Тұрақты даму концепциясындағы басты мақсаттардың бірі – халық шаруашылығының әртүрлі салаларында экологиялық механизмдерді кеңінен ендіру болып табылады. Қазірдің өзінде ірі өнеркәсіп орындары тұрақтылыққа байланысты өз стратегияларын өзгертіп, халық санының өсуі мен климаттың өзгеруін есепке алуға мәжбүр.
Климаттың өзгеруі мен адамдар қажеттіліктерінің күннен-күнге өсуі нәтижесінде азық-түлік пен энергия бағасы да қымбаттап жатыр. Бұл қоршаған ортаға бөлінетін қалдықтардың артуына, құнарлы топырақ пен таза ауа, ауыз су және т.б. сапасының өзгеруіне, табиғи ресурстарға деген қысымның артуына алып келеді.
Алдағы уақытта кәсіпорындардың жергілікті қоқыс орындары мен полигондарды арзан шикізат көздері ретінде пайдалануына, сол арқылы қоқыстарды азайтып, табиғи ресурстарға, оның ішінде пайдалы қазбаларға деген тәуелділікті мүмкіндігінше азайтуы қажет. Бүкіл әлем бойынша жасыл экономиканың дамуы кез-келген жұмыстың – сіз колл-орталықтарында, ауруханада, техника немесе бөлшектеп сату орындарында жұмыс істейтін болсаңызда сол жұмыс орнының басты қағидасы болып табылады.Болашақта сізге тұрмыстық техниканы тек сату ғана маңызды болмай, қызмет көрсету орындары сол техниканы тестілеуден өткізіп, техникаңыздың қанша энергия жұмсайтынын, сол энергияны қалай тиімді және үнемдіжолдарын да қарастырып отыратын болады.
Экологиялық таза өнімдерге деген қажеттілік еңбек нарығы мен мамандар үшін біліктілікті де өзгертуде. Бұл жерде алдағы уақытта қажеттілік туындайтын экологиялық мамандықтардың бірнешеуін айта кетуге болады. Мысалы, заман талабына сай автокөліктердің гибрид түрлерінен бастап электрлік түрлеріне дейінгі жаңа буынын жасаудағы «Экологиялық автокөліктер механигі», кәсіпорындардың аудитін жүргізіп, өндірісті жетілдіру, жаңа тәсілдері мен жолдарын қарастыру арқылы қоршаған ортаға келетін зиянды әсерді азайту үшін ұсыныстар беретін «Экоаудитор» және т.б.
Қазақстанның экологиялық ахуалын қанағаттанарлық деп айтуға болады. Соған қарамай еліміздің аумағындағы көптеген экожүйелерді өте әлсіз санаттарға жатқызуға болады. Бұл экожүйелерде аздаған антропогендік қысымның өзі табиғи ортада қайтымсыз өзгерістерге алып келуі мүмкін. Пайдалы қазбалар, мұнай өндіру және өңдеу, басқа да ауқымды жобалар экологиялық қауіпсіздікті ескермеген жағдайда сол аймақтағы тіршілік ортасының сапасы үшін жағымсыз жағдайға алып келуі мүмкін. Сондықтан қазіргі таңда қоршаған ортаға жанашыр, өмір сүру сапасы мен өз денсаулығын ойлайтын және экологиялық сауатты ұрпақ тәрбиелеуіміз керек. Экологиялық білім – адам мен табиғат арасындағы байланыс туралы ғылыми көзқарасты қалыптастыруда, экологиялық мәселелерді іс жүзінде шешуде маңызды роль атқарады.
Білім беру бағдарламаларын іске асыруда,экологиялық бағыттарда жоғары білікті мамандар даярлауда негізгі ролді жоғары оқу орындары атқарады.
С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті – ауылшаруашылық және техникалық салаларда мамандар даярлайтын Солтүстік және Орталық Қазақстандағы ірі университет. Университет отандық жоғары оқу орындары көшбасшыларының бірі ретінде Қазақстан Республикасы Тәуелсіз аккредитация агенттігінің рейтингінде 4-ші орынды иеленеді.
С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті«Экология» мамандығы бойынша мамандарды Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2008 жылғы 2 шілдедегіАБ №0062189 Мемлекеттік лицензиясы негізінде даярлайды. Білім беру бағдарламасының мақсаты – экологиялық салалар бойынша еңбек ңарығына сай келетін, барлық құзыреттілікке ие бакалаврлар дайындау. Бағдарлама 5В060800-Экология мамандығы бойынша оқытушылар мен студенттердің білім беру және ғылым салаларында көшбасшы болуына бағытталған.
Кафедра жетістіктері мамандық бойынша білім алатын студенттердің бағыттары мен деңгейлерін анықтап, олардың өз саласында білікті маман болуына, кәсіптік деңгейінің өсуіне ықпал ете алады.Табиғи және урбанизацияға ұшыраған экожүйелер және олардың компоненттері; биосфера мен оның компоненттері, экологиялық мониторинг пен маркетинг, талдау жасау, инспекция және қоршаған орта ахуалын бақылау; болжамдық үлгілер жасау; қоршаған орта саласындағы басқару және консалтингті қызметтер; экологиялық білім беружәне тәрбие; технологиялық процестерде және жаңа кәсіпорындарды, елді мекендерді жобалауда экологиялық талаптарды сақтау, экономиканың әртүрлі саласында табиғат қорғау іс-шараларын жоспарлау және жүргізу, қоршаған ортаға әсерді бағалау мен экологиялық аудит жүргізу – мамандық бойынша кәсіби жұмыстар болып табылады.5В060800-Экология мамандығының академиялық құндылығы мен білім беру бағдарламасының ерекшелігі таңдамалы пәндер каталогында көрсетілген. Бұл бойынша білім алушылар еңбек нарығы мен жұмыс берушілердің қажеттіліктерін ескере отырып өздеріне қажетті пәнді, бағытты таңдауға мүмкіндігі бар.
