жарамды үшін, қысқы-көктемгі және көктемгі-жазғы мерзімдерін өсіру. Сортты Дюймовочка және Тридцатидневка 507 жоғары скороспелости жоғары сапалы жемістерді.
Сортотип Колхозница (Колхозница 749/753, Колхозница 593, Таболинка) өте танымал біздің елімізде арқасында тамаша дәмдік қасиеттерінің жемістер. Среднеспелый. Қолайсыз орта жағдайларында сақтайды, жоғары сахаристость жұмсағын. Кемшілігі бұл сортотипа — жоғары емес өнімділігі.
Сортотип Алтайская біріктіреді өте скороспелые сорттары солтүстік аймақтың бақша — Алтай, Қара Грибовская, Горький 310, Барнаулка 191, Ай. Олар ерекшеленеді жоғары шығымдылығы мен холодостойкостью кезінде аласа дәмдік қасиеттері жемістер.
«ТСХА Г. И. Таракановым және М. Х. Ахмадовым құрылды будан F1 Геримус, районированный қысқы жылыжайларда үшін, қысқы-көктемгі айналымы. Ақпарат бойынша Мемлекеттік Комиссияның ауылшаруашылық дақылдарының сорттарын сынау бойынша осы уақытқа дейін ол жалғыз қалады гибридом қауын районированным Ресей үшін қорғалған топырақ. Будан раннеспелый, жақсы дәмдік сапалары бар жемістер. Жемістері ұсақ, сегментированные, тегіс. Сурет — күңгірт-жасыл жолақтар углублениях сегменттері. Фон күңгірт-сары. Жұмсағы ақшыл-қызғылт, хош иісті, ерігіш, тәтті, шырынды. Өнімділігі қысқы жылыжайларда — 6,8 кг/м2. Пленкалы жылыжайларда жалпы өнім құраған 7,6 кг/м2, өнім тауарлық жеміс — 6,8 кг/м2, дәмін айыру бағалау — 4,5 балл.
Сорт Ай шығарылып, Батыс-Сібір тәжірибе станциясының үлдірлі жылыжайларға. Жемістері сопақ, тегіс, жетілген күйінде сары түсті. Тор тұтас, мелкоячеистая, қабығы жұқа. Жұмсақ кремді, тұқымдық ұясы аз, 1000 тұқымның массасы — 25,8 ж. раннеспелый Сорт, урожайный. Жалпы өнім, пленкалы жылыжайларда — 9,2 кг/м2, тауарлық — 8,1 кг/м2. Дәмін айыру бағалау жеміс — 3,9 балл. Сорт ерітінділерге стеблевому аскохитозу.
5. Агротехника қауын қорғалған топырақта өңдеп өсіру.
5.1. Мерзімдері.
Ұйымдастыру мәдениет қауын қамтамасыз ету қажет өнімнің түсуі басталғанға дейін тамыз — уақыт жаппай әкелінуі қауын-оңтүстіктен. Өнімнің түсуі қауын солтүстік-Ресейдегі сақтау аяқталады сәуір — мамыр, ал ашық топыраққа басталады. Сондықтан, мамыр-тамыз өндіру қауын жылыжайда неғұрлым тиімді.
Отырғызу кезінде қауын жылыжайға 1-5 наурыз жеміс у ерте сорттарын басталып, сәуір айының аяғында — мамырдың ортасында аяқталады шілдеде. «Әйнектелген жылыжайларда жиі осындай мәдениетті екі толқын жеміс беру ала отырып, егін екінші толқыны мөлшерінде 50-120%. Екінші толқыны жеміс беруі қиынға соғатын-ослабленности өсімдіктер мен жинақтау патогендердің, сондықтан жиі малорентабельна. Кейін бірінші толқыны жеміс беру үшін жағдайларын жақсарту өсуіне жиі алып тастайды жартысын өсімдіктер. Неғұрлым тиімді жоюға әрбір екінші бірқатар.
Отырғызу мерзімі қауын » үлдірлі жылыжай анықталады температуралық жағдайлары. Тәжірибелерден отандық мамандардың жақсы нәтиже алынған кезде-ең ерте мерзімі көшетті. Қыздырылатын үлдірлі Батыс Сібірдің ең жоғары өнім алуда егу кезінде 24 ақпан мен отырғызу-25 наурыз. Жағдайында Қырым, сондай-ақ, ең жоғары өнім алады кезде-ең ерте мерзімі-көшетті отырғызу — наурыз айының басында.
5.2. Көшетті өсіру.
Технологиясы өсіру көшетті қауын сходна технологиясымен өсірудің көшетті қияр. Дейін көгеруден температурасы субстрат ұсынады деңгейде ұстау 30 0С, кейін пайда — төмендетуге дейін 20-25 0С. Ауа температурасы бұл кезең — 23 0С — ( + 1-20С байланысты жарықтандыру) және 210С түнде. Кезінде ерте мерзімдері отырғызу қысқы жылыжай өсімдіктер досеивают бойынша 12-17 сағат деңгейінде 5000-6000 лк, ал одан кейінгі отырғызу » үлдірлі жылыжай көшетті емес досвечивают.
Көшеттерді өсіру кезінде қауын үшін жылыжайларды қолдану ұсынылады суық температуралық режимі: көгеруден температурасы субстрат қолдайды деңгейінде 25 0С, кейін көгеруден ауа температурасын қолдайды ішінде төрт күн деңгейінде 17-18 0С, бұдан әрі температурасы күндіз бұлтты — 20-22 0С, күн — 25 0С, түнде — 16-17 0С.
Қорғау үшін топырақ патогендердің және төмен температура топырақ дыню жиі егеді өсімдіктер тұқымдасының асқабақ — әр түрлі түрлері асқабақ, тұрақты, фузариозу сұрыпты қауын, лагенарию және т. б.
Ең көп тарату әдісі егу қауын арналған асқабақ тауып, Жапония, привитой рассадой қамтылған 60% — ға жуық қауын, пленкалы жылыжайларда және 48 — әйнектелген.
Классикалық объектісі подвоя үшін қауын егу болып табылады асқабақ. Бұл кезде егуге арналған сильнорослые түрлері асқабақ көбінесе нашарлауы байқалады завязываемости жемістер төмендету және олардың сапасын, сондықтан ретінде подвоя дәрежеде қолайлы слаборослые түрлері асқабақ, атап айтқанда, С. Moschata.
Сипатталған көптеген жолдары егу қауын, бірақ неғұрлым ұтымды болып табылады тәсілдері егулер қажет емес кейіннен байлау компоненттері. Мұндай тәсілдердің бірі болып табылады «екпе » шаншу» өткізеді подвоях орындалған туындаған — лагенарии, тыкве бенинказе және т. б.
Егу подвоя жүргізеді 2-3 күннен кешіктірмей привоя. Лучше брать подвой бірі осы парағымен. Жақсы срастания компоненттерін ұсынылады ауа температурасын деңгейде 25-30 0С және ылғалдылығы 95-98 %
.
Екпе арттырады бейімділігі қауын — қолайсыз қоршаған орта жағдайларына. Егілген өсімдіктер көп урожайны, олардың жемістер мен көкөністерде көп еритін құрғақ заттар, бірақ күшті зақымданады жалған мучнистой росой, өсімдіктер күшті өседі және нашар байлайды жемістер. Сонымен қатар, жемістері тез ферментируются және олардың пайда жасыл дақтар.
Екпе көп шығынды талап етеді, еңбек және қаражат. Алайда, бұл шығындар жиі ақтайтын. Шығындарды азайту есебінен мүмкін болады аз отырғызу тығыздығының егілген өсімдіктер, олар ерекшеленеді күшті өсуімен. Одан разреженного орналастыру өсімдіктер, олардың қалыптастырады екі сабақтарының.
