15 октября 2025 г.

Дежурный по стране

В экономике вообще-то есть только два предложения...
Азамат Джолдасбеков, президент АО «Казахстанская фондовая биржа»

Мы в соц сетях:



АНА ТІЛІМІЗДІҢ ҚАДІРІН БІЛЕЙІК

03 август 2017, 17:53
АНА ТІЛІМІЗДІҢ ҚАДІРІН БІЛЕЙІК «Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі білім біл» деген екен атам қазақ. Қанша тіл білсек те өзіміздің ана тіліміздің дәрежесін олардан биік қоюымыз керек. Олай болса, тілді құрметтеуді өзімізден бастауымыз қажет. Өз жерімізде өзіміз ана тілімізді қастерлеп, қазақша сөйлессек, өзге ұлттың азаматтары да бізге еліктеп, үлгі алатын болады. Егер де біз тілді шұбарлап, не орыс тілінде, не болмаса ағылшын тілінде сөйлеп тұрсақ, сырт көз – сыншы емес пе, «өз тілін менсінбеген қазақтың ана тілі кімге керек?» деуі әбден мүмкін. «Әуелі өздерің қазақша сөйлеп алыңдар» дейтіндері де табылатынына күмәніміз жоқ.

Еліміздің алып шаһарларына бара қалсақ, ұл-қыздарымыздың орысшаны қойып, ағылшынша сөйлеп, бір-біріне іле жауап беріп жатқанын көреміз. «Көп тілді білу – байлық» деп, іштей қуанып та қаламыз. Ағылшынша тілін бұрап тұрғандарды көрген «көрермендердің» еріксіз ауыздары ашылып, таңданыс білдірері шындық. Қазақтың балаларының, әсіресе бойжеткендердің көшеде өзге тілде сөйлеуін – «өз тілімізді менсінбегені ме, әлде сәнге айналған ба?» деп қаларыңыз анық.

Алаштың ардағы Міржақып Дулатов өз заманында-ақ «Қазақ тілінің мұңы» деген еңбегінде: «Мен заманымда қандай едім? Мен ақын, шешен, ділмар, бабаларымның бұлбұлдай сайраған тілі едім. Мөлдір судай таза едім. Жарға соққан толқындай екпінді едім. Енді мен қандаймын? Кірленіп барамын, былғанып барамын, жасыдым, мұңайдым…» деген екен.

Міржақып бабамыз өз заманында-ақ тілдің тағдырын осылайша суреттеп, тілдің болашағын ойлап, толғанған. Одан бері де қилы заман өтті, тіл де талай-талай тауқыметті басынан кешірді деуімізге негіз бар. «Сол кезде кірленіп-былғанған, жасып-мұңайған, бүгінде кейбіреулер менсіне қоймайтын ана тілімізді ертеңгі келер ұрпаққа қандай күйде аманаттаймыз?» деген ой баршамызды мазалауы тиіс.

Әркімнің сауатты жазуы, әуезді сөйлеуі – ана тіліне көрсетілген үлкен құрмет болса керек. Мұндай құрмет көрсеткен азаматтарды өз ана тілін толыққанды біледі деуімізге болады. Сөз арасына нақыл, шешендік сөздерді, мақал-мәтелдерді қосып, отырсақ, қандай жақсы.

«Атағыңды өсіретін де, өшіретін де – тіл» деген нақыл сөз барлығымызға да қатысты. Үлкенді-кішілі жиналыстарда ел тізгінін ұстап жүрген азаматтарымыздың сөйлеген сөзіне көпшілік іштей баға беріп отыратыны айтпаса да түсінікті.

«Бізге ана тілімізден асқан тарихи мұра жоқ. Ендеше, оны жан аямай қастерлеуден асқан парыз жоқ» деген Елбасымыздың сөзін жадында ұстаған Кербұлақ ауданының әкімі Бағдат Байшалұлы Әлиевтің әрбір жасаған баяндамасын аудан тұрғындары сілтідей тынып, сүйсіне тыңдайды. Бұл – шындық. Өйткені ол біріншіден, отыз-қырық беттен тұратын баяндаманы оқып, созбақтап, өзінің де, өзгенің де алтын уақытын алмауға тырысатыны, екіншіден, сөз арасында керекті асыл сөздерді дәл қолданып, түсінікті қарапайым тілімен сөйлейтіні – көптің көңілінен шығуда.

«Жақсының жақсылығын айт – нұры тасысын», «Жақсының жанында жүрсең, шарапаты тиеді» дегендей, сөзімен де, ісімен де көпке үлгі бола білген Бағдат Байшалұлына аудан тұрғындары ризашылықтарын білдіруде.

