7 июля 2025 г.

Дежурный по стране

В экономике вообще-то есть только два предложения...
Азамат Джолдасбеков, президент АО «Казахстанская фондовая биржа»

Мы в соц сетях:



Сайлау: Үміткердің сынақ тапсыруы - қазақ тілін қорлау емес пе?

25 апрель 2019, 14:48
Сайлау: Үміткердің сынақ тапсыруы - қазақ тілін қорлау емес пе?
Бізде ҚР президенттігіне кандидаттың мемлекеттік тілді еркін меңгергенін анықтайтын лингвистикалық комиссия бар. Төрағасы - Мырзатай Жолдасбеков. Онда президенттікке үміткерлер үш кезең бойынша сынақ тапсырады. Бірінші – жазбаша жұмыс, екінші – үш беттік мәтін оқу, үшінші – берілген тақырыпқа қатысты өз ойын айту. Алайда, бізден басқа қай мемлекет өз президентінің тілді еркін меңгергенімен бас қатырып отыр?

Иә, өз тілімізді тұғырға қондыра алмай отырған ел екеніміз рас. Бірақ, тәуелсіздік алған жылдан бері қазақ тілін білмейтін адам мемлекеттік қызметке алынбағанда, билікке жақындатпағанда осындай мазаққа қалмаған болар едік. Хош, ол бассыздықтың бәріне өзін зиялымыз деп есептейтін тіл ғалымдары да үндемеді.

Ал, Жолдасбеков басқаратын бұл комиссияның жұмысы қаншалықты тәуелсіз? Мырзатай мырза 30 жыл ішінде Н.Назарбаевтың қазақ тілін ысырып қойған кейбір әрекеттеріне сыни пікір айта алды ма? Президенттің Халықаралық мінберлерде орысша сөйлегеніне Жолдасбековтің пікірі қандай болды?

Айтпақшы, Жолдасбеков мырза 2015 жылы қазақшасы шала-пұла Ғ.Қасымовтан қате таппаған еді. “Қалай?” деген сұраққа Жолдасбеков “Оның бағы жанды ма, оңтайлы сұрақтар келді ме, тыңғылықты дайындалды ма, әйтеуір сынақтан сүрінбей өтті” деді. Және “бұл мәселені ежіктеп,мыжи бермеңдер” деп ашуланды.

Ал, күні кеше апыл-ғұпыл Қасым-Жомарт Кемелұлынан сынақ алып, оның сүрінбегенін айтты. Ал, президенттікке тағы бір үміткер Сәдібек Түгел емледен қате жіберіпті.

Қазақ ұлтының тізгінін ұстайтын адам қазақ тілін білуге міндетті екені талқыланбайтын дүние. Ал, оның мектеп оқушысы сияқты емтихан тапсыруы күлкілі емес пе? Бұл әрекет керісінше қазақ тілін қорлау болып көрінбей ме?

Жолдасбековтің осы сынағы туралы белгілі саясаткер Расул Жұмалы да әлеуметтік желіде: “Мемлекет басшылығына үміткер өз мемлекетінің мемлекеттік тілі бойынша емтихан тапсыруды өз басым барып тұрған ессіздік көремін. Макрон француз, ал Путин орыс тілі бойынша шығарма жазуға тура келсе күлкіге қалар еді. Ондай үміткерді француздар мен орыстар үміткерлік түгілі ел азаматтығынан айырар еді. Ал бізде аталған сорақылық қалыпты жағдай”, - деп жазды.

Егер басқалар дәл мұндай әрекет үшін президенттерін азаматтығынан айыратын болса, Жолдасбековтыкі не әурешілік? Оданда неге қазақ тілін білмейтін адамды билікке жолатпайтын заң қабылдамаймыз? Екі ауыз сөздің басын қоса алмайтын депутаттар мен министрлерді неге отставкаға жібермейміз? Ұлттың тілін сыйламағандар сол ұлтқа қызмет ете алмайтыны 30 жылдан бері дәлелденді емес пе? Бұған Жолдасбеков бастаған тіл ғалымдары не дейді? Олар биліктің тілге қатысты бұрыс әрекеттерін неге сынға алмайды? Жалпы, Мырзатай мырзаны сын айта алатын тәуелсіз ғалымдар қатарына жатқыза аласыз ба?

Ол кісі әзірге біздің есімізде "Назарбаевты Уинстон Черчилль, Джорд Вашингтон, Ататүріктердің істей алмағанын істеген қайраткер деуге болады” деген сөзімен қалып отыр.

Түйін

Тәуелсіздік алған жылдан бері тіл мәселесі күн тәртібінен түсіп көрген жоқ. Оған себеп – ата заңымыздың 7-бабындағы “Мемлекеттік ұйымдарда және жергілікті өзін-өзі басқару органдарында орыс тілі ресми түрде қазақ тілімен тең қолданылады”деген қисынсыз бап. Және 30 жыл уақыт өтсе де осы баптың өзгертілмеуі.