Көшетті жасы 30 — 35 күн, отырғызу кезінде переросшей рассадой (30-35 күн) едәуір төмендейді және өнім. Көшетті алатын және түсіретін, заглубляя тамыр мойны, өйткені подсемядольное тізе восприимчиво — грибным аурулары.
«Әйнектелген жылыжайларда әдетте сажают екі өсімдіктер шаршы метр. Голландияда бойында секция жылыжай құрылыс 3,2 м дыню алатын және түсіретін екі немесе төрт қатар. Екі қатарлы отырғызу схемасы (160 Х 30-50) c) V-бейнелі подвязкой сабақтарының көбіне сезімтал ұзартылған мәдениет, өйткені өркендер екінші толқыны жеміс беру өседі үздік жағдайында жарықтандыру. Үшін ұзартылған және қысқа айналымнан аса өзекті четырехрядная отырғызу схемасы арақашықтық қатарында 60-80 см (1,8-2,1 мі/м2 ). Мұндай орналастыру өсімдіктер жақсы жарықтандырылады бастапқы өсу кезеңі. Кезінде формировке екі сабақтарының өсімдіктер сажают сирек. Пленкалы жылыжайларда қалып отырғызу ұсынады дейін арттыру 3-5 өсімдіктер/м2. Жағдайында Қырым ең жоғары өнім мен рентабельділігі неғұрлым жоғары алды, түсіру кезінде 4 мі/м2.
5.4. Формировка.
Тәсілі формировки қауын жылыжайда байланысты сұрыпты агротехника жай-күйін, өсімдіктер және т. б. деп Санайды, және аз вегетативтік массасын шығарылады өсімдіктер, соғұрлым оның өнімділігі.
Пленкалы жылыжайларда жақсы нәтижелерді жиі береді еркін формировка, онда тігінен подвязывают тек бас қашу. Деректер бар, бұл сорт Дюймовочка ие саморегуляцией тармақталу және мұқтаж формировке.
Ең кең тараған жүйесі формировки ерекшелігі өсімдіктер қалыптастырады және бір немесе екі сабақтарының, «ослепляют» белгілі бір биіктікке төменгі бөлігі бас сабақтарының (сабақтарының кезінде многостебельной формировке) және прищипывают бүйірлік өркендер.
Дәстүрлі болып саналады формировка бір жапырақ, алайда, белгілі бір қызығушылық тудырады формировка екі сабақтарының өткізетін прищипывая қашу бірінші ретті үстінен екінші — төртінші парағымен және қалдырып, екі ең қуатты қашу ретінде алмастыратын. Бір жағдайларда, атап ұлғайту массасы орташа жемістердің шығымдылығы, жеделдету гүлдеу әйелдер гүлді және олардың санын ұлғайту, басқа кешіктіргені енгеннен жеміс және өнімділігі жоғары емес қарағанда одностебельной формировке.
Өйткені формировке өсімдіктердің екі сабақтарының азайтады отырғызу тығыздығы өсімдіктер болса азаяды деген қажеттілік рассаде және төмендейді шығындары 1 м2.
Тәжірибелерден Батыс-Сібір тәжірибе станциясының сорты Барнаулка 191 байқалды асып егін кезінде двухстебельой мәдениет үстінен одностебельной кезінде загущении 1,8 3,6 раст/м2. Ең жоғары өнім алынды кезде прищипке өсімдіктер мен үшінші парағымен, формировке өсімдіктердің екі сабақтарының және густоте тұру 3,6 раст/м2 Өсуі сабақтарының биіктікке дейін жаппай гүлдеу әйелдер гүлді кезінде одностебельной мәдениет шел интенсивнее қарағанда двухстебельной мәдениет. Кезінде густоте отырғызу 1,8 мі/м2, биіктігі бас сабақтарының кезінде одностебельной мәдениет-ды құрады, орташа 166 см, ал двухстебельной — 139 см, ал густоте отырғызу 4,2 мі/м2 — 194 және 171 см, тиісінше.
Ерте өркендерді шырпу қашу нөлдік тәртібін жеделдетуге көмектеседі зацветания әйелдер гүлді, бірақ арттырады бірде ерте, бірде-жалпы өнім, себебі өсімдіктер тиеледі жемістері, олар баяу өсуде. Сонымен қатар, өркендерді шырпу бас қашу күшеюіне әкеледі тармақталу өсімдіктер мен білімге үлкен санын жапырақтары жоқ аяқтаған өсуі, сдвигает метаболизмі, өсімдіктердің жағы позднеспелости және оларды ұстайды қартаюы.
Қуатына байланысты өсімдіктердің бүйірлік өркендер алып тастайды биіктігі 50-150 см (7-16 тораптар).
Кезінде ослеплении арналған бульшую биіктігі кешіктірілсе енуі өсімдіктердің жеміс берген, бірақ артады орташа салмағы жемістер. Ослепление қақпағының биіктігі және ерте жүктеме өнімді угнетает өсімдіктердің өсуін , ал жемістері жатыр жер бетінде мүмкін загнить.
Кезінде ерте мерзімдері түсіру бас сабағы, әдетте, ослепляют биіктікке 70-150 см (14-16 тораптар), кейінгі (қабыршақты жылыжай) — 50 см (7 тораптар).
Әйелдер немесе гермафродитный гүлі бар плодоносящий гүлі) орналасқан бірінші түйіндерінде бүйірлік қашу. Егер бүйірлік өркендер емес прищипнуть үстінен завязью өсімдіктер болуы мүмкін алып тастау әйелдер гүлдер, сондықтан бүйірлік өркендер прищипывают бір парағы (қысқа өркендерді шырпу) қалдырады немесе екі — үш парағын үстінен завязью (ұзын өркендерді шырпу).
Пікір бар, бұл қысқа прищипке өнім біршама жоғары немесе айырмашылығы жоқ егіннің кезінде ұзын прищипке, алайда, көптеген зерттеушілер деп санайды ең ұзақ прищипку. Отандық мамандармен жиі ұсынылады жоюға неплодоносящие бүйірлік өркендер немесе прищипывать олардың үстінен бірінші парағына, ал жеміс беретін прищипывать үстінен екінші немесе үшінші парағымен кейін. Кезінде қысқа кезеңде өсіру жеткен кезде бас-туындаған шпалеры, әдетте, прищипывают үстінен шпалерой. Кезде одан да ұзақ кезеңдегі өсіру (мәдениет екі толқын жеміс беру) бас сабағы түсіреді арқылы төмен шпалеру кейде. Бұл үшін Голландия жиі пайдаланады, арнайы ұстап тұрушы құрылғылар пластиктен жасалған, деп аталатын «kophaak».
«Парниках солтүстігінде Ресей өсімдіктер қауын қалыптастырды былайша. Бірінші прищипку шығарып, үстінен 2-4 парағымен бас қашу, кейіннен өркендер бірінші ретті прищипывали үстінен 5-ші парақ. Бүйірлік өркендер өсіп отыр семядольного торабының удаляли.
Жылыжайда кейде қолданады көлденең мәдениетін өсіру қауын. Голландияда өсімдіктер алатын және түсіретін жиектерінде секция құрылыс-3,2 м (схемасы бойынша 2,5+0,7×20-30). Бас қашу прищипывают, ал екі бүйір жібереді ортасына секциялар. Кезінде поливах жапырақтары мен жемістері емес ылғалдандырылады және өсімдіктер аз аурулармен зақымданады. Кезінде осы жүйеде өсіру жақсы көрсете білді будан F1 Galia.
5.5. Өсімдіктерге күтім жасау кезеңінде жемістердің байлануы — жетілуі.
Жақсы жемістердің байлану керек араны (бір отбасы 1000-5000 м2). Ұя салады, бұрын гүлденуі әйелдер гүлдер. Мүмкіндігінше, оны орналастыруға дейін 10-15 күн қалғанда гүлдеу әйелдер гүлдер. Жақсы опыленные жемістер мен көкөністерде көп қант бар, жақсы тауарлық түрі мен консистенциясын жұмсағын.
