Бабалар рухына тағзым ет

Қазақ даласының қай түпкірін алсақ та шежіреге бай, терең сырға толы. Шығыс өңірін ауызға алсақ, ғашықтар мекені, Қозы-Баян елі деп ауыз толтырып айтып жатамыз.

Белгілі ақын Ұлықбек Есдәулет мырза туған ауылына деген сүйіспеншілік сезімін: «Бірден Қытаймен шекара басталады. Шығыс Қазақстанның ең қиыр пұшпағында орналасқан, Қазақстанның ең шеткі нүктесі, Қазақтың кең байтақ жері біздің ауылдан басталады деп ауыз толтыра айта аламын» деген жүрекжарды сөздерімен білдірген.

Сол сияқты мен де ұлан-ғайыр жеріміздегі әрбір ауылдың айналасы сан-салалы қазақ тарихы мен мәдениетінің бастау алар қайнар көзі, таусылмас бұлағы дер едім. Сол бастау-бұлақтың бірі - қасиетті де киелі мекен Шынқожа.

Шынқожа – Алматы-Өскемен тас жолының бойында, Шығыс Қазақстанның Аякөз қаласынан отыз шақырым жерде орналасқан ауыл. Екі жүз жылдық ойрат-қазақ соғысында Қабанбай туы астында бүкіл қазақ әскерінің үштен бірі - оң қанатты басқарған қолбасы Тума Шынқожа батыр Базарқұлұлы (1725-1770ж.ж) есіміне байланысты қойылған.

Шынқожа батыр тарихи өлкетану мұражайына кіре қалсаңыз, көненің тат басқан көзіндей құнды-құнды небір тарихи деректерге толы «Менің ауылым», «Ұлы дала рухы», Қазақ хандығы «Жер атауы - ел тарихы», «Ер намысы - ел дауысы», «Арын жалау, жанын алау еткен», интернационалист жауынгер, Ауған соғысының қаһарманы Аманбек Қалиасқаров, мектеп тарихы, ғылым, өнер-мәдениет жөнінде жасақталған бірнеше бөлімдерден тұратын мұражай қорын тамашаларыңыз хақ.

5-сыныптан бастап экскурсовод ретінде мұражайда көп нәрсені үйреніп, тағлым-тәрбие алып, өзімізден кейінгілерге бағыт беріп, үлгі болу үшін көп ізденіп, тәжірбие жинақтап өстік.

Мұражай жанынан құрылған әскери патриоттық «Мирас» клубы жұмыс істейді. Мұражайда соғыс және еңбек ардагерлерімен кездесулер, ертеңгіліктер, ерлік сабақтары өтіп тұрады.

Мұражай жас жеткіншектерге тәрбие беруде, халыққа қызмет көрсету барысында 1988 жылы 10 сәуірде тарихи өлкетану мұражайы дәрежесіне ие болып, төлқұжат №42 куәлік алды.

Облыстық мұражайлар байқауында екі рет II орын, Орталық қорғаныс (ДОСААФ) ұйымының «Үздік қызметі үшін» белгісімен марапатталған. 2002 жылы облыстық «Жыл мектебі» байқауына қатысып, 2003 жылы Шығыс оқу-әдістемелік орталығы электрондық оқулыққа түсірді.

«Ауылына қарап азаматын таны» дегендей «Туған жерге тағзым» акциясы аясында ҚР Парламент Мәжілісінің депутаты Нұртай Салихұлы Сабильянов ағамыз ауылымызға өз қаражатына мәдениет үйін салдырып, кәсіпкер ағаларымыз ауылдың көркеюіне өз үлестерін қосып, ойын алаңдарын, жолдын екі жақ қапталына шырша ағаштарын отырғызып, қоршап берді.

Жылда мамыр айында жеңіл атлетикадан интернационалист-жауынгер Аманбек Қалиасқаровтың, қазан айында Тума Шынқожа батыр бабамыздың қазақ күресінен облыстық турнирін өткізу дәстүрге айналған.

1997 жылы ауылымыздың тумасы Көкейев Еркін Әнуарұлы ағамыз батыр бабамыздың ескерткішін сомдаған болатын. Ал былтырғы жылы күре жолдың бойына Шынқожа батырдың ұрпақтары атқа қонған мүсінін орнатып, ашылу салтанатын өткізді.