«Ана тілі – халық болып жа­сал­ғаннан бері оның жан дүниесінің айнасы, өсіп-өніп түрлене беретін, мәңгі құламайтын бәйтерек» деп Алаштың ардақтысы Жүсіпбек Аймауытов айтқандай, үлкен-кіші, бәріміз, ұлттың жаны — тілдің қадірін түсіне білейік.

Айнаш ҚАСЕНОВА

Дереккөз: ult.kz
Просмотров материала: 2 334

Поделиться материалом


10:04 230 миллиардов тенге возвращено государству в рамках дел... 170 727 Просмотров

20:03 Обращение жителей с. Маралды к Президенту РК К.-Ж. Токаеву... 0 Просмотров

12:16 Атырауда мыңнан астам асыл тұқымды еділбай қойы тірідей... 0 Просмотров

11:35 Бұдан былай Алматыда электрлі самокат тек 16 жастан бастап... 0 Просмотров

11:30 Қарағанды облысындағы жол апатынан сегіз адам көз жұмды... 0 Просмотров

11:17 Мұхамедиұлының Ұлттық музейдегі ұрлықтың жаңа эпизодына еш... 170 558 Просмотров

11:01 Биіктен құлап бара жатқан баланы қағып алған оқушыға үш... 170 186 Просмотров

10:47 Қарағандыда тұрғын үй ауласынан шала туылған бала табылды... 170 234 Просмотров

10:25 Ұлттық музей басшылығына қатысты қылмыстық істі... 170 516 Просмотров

18:37 Адвокат Бурхан Жансейтов задержан в Алматы... 11 062 Просмотров

17:38 Объемы производства сахара будут увеличены в семь раз —... 10 197 Просмотров

17:13 Тарифы на комуслуги изменятся в Казахстане... 10 422 Просмотров

16:54 Министр Аймағамбетов балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз... 14 422 Просмотров

16:52 «Қолайлы мектеп». Ұлттық жоба арқылы 582 мектеп бой көтереді... 14 588 Просмотров

16:52 «Суперагенты»: серьезный человек Сека уже ждет вас на IVI... 23 315 Просмотров

16:48 Балабақшаларды лицензиялауды күшейтеміз - министр... 9 841 Просмотров

16:43 Смайылов президенттің үкімет жұмысына қатысты сынына пікір... 7 343 Просмотров

16:42 Хищение средств через платформу АrtSport расследует антикор... 7 197 Просмотров

16:39 Еліміздің басым бөлігінде аптап ыстық болады – ауа райы... 6 016 Просмотров

16:37 Про президентскую критику... 8 209 Просмотров

16:29 Министерство не запрещало показ мультфильма «Базз Лайтер» -... 17 294 Просмотров

16:15 Экология министрлігі киіктердің мекендеу ортасын зерттеуге... 5 960 Просмотров

15:48 Денсаулық сақтау министрлігі аборт жасатуға тыйым салу... 7 348 Просмотров

15:45 Елімізде коммуналдық қызмет тарифтері өзгереді... 6 067 Просмотров

15:41 Капремонт всех роддомов пообещала министр здравоохранения... 6 084 Просмотров

15:27 Благотворительный спортивный зал для детей открыли в... 5 916 Просмотров

15:00 Қазақстан шекарасы қандай жағдайда жабылады... 5 750 Просмотров

14:18 104 мың гектарға қант қызылшасы егілсе, ішкі нарықты 80... 6 015 Просмотров

13:41 Қаңтар оқиғасы кезінде қанша қару тәркіленді – ҰҚК есеп... 5 956 Просмотров

13:15 Алагузова - Нуртасу Адамбай: Богу не нужна твоя помощь... 17 469 Просмотров

13:14 Жауынгер бір жыл ішінде әскери техниканы ғана емес, қолына... 7 935 Просмотров

13:04 Тамызда өршиді: Денсаулық сақтау министрлігі коронавирус... 5 789 Просмотров

13:02 В отношении руководства ТОО «Казфосфат» начато досудебное... 6 062 Просмотров

12:59 Суицид в Казахстане: 96% случаев самоубийств совершаются... 6 389 Просмотров

12:51 Усовершенствовать военную организацию Казахстана поручил... 5 803 Просмотров

12:49 Закупать уголь заранее призывают казахстанцев... 5 760 Просмотров

12:45 Павлодарда кран жұмысшыны екінші қабаттан итеріп жіберді... 5 812 Просмотров

12:42 Президенттің сынынан кейін ұзаққа созылған жол жөндеу... 5 763 Просмотров

12:38 МӘМС шенеуніктердің жемсауытына айналған – Арман Бейсембаев... 5 988 Просмотров

12:32 Шоу-бизнес өкілдерінің ЛГБТ-ны насихаттайтын «Базз Лайтер»... 6 136 Просмотров





Опрос


«    Октябрь 2025    »
ПнВтСрЧтПтСбВс
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031