Бірақ жиі, әсіресе қысқы мерзімде өсіру үшін қолайсыз жағдай жаман байланады жемістерін » біріншіден, әйелдер цветках, завязи түседі. Оның үстіне, болмауы завязей бірінші цветках кері әсерін тигізеді завязывании кейінгі жемістер.
Себептері нашар байлану мүмкін: төмен температура субстрат, төменгі жарықтандырылуы ( кемінде 5000 лк), артық топырақ ылғал мен минералдық қоректендіру элементтерінің, егу арналған сильнорослый подвой ерекшеліктері, сорттары.
Плодообразование жақсартады өңдеумен әйелдер цветков өсу реттеушілер Tomatoset, Fruiton, Procarpil, Tomatoton, Tomatofix және т. б. бұл Ретте, жеткілікті өңдеуге тек 1-2 алғашқы әйелдер гүл.
Кезінде өсу жеміс өсімдіктер қауын тұтынады саны, қоректендіру элементтерін және су салдарынан аттрагирующей қабілетін жемістердің вегетативтік өсім баяулауда.
Кезде жылыжай мәдениет қауын жиі жүргізеді нормалау жеміс-жидек өсімдіктер. Жою кезінде бөлігінде завязей артады орташа салмағы жемістер жақсарып, олардың сыртқы түрі, бірақ жалпы өнім төмендейді. Бұл туралы әртүрлі пікірлер бар. Пікірі бойынша Қ. И. Пангало жағдайында ұзақ вегетациялық кезең қазақстанның оңтүстігінде Ресейдің барлық дерлік завязавшиеся жемістер піседі. Алайда, солтүстік аудандарда бақша қысқа кезеңімен өсіп-өну кеш завязавшиеся жемісі емес вызревают. Бұл жағдайда, ұлғайту үшін ерте егін тиімді жоюға кеш пайда болған завязи. Көптеген сорттарын, атап айтқанда сорт Харьков Ерте, ие саморегуляцией жүктеме өсімдіктер өнімімен және талап етпейді сирету завязей.
Мамандар еліміздің ұсынады подвязывать өсіп келе жатқан жемісі торлар, алайда, бар пікір, бұл қажет подвязывать жемістері торлар, өйткені өсімдіктер жақсы ұстайды, жемістер салмағы 4-4,5 кг. Еуропадағы өсіріледі сорттары, шағын жемісін талап етпейтін байлау (типті Ogen), ал Жапонияда ірі жемістер подвязывают үшін плодоножку.
Проблемалардың бірі қауын қорғалған топырақ сапасының төмендігі жемістер. Оң әсерін жинақтауға қант көрсетеді: жоғары жарықтандыру, төмен ылғалдылық субстрат, төмендетілген түнгі ауа температурасы, жоғары электр өткізгіштігі (дейін 8 мС/ см) топырақ ерітіндісінің жоғары деңгейін ұстау ауадағы СО2.Жоғары жүктеме өсімдіктер өнімімен аз әсер етеді мазмұны құрғақ заттар плодах. Үлкен әсері мазмұны сахаров в плодах көрсетеді ұзақтығы, фазаның жемістердің байлануы — жетілу, ол байланысты болуы мүмкін де төмен ауа температурасы, сондай-ақ сортовыми ерекшеліктері. Ең жоғары дәмдік сапасын бар жиналған жемістер сатысында толық піскен.
Жинау жеміс жүргізу қажет аптасына 2-3 рет болғандықтан, піскен жемістер көптеген сорттарын оңай бөлектенеді плодоножки және құлайтын. Кейін жою мәдениет қалдырады дозревание жемістер, олар пісіп-жетілуі үшін 10 күн қалған алып тастайды.
5.6. Ерекшеліктері мәдениет гидропонике.
«Гидропонике дыню өсіреді, Жапонияда, Нидерландыда, Францияда, Швецияда, басқа елдерде. Ең таралған мәдениеті минералды мақтада, NFT, торфо-перлитовой қоспалар. Әр түрлі деректер бойынша ықпалына тәсілін гидропонной мәдениет және түрі субстрат астық және жемістің сапасын қауын. Бір деректерге минералды мақтада, мазмұны сахаров қарағанда жоғары қоспалар шымтезекті с перлитом, басқа — ең аз мазмұны сахаров в плодах болды өсіруде минералды мақтада көп құмдағы және перлите және наивысшее мазмұны құрғақ заттар — өсіру кезінде грунтта. Алайда, барлық байқаулар заңдылық байқалады: жоғары урожай төмен — мазмұны құрғақ заттар плодах. Сонымен қатар, өсуі қауын арналған гидропонике мейлінше ұстамды, топырақта, сондықтан тығыздығы отырғызу, өсімдіктерді бірнеше жоғары.
Басты проблемаларының бірі гидропонной мәдениет қауын — ұсақ жемістер мен төмендеуі, олардың құрамындағы құрғақ заттар. Егер бірінші мәселені шешуге болады, выращивая сұрыпты ірі жемістері, онда жақсарту жемістің дәмдік — аса күрделі міндет. Арттыру өткізгіштігінің, ерітіндінің 2,0 мС/см дейін 4,4 мС/см әсер етпейді мазмұны сахаров в плодах. Сапасын жақсарту үшін жемістер ұсынылады арттыру электр өткізгіштігі ерітінді-ден 6-8 мС/см көбейтіп, оның концентрациясын немесе сіздің қызмет көрсету тағамдар қосу балластық қосылыстар (NaCl+CaCl2) [46,52,87,91,108].
Ұсынымдары бойынша голландиялық мамандардың малообъемной мәдениет қауын дейін гүлдеу электр өткізгіштігі ерітінді (ЕО) қолдайды деңгейінде 3-3,5 мС/см, өсу кезеңі жеміс — 2,5 мС/см аяқталғаннан кейін өсу жеміс — 6-8 мС/см Шығу дренаж жасауға тиіс 25% көлемінен берілетін ерітіндінің.
Жапон мамандары, керісінше, сапасын жақсарту үшін жемістер кезінде су мәдениеті қауын, ұсынады сатысына аяқталғаннан өсу жеміс — білім беру торы (дейін 10 күн бұрын жемістің пісу) жою элементтері тамақтану ерітінді. Кезде төмен деңгейде минералдық қоректендіру байқалады құрғақ заттардың құрамын плодах жақсарту және оларды сыртқы түрі. Сыртқы келбеті жеміс улучшался есебінен білім неғұрлым қалың және біркелкі, тұрақты тордың.
6. Негізгі бағыттары селекция.
Кезінде селекция қауын назар аударуды қажет осындай шаруашылық белгілері қауын, тез жетімділігі, өнімділігі, өнім сапасы, төзімділігі, аурулар, холодостойкость және кейбір басқа.
6.1. Өнімділігі.
Құру высокоурожайных сорттары мен гетерозисных будандардың қауын болып қалады басты бағыттарының бірі селекция. Түсімі — күрделі белгісі, өйткені ол көптеген факторларға байланысты: ұзындығы вегетациялық кезең, габитуса өсімдіктердің тұрақтылығын аурулар мен зиянкестерге төзімділігін жағымсыз абиотикалық факторларға қоршаған орта және т. б. негізінде шығымдылығы жатыр өнімділігі өсімдіктер, қазақстанда, оның саны және орташа салмағы ұрықтың.
Қыздырылатын үлдірлі Батыс Сібірдің ең жоғары өнім берді сұрыпты Мушкатой, Алушта, Gold Star, Кассаба 166, Римма 89, мен үлгісі ВИР б/н. к. 5756. Өнім осы үлгілерді құрады, 9,6-14,2 кг/м2.