Мұражайдағы «Ұлы дала рухы» бөлімінде ауылымның айналасында үш жерде шоғырланған таңбалы тастарының суреттері, кимешек киген ананың бейнесі-балбал тас, қасиетті қорғандары, ауылдың шығыс жағынан Орхон жазуы –«ұшпақ» сөзі , батысынан іш, ішре, ішкері жақ сөздері табылып, орын алған.

«Жер атауы- ел тарихы» бөлімінде батыр бабаларымыз ұстаған алдаспан, айбалта, үш қырлы сауыт бұзар жебесі,қозы жауырын жебелері қойылған.

Ұлы Отан соғысына арналған «Ер намысы- ел дауысы» бөлімінде аталарымыздың орден медальдары жауынгер үшбұрышты хаттары, соғыс кезінде түскен суреттері, алған жарақаты жөнінде берілген эпикриз-анықтамалары, Ленинград блокадасына қатысқаны туралы, Москва үшін арпалысқан, Сталинград шайқасындағы ерліктерін айғақтайтын куәліктері сақталған.

Тарихтан Сталинград шайқасында қазақ ұлтының асқан табанды ерлігі үшін қазіргі Волгоград қаласында «Қазақ» деген көшенің бар екені белгілі. Бұл қазағымның дархан көңіліне Алланың берген сыйы іспетті, ұлттың даңқын асырып, Сталинград шайқасына қатысқан біздің де ардагер аталарымызды мақтан тұтамыз.

Ауылдың айналасында мәдени мұра ескеркерткіштері Қаратал би, Сопы би әулие, Кенжебей батыр күмбездері, Қосқыз, Қосжігіт кесенелері бар. Бұл ұлттық құндылықтарымыз халқымыздың ғасырдан ғасырға жеткен мәдени мұраларын түсініп қастерлей білуге, өскелең ұрпақтың ойын дамытып, дүниетанымын кеңейтіп, туған жерге деген сүйіспеншілігін арттыруға үлкен септігін тигізері хақ.

Еліміздің рухани өміріне тың серпіліс әкелген «Болашаққа бағдар: Рухани Жаңғыру» бағдарламасы жүзеге асырыла бастаған шақта әр адам өзінің үлесін қосу тиіс деп білемін.

Осы орайда жылда жазғы демалысқа шығар алдында серуендеуге шығып Шет бастау, Қасқа бұлақ, Талды бұлақ, Тамшы бастауларының суын ішіп рахаттанып қайтатынымызды еске аламын.

Барлығының басында қасиетті жалбыз шөбінің иісі бұрқырап жайқалып өскенін көріп өстік. Келешекте бастау бұлақтардың суларын зерттеп шипалы қасиетін анықтап, халқымның денсаулығына пайдасы тиіп жатса нұр үстіне нұр болар еді.

Жаңа жылдық құттықтауында ауыл әкімі Медет Серікболсынұлы ағамыздың "Аймақ бойынша «Ең үздік ауыл» атануымызға барлық ауылдастарымыз, мектеп ұжымы мен әрбір оқушының қосқан үлесі зор. Сенбілік сайын қарт адамдарға көмектесіп, көше тазалығы, тал егу жұмыстарын ұстаздары мен оқушылар атқарды. Биылғы мектеп бітіретін түлектерімізге мемлекеттік сынақтан жоғары ұпай жинап, алтын ұя мектебінің, ауылымыздың мәртебесін көтеріп, бәріміз қуанатындай жағдайда болайық» деген сөздері бізді мақтаныш сезімге бөледі.

Тарихын қастерлеген, берекесі жарасқан, міне, осындай ауылым бар.

Мөлдір СӘБИХАНОВА
11-сынып оқушысы
Шынқожа батыр атындағы
жалпы орта мектебі
Шығыс Қазақстан облысы
Аякөз ауданы
Шынқожа ауылы

Рейтинг	Регион	Аким
219022	Алматинская область
146708	Туркестанская область
108999	Восточно-Казахстанская область

Рейтинг	Регион	Аким
339	Алматинская область
195	Туркестанская область
180	Северо-Казахстанская область

« Июнь 2025 »
Пн	Вт	Ср	Чт	Пт	Сб	Вс
						1
2	3	4	5	6	7	8
9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22
23	24	25	26	27	28	29
30

Мы в соц сетях:

Бабалар рухына тағзым ет

Поделиться материалом

Другие материалы по теме

По читаемости

По материалам