Астана қаласы және бүкіл Қазақстан үшін эколог-мамандар даярлаудың қажеттілігі уақыт пен заман талабына және экологиялық салалардағы мемлекеттік саясатқа сәйкес жұмыс берушілердің сұранымдары арқылы анықталады. Білім беру бағдарламасын игерген жас маман ары қарай 6М060800-Экология мамандығы бойынша магистратураны Қазақстан Республикасының немесе ТМД мен алыс шетелдерде жалғастыруға толықтай мүмкіндігі бар.
Экология кафедрасының оқытушылары өз сабақтарында дәстүрлі және инновациялық әртүрлі технологияларды кеңінен қолданады. Сабақтар мәселелер бойынша білім берудіқолданып, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды, дәрістер мен зертханалық сабақтар презентацияларын, интерактивті тақтада виртуалды зертхананы көрсету арқылы, бірін-бірі оқытатын ұжымдық сабақтар жасау арқылы, пәнаралық байланыстарды сақтай отырып өткізеді. 5В060800-Экология мамандығы бойынша білім беру бағдарламасын компьютерлік технологияларды қолдана отырып қашықтан игеруге де болады.
5В060800-Экология мамандығы бойынша бакалаврлар даярлауды жүргізу үшін кафедра жоғары білікті мамандармен (профессорлық-оқытушылар құрамының 76%-да ғылыми дәрежелері бар) және материалдық-техникалық, ақпараттық ресурстармен қамтамасыз етілген.
Экология кафедрасының профессорлық-оқытушылар құрамы мен студенттері мемлекеттік, шаруашылық-келісім шарт бойынша және бастамашыл-ізденістік тақырыптардағылыми-зерттеу жұмыстарын белсенді түрде жүргізіп келеді. Алынған нәтижелер конференциялар мен дөңгелек үстелдерде, семинарларда айтылып, ғылыми журналдарда жарық көруде.
Кафедраның ғылыми-зерттеу жұмыстары «Астана су арнасы», «Су ресурстарын пайдалануды реттеу және қорғау жөніндегі Есіл бассейнінің инспекциясы», «Қоршаған ортаны қорғау бойынша ақпараттық-талдау орталығы», «ЦентрЭКОпроект», «АстанаЭКОСтандарт», «Казгидромет», «Астана-Энергия ЖЭО-2», «Табиғат әлемі» экологиялық білім беру орталығы, Қазақстанның су шаруашылығыкәсіпорындары мен ұйымдарының ассоциациясы,«Қазақстанның биоалуантүрлілігін сақтау ассоциациясы», «Бұйратаумемлекеттік ұлттық табиғи саябағы», ҚР Ауыл шаруашылығына қарасты аймақтық экологиялық департаменттерімен және т.б. кәсіпорындармен, мекемелермен тығыз ынтымақтастықта жүргізіледі.
Агроөнеркәсіптік кешендердегіэкологиялық мәселелерді шешуде ғылыми зерттеулерді талдау және ауылшаруашылық өнімдерін өңдеуде экологиялық қауіпсіз инновациялық технологиялар жасау үшін 2018 жылы С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетінде «Агроэкологиялық зерттеулердің ғылыми-оқыту орталығы» құрылды.
Университеттің профессорлық-оқытушылар құрамының ғылыми жұмыстарын белсенді ету, алынған ғылыми нәтижелерді оқу процестерінде қолдану және бакалаврлар, магистранттар мен докторанттарды ғылыми жұмыстарға араластыруға білім ордасында ерекше мән беріледі.
С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті білім беру бағдарламалары мен таңдамалы пәндер каталогының мазмұнын жұмыс берушілермен бірлесіп бекітеді. Білім беру бағдарламаларының мазмұны мейлінше өндіріске жақын етіп жасалады. Сондықтан эколог-мамандарға деген сұраныс әртүрлі өнеркәсіп орындарында, ұлттық саябақтарда, қорықтарда және қаумалдарда, білім беру мекемелерінде, ғылыми-зерттеу институттарында, қоршаған ортаны қорғау бойынша аймақтық басқармаларда, экологиялық мониторинг зертханаларында және т.б. мекемелерде бар.
«Эколог» – болашақтың мамандығы, өйткені табиғи ортаға зиянды әсер ету арқылы ғаламдық деңгейдегі мәселелерге алып келмес үшін бекітілген заңды нормативтер арқылы сол себептерді болдырмау міндеттері қойылады.
А.Т.Қуатбаев, Г.Қ.Сатыбалдиева, Қ.К.Шупшибаев, С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті
Фотода: С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті, Экология мамандығының студенттері оқу-далалық практикада (2018 ж.)
Просмотров материала: 10 366