«Жылытылмайтын пленкалы жылыжайларда Ресейдің Солтүстік-Батыс көзі ретінде жоғары өнімділігі анықталды сорт Early Gold, өнімділігі оның 4,8 кг/м2. Бұл қасиеті сорт Early Gold жақсы комсомол ұрпағы. Осылайша, ең жоғарғы өнімділігі тәжірибелерден болған будан F1 Десертті 5 х Early Gold — 7,8 кг/м2. Сонымен қатар, бұл сорт, сондай-ақ сорт Parisien болған ең жоғарғы товарность жемістер.
6.2. Тез жетімділігі.
Үшін жағдай қорғалған топырақ, әсіресе үлдірлі жылыжайларға қажетті сұрыпты қауын ерекшеленетін ерекше тез жетілу.
Шығару скороспелых сорттарын бақша дақылдары үшін маңызды барлық аудандар бақша, әсіресе өзекті болып табылады солтүстік облыстарының аймағы-бақша және жылыжай үшін орташа аймағы. Құру скороспелого сортты мақсаты ғана емес, ерте өнімді алу және өнімнің сапасы жақсы, талап ұштастыру раннеспелости жоғары мазмұнымен сахаров в плоде. Жоғары дәмдік сапасын және тез жетімділігі сочетают сұрыпты үлгідегі Тридцатидневка: Тридцатидневка, Дюймовочка, Голянка.
Іріктеу кезінде тез жетімділігі ескереді бірқатар белгілері, коррелирующих негізгі. Өте тығыз коррелирует-бабына тез жетілу осындай белгі ретінде торабы ашу қолданысқа қыздар гүл. У скороспелых сұрыпты қауын алғашқы әйел гүлдері ашылады қуысының жоғары секрециясын төмендетеді 1-3 жапырақтары сабақтарының I және II ретті түзілетін ең төменгі тораптарда бас сабақтарының.
Тез жетімділігі сұрыпты байланысты оның тұрақтылығы понижениям температурасын, т. б. пластичностью қатысты температуралық фактор. Сортты қабілетті дамуына үлкен температура диапазонында және төменгі ең төменгі температура, әдетте астам скороспелы, перспективалы солтүстік аудандар үшін-бақша және өсіру үшін, пленкалы жылыжайларда солтүстік аймақ.
Алғашқы хабарламалар туралы гетерозисе у қауын жатқызылған белгісі раннеспелости. Тез жетімділігі — басты артықшылығы гетерозисных будандардың қауын, өйткені болып табылады доминантным белгісі және бақыланады үш гендердің топтары. Осыған байланысты белгілі бір қызығушылық үшін тұқымды тез жетімділігі ұсынады, сондай-ақ пайдалану гетерозисных будандардың қауын.
М. Х. Ахмадовым » жылыжай мәдениет анықталды донорлар скороспелости қауын: Тридцатидневка 507, Хандаляк-Кокча 14, Горький 310, Харьков Ерте, Сорокодневка, Blenheim orange self, Pennsweet. Үшін қызығушылық селекция қауын арналған тез жетімділігі ұсынады, сондай-ақ сорттың Тридцатидневка, Дюймовочка, Вировка, Хандаляк-Кокча 14, Mainerosk Hybrid, Super market, Куруме 1.
6.3. Өнім сапасы.
Жоғары жемістің дәмдік сапасын бүлдіреді қауын өте тығыз байланыста мазмұнымен ондағы еритін құрғақ заттардың ерекшеліктері сахаров. Сонымен қатар, сахарами сапасын бағалау жеміс бақша дақылдарының маңызды мәні бар, аскорбин қышқылы және каротин арттыратын, ағзаның қарсы тұруын жағымсыз жағдайларына.
Осыған байланысты қызығушылық селекция сорттарын қызғылт мякотью, бай каротином. Мұндай егілген болып табылады қауын канталупы, көптеген үлгілер және басқа да жақсы бейімделген жағдайларына қорғалған топырақ.
Жақсы жемістің дәмдік сапасын бүлдіреді қысқы жылыжайда болды-сұрыпты Нацукей № 3, Десертті 5, Колхозница 749/753, Ерте Колхозница, Вахарман, Дюймовочка, Гуляби Ерте, Ogen, Sieger, Mastokazy, Harvest Queen, Honey Dew, сондай-ақ будандары F1 Тридцатидневка x Нацукей № 3, Хандаляк-Кокча 14 х Ogen, Ogen x Charentais, Куруме 1 x Ogen, Тридцатидневка 507 х Ogen (дәмін айыру бағалау 4— 4,5 балл).
Жоғары дәмдік сапасын үлдірлі Батыс Сібір болды сұрыпты Ogen, Meteor, Gooker, Янтарь, Алушта, «Казачка» 244 және F1 Hermes. Мазмұны еритін құрғақ заттардың жұмсағын осы сорттардың саны 10-15% — ға.
Қалыңдығы жұмсағын, сондай-ақ маңызды көрсеткіші болып табылады жемістер сапасының қауын. Жемістерді жуан мякотью астам тұтынушы үшін тартымды. Әлі де бар аз отандық жұмыстарды бойынша сортоизучению және селекция үлгілерін қауын осындай белгісі ретінде қалыңдығы жұмсағын. Алайда, бұл белгі үшін елеулі маңызы бар тұтынушылардың өнімге, өйткені оң коррелирует шығатын жеуге келетін бөлігінің жемістер қауын. Жуан жұмсағы бар үлгілері еуропалық және американдық шығу тегі — канталупы және рокифорды.
Съедобная бөлігі жемістер қауын әр түрлі сорттарын бірі жылыжай құрайды: Sieger — 75 %, Десертті 5 — 70 %, Колхозница 749/753 — 62 %.
6.4. Теневыносливость.
Әлі де аз зерттелген реакция қауын жағдайы төмен жарықтандыру. Сонымен қатар, бұл мәселе үлкен маңызға ие өсірген кезде қауын қорғалған топырақта өңдеп өсіру: төменгі жарықтандыру төмендейді мазмұны сахаров в плодах, қатты созылады вегетациялық кезеңде, әсіресе кезеңде өскіндер — гүлденген гүлді әйелдер.
Деректері бойынша М. Х. Ахмадова реакция қауын төмен жарықтандыру көрінеді деңгейінде түр. Ең көп саны шикі массаның накапливали сұрыпты ортаазиялық топ Хандаляк. Неғұрлым сезімтал төменгі жарықтандыру сұрыпты еуропалық кіші — түрлері жазғы және скороспелая. Оның үш түрі реакциялар қауын төмен жарықтандыру бастапқы даму кезеңі, қысқы жылыжайда:
І — аялдама өсу (детерминантность), исчезающая арттыру кезінде жарықтандыру (орташа пісетін сұрыпты еуропалық кіші түрі);
II — созу сабақтарының (скороспелые сұрыпты еуропалық кіші түрі);
III — өсімдіктер жақсы дамыған, междоузлия укорочены, бірақ гүлденген кешіктірілсе, гүлдері түседі (раннелетние және жазғы сорттары орта азиялық кіші түрі).
Бұл ретте атап өтілді жағдайында төменгі жарықтандыру у будандардың F1 гетерозис емес көрінед.
Бар көптеген деректерді жағдайында төменгі жарықтандыру көптеген сорттары мен будандары қауын бар жаман завязываемость жемістерді жиі байқалады тастау завязей. Бұл тәжірибелерде анықталғаны, сақталуын завязей у сұрыпты Cristel құрады 93-100 %, Valeria — 50-75 %, Sieger — 40 — 82 %. Бесплодных өсімдіктер у сұрыпты Донской Ерте 5 %, Sieger — 7,3 %, Горький 310 — 10 %, Valeria — 80 %, сорттарын Волжанка 157, Сыйлық және Cristel — 60 %.
6.5. Холодостоустойчивость.
Маңызы зор өсіру кезінде қауын » жылытылмайтын пленкалы жылыжайларда. Төмен температура кезінде, олар жиі бастапқы даму кезеңінде өсімдіктер, қатты удлиняют вегетациялық кезеңінде қауын және төмендетеді ерте өнім. Осыған байланысты құру сорттарын аз теплотребовательностью ішінара мәселелерін шешеді селекция қауын арналған тез жетімділігі.