Және, Мырзатайлардың билік басындағыларға тәуелсіз пірік айта алмауы...

Нұрбике Бексұлтанқызы, Abai.kz
Просмотров материала: 1 396

Поделиться материалом


10:04 230 миллиардов тенге возвращено государству в рамках дел... 155 950 Просмотров

20:03 Обращение жителей с. Маралды к Президенту РК К.-Ж. Токаеву... 0 Просмотров

12:16 Атырауда мыңнан астам асыл тұқымды еділбай қойы тірідей... 0 Просмотров

11:35 Бұдан былай Алматыда электрлі самокат тек 16 жастан бастап... 0 Просмотров

11:30 Қарағанды облысындағы жол апатынан сегіз адам көз жұмды... 0 Просмотров

11:17 Мұхамедиұлының Ұлттық музейдегі ұрлықтың жаңа эпизодына еш... 155 761 Просмотров

11:01 Биіктен құлап бара жатқан баланы қағып алған оқушыға үш... 155 407 Просмотров

10:47 Қарағандыда тұрғын үй ауласынан шала туылған бала табылды... 155 442 Просмотров

10:25 Ұлттық музей басшылығына қатысты қылмыстық істі... 155 737 Просмотров

18:37 Адвокат Бурхан Жансейтов задержан в Алматы... 10 194 Просмотров

17:38 Объемы производства сахара будут увеличены в семь раз —... 9 338 Просмотров

17:13 Тарифы на комуслуги изменятся в Казахстане... 9 527 Просмотров

16:54 Министр Аймағамбетов балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз... 13 244 Просмотров

16:52 «Қолайлы мектеп». Ұлттық жоба арқылы 582 мектеп бой көтереді... 13 438 Просмотров

16:52 «Суперагенты»: серьезный человек Сека уже ждет вас на IVI... 22 303 Просмотров

16:48 Балабақшаларды лицензиялауды күшейтеміз - министр... 9 294 Просмотров

16:43 Смайылов президенттің үкімет жұмысына қатысты сынына пікір... 7 048 Просмотров

16:42 Хищение средств через платформу АrtSport расследует антикор... 6 915 Просмотров

16:39 Еліміздің басым бөлігінде аптап ыстық болады – ауа райы... 5 742 Просмотров

16:37 Про президентскую критику... 7 896 Просмотров

16:29 Министерство не запрещало показ мультфильма «Базз Лайтер» -... 17 029 Просмотров

16:15 Экология министрлігі киіктердің мекендеу ортасын зерттеуге... 5 696 Просмотров

15:48 Денсаулық сақтау министрлігі аборт жасатуға тыйым салу... 7 066 Просмотров

15:45 Елімізде коммуналдық қызмет тарифтері өзгереді... 5 794 Просмотров

15:41 Капремонт всех роддомов пообещала министр здравоохранения... 5 802 Просмотров

15:27 Благотворительный спортивный зал для детей открыли в... 5 644 Просмотров

15:00 Қазақстан шекарасы қандай жағдайда жабылады... 5 483 Просмотров

14:18 104 мың гектарға қант қызылшасы егілсе, ішкі нарықты 80... 5 745 Просмотров

13:41 Қаңтар оқиғасы кезінде қанша қару тәркіленді – ҰҚК есеп... 5 687 Просмотров

13:15 Алагузова - Нуртасу Адамбай: Богу не нужна твоя помощь... 17 198 Просмотров

13:14 Жауынгер бір жыл ішінде әскери техниканы ғана емес, қолына... 7 625 Просмотров

13:04 Тамызда өршиді: Денсаулық сақтау министрлігі коронавирус... 5 519 Просмотров

13:02 В отношении руководства ТОО «Казфосфат» начато досудебное... 5 774 Просмотров

12:59 Суицид в Казахстане: 96% случаев самоубийств совершаются... 6 112 Просмотров

12:51 Усовершенствовать военную организацию Казахстана поручил... 5 523 Просмотров

12:49 Закупать уголь заранее призывают казахстанцев... 5 499 Просмотров

12:45 Павлодарда кран жұмысшыны екінші қабаттан итеріп жіберді... 5 541 Просмотров

12:42 Президенттің сынынан кейін ұзаққа созылған жол жөндеу... 5 481 Просмотров

12:38 МӘМС шенеуніктердің жемсауытына айналған – Арман Бейсембаев... 5 720 Просмотров

12:32 Шоу-бизнес өкілдерінің ЛГБТ-ны насихаттайтын «Базз Лайтер»... 5 863 Просмотров





Опрос


«    Июль 2025    »
ПнВтСрЧтПтСбВс
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031