Осылайша, барлық сорттарын оңтайлы және ең төменгі температура, дамыту үшін қажетті, бөлінеді ішінде өсіп-өну бойынша параболической қисық. Ең жоғары оңтайлы температурасына сәйкес келеді басталуымен гүлдеу[30].
6.6. Ұстамды өсуі.
Селекция сорттарын шектеулі өсуімен қашуды үлкен маңызға ие өнімділігін арттыру үшін және жеңілдету күту қауынды қорғалған топырақта өңдеп өсіру. Бұл ұлғайту есебінен толықтық отырғызу бұталы қауын салыстырғанда длинноплетистыми 6-7 рет, қосынды өнімділігі бұталы қауын мүмкін 2-3 есе жоғары болады.
Біздің қауын табылған екі түрі кустовости бойында қауын — Буш және Тахми. Үлгісі қауын Тахми шоғырланған нысанын тобының Хандаляк табылды и. И. Вавиловым Ауған. Селекциялық және осы үлгідегі қиын, өйткені белгісі кустовости мұраға қалдырылады полигенно және сцеплен төмен, дәмдік сапасы жемістер. Негізінде үлгідегі Тахми құрылды бұтақты сорт Көпшілік 11. Анағұрлым перспективалы » селекциялық тұрғыдан үлгісі бұтақты қауын АҚШ Буш. Қарамастан белгісі кустовости оған сондай-ақ, сцеплен сапасы төмен жеміс, ол мұраға қалдырылады моногенно және одан да көп қарапайым селекциялық жұмыс.
Сонымен қатар, жағдайында қысқы жылыжай белгісі кустовости қауын іс жүзінде көрінеді, сондықтан селекция сорттарын қауын-бабына сдержанным өсуімен жылыжай үшін неғұрлым перспективалы пайдалану үлгілерін бабына сдержанным өсуімен бүйір қашу.
АҚШ-тың R. E. Foster және W. T. Bond » сорте PMR-45 тауып, мутант күндері, оның қашқан нөлдік тәртібін мүлдем болмады бүйірлік өркендер. Бұдан қашу нөлдік тәртібін өсімдіктерді образовывались тек екі қашу, олар өсіп отыр семядольного торабы. Алайда, өсімдіктер берді, тек фертильные аталық гүлдері мен дерлік жоқ әйелдер мен қопарылыс жемістер. Сақтау мутанта мүмкін болды тек гетерозиготном жай-күйі немесе көмегімен вегетативті көбею. Талдау кезінде ұрпақтарының F1 және F2 белгілі болғандай, белгісі мұраға қалдырылады рецессивно және бақыланады бір мәлімдеме жасады. Жаңа ген атауын алды ab (abrachiate). Ол мұраға қалдырылады рецессивно.
1966 жылы Қ. И. Дютиным бөлінді үлгісі қауын шектеулі дамуымен бүйір қашу. Өсімдіктер құрайды 2-3 укороченных бүйір қашу ұзындығы 0,2-0,5 м, пайда-дан қуыстардың бірінші жапырақтары, өсімдіктер кәдімгі қауын сорттарының қопарылыс 10-15 қашу ұзындығы 0,7-1,5 м Анықталса белгісі «дамуы шектелген бүйірлік қашу» мұраға қалдырылады моногенно және рецессивно.
6.7. Төзімділігі, аурулар мен зиянкестерге.
Ең көп таралған қорғалған топырақта ауру қауын — фузариоз, ұндық шық, аскохитоз, кладоспориоз, бактериялық және вирустық аурулар.
Фузариозное солуы. Қоздырғышы ауру болып табылады, олар саңырауқұлақ Fusarium oxysporium f. melonis Schlecht., қатысты факультативтік паразитам. Ұзақ уақыт сақталады топырақта. Ауру байқалады барлық даму фазаларында түрінде пожелтения және подвядания жапырақтары, тез кеуіп кету бунақтарды, карликовости өсімдіктер. Жемістің сапасын зақымданған өсімдіктердің күрт нашарлайды.
Зерттеушілердің көпшілігі бөледі у қауын екі геннің тұрақтылығын фузариозному увяданию (Fusarium oxysporium f. melonis): Fom1 және Fom2. Ген Fom1 бақылайды тұрақтылығын расам 0 және 1, ал ген Fom2 — расам 0 және 2 Fusarium oxysporium f. melonis.
Бойынша тұрақтылығын фузариозному увяданию K. Buitelaar бөледі, төрт сорттарын:
Ұндық шық. Ұндық шық зақымдайды барлық бақша дақылдары, әсіресе вредоносна үшін қауын. Қоздырғыштармен аурулары қызмет етеді екі гриба: Erysiphe cichoracearum Do. және Sphaeroteka fuliginea Poll. Басым мәнге ие. Айта кету керек, E. cichoracearum дамып, кең температура диапазонында (10-ден 27 0С), ал S. fuliginea — кезде ғана 20-27 0С.
Жоғары орнықтылығымен мучнистой росе ерекшеленеді сұрыпты АҚШ-та, өйткені мұнда бұрыннан селекциялық жұмыс жүргізіліп, бұл бағытта. Бұл сортты, Rio-Gold, Halest Best № 5, Seminole, Edisto 47 және басқа да көптеген.
Тәжірибелерден өсіретін жылыжайда тұрақты жолдары анықталды — мучнистой росе үлгілері қауын: Таболинка (ВНИИОБ), PMR-45 (АҚШ), Куруме 1 (Жапония), F1 Куруме 1 x Ogen. Среднеустойчивы — мучнистой росе сорт Rio-Gold және будандары F1 ретінде ана формалары қолданылды сорт Таболинка.
Аскохитоз. Бірі болып табылады зиянды аурулар қауын, пленкалы жылыжайларда. Деректері бойынша Батыс-Сібір тәжірибе станциясының сұрыпты Алтай, Барнаулка 191 және Луна әлсіз зақымданады стеблевым аскохитозом. Сорт қауын Ай жасанды жұқпалы аяда, пленкалы жылыжайларда поражался стеблевым аскохитозом 61% — ға, ал F1 Геримус 91 %.
Донорлар тұрақтылығын қауын — стеблевому аскохитозу: Jaga (қ. 6788 тіркелді), енді, takada (қ. 6787), Ooron №9 (қ. 6779), Mizuho nynymeron (қ. 6784) (Жапония), Ogen (к-5976), Valeria (қ. 6773) (Нидерланды), Pennsweet (қ. 5607) (Канада), Muskatello (қ. 5169) (Венгрия).
Жалған ұндық шық. Бірқатар авторлардың көрсетеді жоғары дәрежесі тұрақтылық ЛМР американдық сорт Seminole, ол үйлеседі тұрақтылықты және осы мучнистой росе. Жақсы тұрақтылығы ЛМР ие, сондай-ақ сорт Десертті 5-краснодар өлкесі. Осының негізінде сорттары мен сорттары Таболинка барлық ВНИИОБ құрылды сериясы сорттарын кешенді тұрақтылығы осы және жалған мучнистой росе — Лада, Вега, Золотинка және т. б..
Донорлар тұрақтылығын: Edisto 47 (к. 6094), Perlita (қ. 6572), Planter Jumbo (6440) (АҚШ), үлгілері. к. 5896, к. 5897 (Қытай), к. 5367, к. 5369 (Приморье өлкесі).
Бактериялы аурулар. Негізгі қоздырғыштары бактериялық аурулар қауын — Bacillus mesenterious vulgatus және Pseudomonas lacrimans Sm. et Br. Бірінші олардың дамып, құрғақ ыстық ауа райында, екінші — ылғалды және салқын, сондықтан олар табанды негізінен әр түрлі аймақтар. Сирек кездеседі, Ervinia tracheiphila (E. F. Sm) Holl.
Донорлар тұрақтылығын: Нопеу Dew (к. 115), La Jolla (қ. 5790) (АҚШ), Valeria (қ. 6773), Ogen (к-5976), Sieger, Сыйлық, Пчелка (қ. 6710) (Россия) [28,30,47].
Вирустық аурулары. Донорлар тұрақтылығын: Нопеу Dew (к. 115), Rio-Gold (қ. 5922), Hales Best (қ. 5501) (АҚШ), Колхозница 593 (қ. 5451) (Ресей), Тамаша (қ. 5617), Surprise (қ. 277), Jrokwois (қ. 5644) [28].
6.8. Селекция гетерозисных будандары.
Дамыған елдерде сонымен қатар, сортовыми егіске қауын елеулі алаңдары бос гибридами. Бұл ретте ұлғаю үрдісі байқалады алаңдарды гибридтік егісін. Ресейде өндіріске енгізу гетерозисных будандардың қауын тежеледі тиімді тәсілдерінің гибридті тұқым шаруашылығы. Көптеген сорттарын қауын бар ерлер мен гермафродитные гүлдері (жыныстық түрі андромоноция), және тек кейбір скороспелые сұрыпты еуропалық кіші түрі — ерлерге және әйелдерге арналған гүл (жыныстық түрі моноция). Бұл қиындатады алу гетерозисных будандардың қауын.
Бұл жағдайда алу үшін гетерозисных будандардың қауын мүмкін бірнеше жолдары. Бірінші жағдайда ретінде ана нысанын пайдалануға болады андромоноцийные сорттары, бірақ олар үлкен еңбек шығындарын алдын ала кастрацию, оқшаулауды және гүл тозаңдануы, ұрық. Осындай тәсіл ғана өндіру үшін шағын тұқым жылыжай үшін.
Азайту еңбек шығындары есебінен жою операциялары кастрации болады ретінде пайдаланып, ана нысандағы үлгілер моноцийным түрі гүлдену. Бұл жағдайда, жиі алу үшін тұқым будандардың F1 анасының желісі өңдейді өсу реттеушілер, сдвигающими жынысы өсімдіктері әйелдер жағына. Бұл ретте, даму кезеңінде байқалады өсімдіктердің ішінде, оның өсімдіктер мүлдем жоқ аталық гүлдер.
Үшін барынша азайту еңбек шығындарын алуға тұқым будандардың F1 қауын неғұрлым перспективалы пайдалану желілер әйелдер түрімен гүлдеу (жыныстық түрі гиномоноция) немесе үлгілерді ерлер стерильностью [21].
Үшін бастапқы материал, селекция гиномоноцийных желілерін қауын болып табылады жабайы түрі қауын Қытайдан таза гермафродитными гүлді — Cucumis monoclinus. Қ. И. Пангало гибридизацией моноцийного үлгідегі қауын Cucumis monoclinus алды өсімдіктер таза әйелдер түрімен гүлдену. Алайда, басты проблемалардың бірі селекция гиномоноцийных желілерін қауын негізінде С. monoclinus — төмен жемістің дәмдік сапасын бүлдіреді, тән осы түрі қауын берілетін ұрпағы, сондықтан алу үшін аналық нысандары гетерозисных будандардың қауын әйелдер түрімен гүлдеу қажет ұзақ селекциялық жұмыс.
«Кубанской станциясы ВИР құрылды гиномоноцийные желісі қауын, соның ішінде маркерным белгісі сары-жасыл жапырақ (ЖЛ703, ЖЛ727, ЖЛ723, ЖЗЖЛ313). Алынған будан F1 Золушка (ЖЛ727 х Алтын түсті) — скороспелый, высокоурожайный, тұрақты — мучнистой росе [33].
Неғұрлым перспективалы ретінде пайдалану-аналық формаларды алу үшін гетерозисных будандардың қауын желілер әйелдер түрімен гүлдену. Анықталған бірнеше гендердің аталық стерильдік қауын. Қолданысқа гендердің аталық стерильдік ms-1 және ms-2 көрінеді пыльники » цветках емес растрескиваются, тозаң дамымаған. Болгарияда табылған өсімдіктер қауын функционалдық ерлер стерильностью. Олар дамыған пыльцу, бірақ нераскрывающиеся пыльники.
Ұйымдастыру мәдениет қауын қамтамасыз ету қажет өнімнің түсуі басталғанға дейін тамыз — уақыт жаппай әкелінуі қауын-оңтүстіктен. Өнімнің түсуі қауын солтүстік-Ресейдегі сақтау аяқталады сәуір — мамыр, ал ашық топыраққа басталады. Сондықтан, мамыр-тамыз өндіру қауын жылыжайда неғұрлым тиімді.
Отырғызу кезінде қауын жылыжайға 1-5 наурыз жеміс у ерте сорттарын басталып, сәуір айының аяғында — мамырдың ортасында аяқталады деп жазылған. «Әйнектелген жылыжайларда жиі осындай мәдениетті екі толқын жеміс беру ала отырып, егін екінші толқыны мөлшерінде 50-120%. Екінші толқыны жеміс беруі қиынға соғатын-ослабленности өсімдіктер мен жинақтау патогендердің, сондықтан жиі малорентабельна. Кейін бірінші толқыны жеміс беру үшін жағдайларын жақсарту өсуіне жиі алып тастайды жартысын өсімдіктер. Неғұрлым тиімді жоюға әрбір екінші қатар.
Отырғызу мерзімі қауын » үлдірлі жылыжай анықталады температуралық жағдайлары. Тәжірибелерден отандық мамандардың жақсы нәтиже алынған кезде-ең ерте мерзімі көшетті. Қыздырылатын үлдірлі Батыс Сібірдің ең жоғары өнім алуда егу кезінде 24 ақпан мен отырғызу-25 наурыз. Жағдайында Қырым, сондай-ақ, ең жоғары өнім алады кезде-ең ерте мерзімі-көшетті отырғызу — наурыз айының басында.
2. Көшетті өсіру
Технологиясы өсіру көшетті қауын сходна технологиясымен өсірудің көшетті қияр. Дейін көгеруден температурасы субстрат ұсынады деңгейде ұстау 30 0С, кейін пайда — төмендетуге дейін 20-25 0С. Ауа температурасы бұл кезең — 23 0С — ( + 1-20С байланысты жарықтандыру) және 210С түнде. Кезінде ерте мерзімдері отырғызу қысқы жылыжай өсімдіктер досеивают бойынша 12-17 сағат деңгейінде 5000-6000 лк, ал одан кейінгі отырғызу » үлдірлі жылыжай көшетті емес досвечивают.
Көшеттерді өсіру кезінде қауын үшін жылыжайларды қолдану ұсынылады суық температуралық режимі: көгеруден температурасы субстрат қолдайды деңгейінде 25 0С, кейін көгеруден ауа температурасын қолдайды ішінде төрт күн деңгейінде 17-18 0С, бұдан әрі температурасы күндіз бұлтты — 20-22 0С, күн — 25 0С, түнде — 16-17 0С.
Қорғау үшін топырақ патогендердің және төмен температура топырақ дыню жиі егеді өсімдіктер тұқымдасының асқабақ — әр түрлі түрлері асқабақ, тұрақты, фузариозу сұрыпты қауын, лагенарию және т. б.
Ең көп тарату әдісі егу қауын арналған асқабақ тауып, Жапония, привитой рассадой қамтылған 60% — ға жуық қауын, пленкалы жылыжайларда және 48 — әйнектелген.
Классикалық объектісі подвоя үшін қауын егу болып табылады асқабақ. Бұл кезде егуге арналған сильнорослые түрлері асқабақ көбінесе нашарлауы байқалады завязываемости жемістер төмендету және олардың сапасын, сондықтан ретінде подвоя дәрежеде қолайлы слаборослые түрлері асқабақ, атап айтқанда, С. moschata.
Сипатталған көптеген жолдары егу қауын, бірақ неғұрлым ұтымды болып табылады тәсілдері егулер қажет емес кейіннен байлау компоненттері. Мұндай тәсілдердің бірі болып табылады «екпе » шаншу» өткізеді подвоях орындалған туындаған — лагенарии, тыкве бенинказе және т. б.
Егу подвоя жүргізеді 2-3 күннен кешіктірмей привоя. Лучше брать подвой бірі осы парағымен. Жақсы срастания компоненттерін ұсынылады ауа температурасын деңгейде 25-30 0С және ылғалдылығы 95-98 %.
Екпе арттырады бейімділігі қауын — қолайсыз қоршаған орта жағдайларына. Егілген өсімдіктер көп урожайны, олардың жемістер мен көкөністерде көп еритін құрғақ заттар, бірақ күшті зақымданады жалған мучнистой росой, өсімдіктер күшті өседі және нашар байлайды жемістер. Сонымен қатар, жемістері тез ферментируются және олардың пайда жасыл дақтар.
Екпе көп шығынды талап етеді, еңбек және қаражат. Алайда, бұл шығындар жиі ақтайтын. Шығындарды азайту есебінен мүмкін болады аз отырғызу тығыздығының егілген өсімдіктер, олар ерекшеленеді күшті өсуімен. Одан разреженного орналастыру өсімдіктер, олардың қалыптастырады екі сабақтарының.
3. Отырғызу
Көшетті жасы 30 — 35 күн, отырғызу кезінде переросшей рассадой (30-35 күн) айтарлықтай төмендейді алды. Көшетті алатын және түсіретін, заглубляя тамыр мойны, өйткені подсемядольное тізе восприимчиво — грибным аурулары.
Отырғызу схемасы тәуелді күштер өсімдіктердің өсуін, формировки, агротехника, ортаның және басқа да факторлар. Қалың отырғызу әкеледі мөлшерін азайту жемістер және азайту ұстау сахаров. Кезінде загущенной отырғызу қарқынды өсуі байқалады басты сабақтарының биіктігі тәсіліне қарамастан, формировки (бір немесе екі сабақтарының).
Біздің елімізде ұсынады қонуға қауын қысқы жылыжай схемасы бойынша 160 х 50 см, ал слаборослые сұрыпты үлгідегі Ожен астам загущенно — 160 х 30-40.
«Әйнектелген жылыжайларда әдетте сажают екі өсімдіктер шаршы метр. Голландияда бойында секция жылыжай құрылыс 3,2 м дыню алатын және түсіретін екі немесе төрт қатар. Екі қатарлы отырғызу схемасы (160 Х 30-50) c) V-бейнелі подвязкой сабақтарының көбіне сезімтал ұзартылған мәдениет, өйткені өркендер екінші толқыны жеміс беру өседі үздік жағдайында жарықтандыру. Үшін ұзартылған және қысқа айналымнан аса өзекті четырехрядная отырғызу схемасы арақашықтық қатарында 60-80 см (1,8-2,1 мі/м2 ). Мұндай орналастыру өсімдіктер жақсы жарықтандырылады бастапқы өсу кезеңі. Кезінде формировке екі сабақтарының өсімдіктер сажают-кем.
Пленкалы жылыжайларда қалып отырғызу ұсынады дейін арттыру 3-5 өсімдіктер/м2. Жағдайында Қырым ең жоғары өнім мен рентабельділігі неғұрлым жоғары алды, түсіру кезінде 4 мі/м2.
4. Формировка
Тәсілі формировки қауын жылыжайда байланысты сұрыпты агротехника жай-күйін, өсімдіктер және т. б. деп Санайды, және аз вегетативтік массасын шығарылады өсімдіктер, соғұрлым оның өнімділігі.
Пленкалы жылыжайларда жақсы нәтижелерді жиі береді еркін формировка, онда тігінен подвязывают тек бас қашу. Деректер бар, бұл сорт Дюймовочка ие саморегуляцией тармақталу және мұқтаж формировке.
Ең кең тараған жүйесі формировки ерекшелігі өсімдіктер қалыптастырады және бір немесе екі сабақтарының, «ослепляют» белгілі бір биіктікке төменгі бөлігі бас сабақтарының (сабақтарының кезінде многостебельной формировке) және прищипывают бүйірлік өркендер.
Дәстүрлі болып саналады формировка бір жапырақ, алайда, белгілі бір қызығушылық тудырады формировка екі сабақтарының өткізетін прищипывая қашу бірінші ретті үстінен екінші — төртінші парағымен және қалдырып, екі ең қуатты қашу ретінде алмастыратын. Бір жағдайларда, атап ұлғайту массасы орташа жемістердің шығымдылығы, жеделдету гүлдеу әйелдер гүлді және олардың санын ұлғайту, басқа кешіктіргені енгеннен жеміс және өнімділігі жоғары емес қарағанда одностебельной формировке.
Өйткені формировке өсімдіктердің екі сабақтарының азайтады отырғызу тығыздығы өсімдіктер болса азаяды деген қажеттілік рассаде және төмендейді шығындары 1 м2.
Тәжірибелерден Батыс-Сібір тәжірибе станциясының сорты Барнаулка 191 байқалды асып егін кезінде двухстебельой мәдениет үстінен одностебельной кезінде загущении 1,8 3,6 раст/м2. Ең жоғары өнім алынды кезде прищипке өсімдіктер мен үшінші парағымен, формировке өсімдіктердің екі сабақтарының және густоте тұру 3,6 раст/м2 Өсуі сабақтарының биіктікке дейін жаппай гүлдеу әйелдер гүлді кезінде одностебельной мәдениет шел интенсивнее қарағанда двухстебельной мәдениет. Кезінде густоте отырғызу 1,8 мі/м2, биіктігі бас сабақтарының кезінде одностебельной мәдениет-ды құрады, орташа 166 см, ал двухстебельной — 139 см, ал густоте отырғызу 4,2 мі/м2 — 194 және 171 см сәйкесінше.
Ерте өркендерді шырпу қашу нөлдік тәр
тібін жеделдетуге көмектеседі зацветания әйелдер гүлді, бірақ арттырады бірде ерте, бірде-жалпы өнім, себебі өсімдіктер тиеледі жемістері, олар баяу өсуде. Сонымен қатар, өркендерді шырпу бас қашу күшеюіне әкеледі тармақталу өсімдіктер мен білімге үлкен санын жапырақтары жоқ аяқтаған өсуі, сдвигает метаболизмі, өсімдіктердің жағы позднеспелости және оларды ұстайды қартаюы.
Қуатына байланысты өсімдіктердің бүйірлік өркендер алып тастайды биіктігі 50-150 см (7-16 тораптар).
Кезінде ослеплении арналған бульшую биіктігі кешіктірілсе енуі өсімдіктердің жеміс берген, бірақ артады орташа салмағы жемістер. Ослепление қақпағының биіктігі және ерте жүктеме өнімді угнетает өсімдіктердің өсуін , ал жемістері жатыр жер бетінде мүмкін загнить.
Кезінде ерте мерзімдері түсіру бас сабағы, әдетте, ослепляют биіктікке 70-150 см (14-16 тораптар), кейінгі (қабыршақты жылыжай) — 50 см (7 тораптар).
Әйелдер немесе гермафродитный гүлі бар плодоносящий гүлі) орналасқан бірінші түйіндерінде бүйірлік қашу. Егер бүйірлік өркендер емес прищипнуть үстінен завязью өсімдіктер болуы мүмкін алып тастау әйелдер гүлдер, сондықтан бүйірлік өркендер прищипывают бір парағы (қысқа өркендерді шырпу) қалдырады немесе екі — үш парағын үстінен завязью (ұзын өркендерді шырпу).
Пікір бар, бұл қысқа прищипке өнім біршама жоғары немесе айырмашылығы жоқ егіннің кезінде ұзын прищипке, алайда зерттеушілердің көпшілігі деп санайды ең ұзақ прищипку. Отандық мамандармен жиі ұсынылады жоюға неплодоносящие бүйірлік өркендер немесе прищипывать олардың үстінен бірінші парағына, ал жеміс беретін прищипывать үстінен екінші немесе үшінші парағымен кейін завязи.
Кезінде қысқа кезеңде өсіру жеткен кезде бас-туындаған шпалеры, әдетте, прищипывают үстінен шпалерой. Кезде одан да ұзақ кезеңдегі өсіру (мәдениет екі толқын жеміс беру) бас сабағы түсіреді арқылы төмен шпалеру кейде. Бұл үшін Голландия жиі пайдаланады, арнайы ұстап тұрушы құрылғылар пластиктен жасалған, деп аталатын «kophaak».
«Парниках солтүстігінде Ресей өсімдіктер қауын қалыптастырды былайша. Бірінші прищипку шығарып, үстінен 2-4 парағымен бас қашу, кейіннен өркендер бірінші ретті прищипывали үстінен 5-ші парақ. Бүйірлік өркендер өсіп отыр семядольного торабының удаляли.
Жылыжайда кейде қолданады көлденең мәдениетін өсіру қауын. Голландияда өсімдіктер алатын және түсіретін жиектерінде секция құрылыс-3,2 м (схемасы бойынша 2,5+0,7×20-30). Бас қашу прищипывают, ал екі бүйір жібереді ортасына секциялар. Кезінде поливах жапырақтары мен жемістері емес ылғалдандырылады және өсімдіктер аз аурулармен зақымданады. Кезінде осы жүйеде өсіру жақсы көрсете білді будан F1 Galia.
5. Өсімдіктерге күтім жасау кезеңінде жемістердің байлануы — жетілуі
Жақсы жемістердің байлану керек араны (бір отбасы 1000-5000 м2). Ұя салады, бұрын гүлденуі әйелдер гүлдер. Мүмкіндігінше, оны орналастыруға дейін 10-15 күн қалғанда гүлдену қыздар, гүлдер. Жақсы опыленные жемістер мен көкөністерде көп қант бар, жақсы тауарлық түрі мен консистенциясын жұмсағын.
Бірақ жиі, әсіресе қысқы мерзімде өсіру үшін қолайсыз жағдай жаман байланады жемістерін » біріншіден, әйелдер цветках, завязи түседі. Оның үстіне, болмауы завязей бірінші цветках кері әсерін тигізеді завязывании кейінгі жемістер.
Себептері нашар байлану мүмкін: төмен температура субстрат, төменгі жарықтандырылуы (кемінде 5000 лк), артық топырақ ылғал мен минералдық қоректендіру элементтерінің, егу арналған сильнорослый подвой ерекшеліктері, сорттары.
Плодообразование жақсартады өңдеумен әйелдер цветков өсу реттеушілер Tomatoset, Fruiton, Procarpil, Tomatoton, Tomatofix және т. б. бұл Ретте, жеткілікті өңдеуге тек 1-2 алғашқы әйел гүл.
Кезінде өсу жеміс өсімдіктер қауын тұтынады саны, қоректендіру элементтерін және су салдарынан аттрагирующей қабілетін жемістердің вегетативтік өсім баяулауда.
Кезде жылыжай мәдениет қауын жиі жүргізеді нормалау жеміс-жидек өсімдіктер. Жою кезінде бөлігінде завязей артады орташа салмағы жемістер жақсарып, олардың сыртқы түрі, бірақ жалпы өнім төмендейді. Бұл туралы әртүрлі пікірлер бар. Пікірі бойынша Қ. И. Пангало жағдайында ұзақ вегетациялық кезең қазақстанның оңтүстігінде Ресейдің барлық дерлік завязавшиеся жемістер піседі. Алайда, солтүстік аудандарда бақша қысқа кезеңімен өсіп-өну кеш завязавшиеся жемісі емес вызревают. Бұл жағдайда, ұлғайту үшін ерте егін тиімді жоюға кеш пайда болған завязи. Көптеген сорттарын, атап айтқанда сорт Харьков Ерте, ие саморегуляцией жүктеме өсімдіктер өнімімен және талап етпейді сирету завязей.
Мамандар еліміздің ұсынады подвязывать өсіп келе жатқан жемісі торлар, алайда, бар пікір, бұл қажет подвязывать жемістері торлар, өйткені өсімдіктер жақсы ұстайды, жемістер салмағы 4-4,5 кг. Еуропадағы өсіріледі сорттары, шағын жемісін талап етпейтін байлау (типті Ogen), ал Жапонияда ірі жемістер подвязывают үшін плодоножку.
Проблемалардың бірі қауын қорғалған топырақ сапасының төмендігі жемістер. Оң әсерін жинақтауға қант көрсетеді: жоғары жарықтандыру, төмен ылғалдылық субстрат, төмендетілген түнгі ауа температурасы, жоғары электр өткізгіштігі (дейін 8 мС/ см) топырақ ерітіндісінің жоғары деңгейін ұстау ауадағы СО2.Жоғары жүктеме өсімдіктер өнімімен аз әсер етеді мазмұны құрғақ заттар плодах. Үлкен әсері мазмұны сахаров в плодах көрсетеді ұзақтығы, фазаның жемістердің байлануы — жетілу, ол байланысты болуы мүмкін де төмен ауа температурасы, сондай-ақ сортовыми ерекшеліктері бар. Ең жоғары дәмдік сапасын бар жиналған жемістер сатысында толық піскен.
Жинау жеміс жүргізу қажет аптасына 2-3 рет болғандықтан, піскен жемістер көптеген сорттарын оңай бөлектенеді плодоножки және құлайтын. Кейін жою мәдениет қалдырады дозревание жемістер, олар пісіп-жетілуі үшін 10 күн қалған алып тастайды.
6. Ерекшеліктері мәдениет гидропонике
«Гидропонике дыню өсіреді, Жапонияда, Нидерландыда, Францияда, Швецияда, басқа елдерде. Ең таралған мәдениеті минералды мақтада, NFT, торфо-перлитовой қоспалар. Әр түрлі деректер бойынша ықпалына тәсілін гидропонной мәдениет және түрі субстрат астық және жемістің сапасын қауын. Бір деректерге минералды мақтада, мазмұны сахаров қарағанда жоғары қоспалар шымтезекті с перлитом, басқа — ең аз мазмұны сахаров в плодах болды өсіруде минералды мақтада көп құмдағы және перлите және наивысшее мазмұны құрғақ заттар — өсіру кезінде грунтта. Алайда, барлық байқаулар заңдылық байқалады: жоғары урожай төмен — мазмұны құрғақ заттар плодах. Сонымен қатар, өсуі қауын арналған гидропонике мейлінше ұстамды, топырақта, сондықтан тығыздығы отырғызу өсімдіктер біршама жоғары.
Қауын талап өте жоғары деңгейдегі электр өткізгіштігінің питательного ерітінді: ЕО 1,0 мС/см жемістер өсуде қарағанда жақсы ЕО 0,5 мС/см топырақтық ерітіндінің жоғары концентрациясына байқалады егін жақсарту, сыртқы түрін, майлығы мен дәмді жеміс.
Басты проблемаларының бірі гидропонной мәдениет қауын — ұсақ жемістер мен төмендеуі, олардың құрамындағы құрғақ заттар. Егер бірінші мәселені шешуге болады, выращивая сұрыпты ірі жемістері, онда жақсарту жемістің дәмдік — аса күрделі міндет. Арттыру өткізгіштігінің, ерітіндінің 2,0 мС/см дейін 4,4 мС/см әсер етпейді мазмұны сахаров в плодах. Сапасын жақсарту үшін жемістер ұсынылады арттыру электр өткізгіштігі ерітінді-ден 6-8 мС/см көбейтіп, оның концентрациясын немесе сіздің қызмет көрсету тағамдар қосу балластық қосылыстар (NaCl+CaCl2).
Просмотров материала: 424
