&#1200;ЛТТЫ&#1178; &#1178;АУІПСІЗДІК КОМИТЕТІНІ&#1186; &#1256;КІЛЕТТІГІ АРТТЫ

ҰЛТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІК КОМИТЕТІНІҢ ӨКІЛЕТТІГІ АРТТЫ

Өткен айдағы және шілденің басындағы айрықша маңызды саяси оқиғаларды саясаткер Сұлтанғали Сұлтанғалиевпен талқыладық.

- 28 маусым күні ҚР Парламенті сенатына депутаттар сайланды. Алайда, халық бұл саяси оқиғаға аса мән бермеді. Қоғамның мұндай әрекетіне не себеп деп ойлайсыз?

- Сенаторларды сайлау кезінде қажет кандидатуралар облыстық әкімдік пен Президент әкімшілігінің келісімімен таңдалады. Сондықтан, бұл процесті ашық деп айтуға болмайды. Мұндай саяси шоу кезінде ешқандай адам шын дауысқа ие болмайды, тіпті бәсекелестік те жоқ. Өйткені жеңімпаздар алдын-ала белгіленіп қойған. Үміткерлер, яғни болашақ сенаторлар ең әуелі мәслихат депутаттығына сайланады немесе әкімдіктің тағайындаған адамдары.

Сондықтан аймақтағы халық сайлауға қатысқаннан еш пайда жоқ екенін біледі. Өйткені, сенаторлардың өзі тұрғындардың қамын ойлап жатқаны шамалы. Бұл жағдайдан Парламенттің жоғары палатасының қоғамдағы беделінің, сондай-ақ, депутаттық корпустың заң шығарушылық және депутаттық белсенділігі төмен екендігін түсінуге болады.

- Сіз Сенат жұмысын тоқтату туралы пікірді қолдаушылардың бірісіз. Оның орнына не ұсынар едіңіз?

- Менің ойымша, бір палаталы Мәжілістің болғаны дұрыс. Ол аралас жүйе арқылы құрылса, яғни депутаттардың тең жартысы партиялық тізіммен, ал қалғаны бір мандатты округтер бойынша сайланса. Бірақ билік мұндай қадамға ешқашан бармайды, олар түбегейлі өзгеріс әкелетін реформаны қабылдамасы анық және Сенат жұмысын ешқашан тоқтатпайды.

Дегенмен, сенаторларды тұрғындардың өзі таңдайтындай жағдай жасау керек. Бұл Сенат жұмысын тиімді ету үшін қажет. Олар аймақтағы халықтың мәселесін көтерулері керек. Осы арқылы біз билікке басқа да, яғни жас, талантты адамдарға жол ашамыз. Ал егер осындай өзгерістер енгізбесек, Сенат Мәжілістің жұмысын қайталап отырған пайдасыз, мемлекеттік деңгейде ойлай алмайтын арамтамақтардың жиналған тобы болып қала береді.

- Енді ғана таныла бастаған сенаторлар атқарушы биліктен шығып кетті. Мұны жағымды дүние деп айтуға бола ма?

- Менің ойымша, мемлекеттік құрылымның жұмыс тиімділігінің төмендігін ескере отырып, мұны дұрыс құбылыс деп айтар едім. Алайда, әр жағдай туралы жеке-жеке айтқан жөн болар.

- Елбасы билік тармақтары арасында өкілеттікті бөлу туралы заңға қол қойды. Осылайша, өткізілген конституциялық реформа аяқталды. Енді мемлекеттік билік жүйесі қалай өзгереді деп ойлайсыз?

- Менің ойымша, айтарлықтай өзгерістер болмайды. Ата заңға енгізілген түзетулерга сәйкес, Президенттің кейбір ұсақ-түйек жұмыстары ғана мемлекеттік билік институттарына берілді. Бұл өзгерістер билік басқа Президентке ауысқан кезде ғана айтарлықтай рөл атқаруы мүмкін.

Атап өтер қызық жайттардың бірі бүгін ғана қол қойылған заң. Құжатқа сәйкес, Ұлттық қауіпсіздік комитеті арнайы органдардың, жемқорлыққа қарсы орган қызметкерлері мен әскерилердің жемқорлыққа қатысты істерін тергеу құқығына ие болды. Бұл ҰҚК-нің мемлекеттік басқару жүйесіндегі рөлі күшейіп, елдегі қоғамдық-саяси өзгерістерге ықпал етуіне мүмкіндік беріп отыр. Алдағы уақытта қазақстандық белгілі тұлғалардың байланысы бар жемқорлыққа қатысты ат шулы жағдайлардың куәгері болуымыз әбден мүмкін.

- Астана тағы да уақытша әлемдік геосаясаттың орталығына айналмақ, өйткені 4-5 шілде күндері Қазақстанның астанасында сириялық дағдарысты бейбіт жолмен реттеу бойынша кезекті келіссөз өтеді.

- Еліміздің сыртқы саясаттағы белсенділігі мен бейбіт бағыттағы әрекеттері әрине қуантады. Біріншіден, осылайша біз таяу шығыстағы тыныштықтың орнауы жолында үлесімізді қосып отырмыз.

Екіншіден, Астаналық процесс Қазақстанның аймақтық бітімгер ретіндегі рөлін нықтап берді, бұл әлемдік қауымдастық алдындағы еліміздің оң имиджінің орнығуына айтарлықтай әсер етеді.

Үшіншіден, Қазақстанның шығыс жақтағы Ресей, Түркия және Иран секілді елдермен байланысы нығайып, сенімі күшейе түспек. Ал бұл әрине өз кезегінде қарым-қатынастың барлық түрлеріне тікелей әсер етеді.

Төртіншіден, біздің елде өтікізіліп жатқан шара бюджетке айтарлықтай шығын келтірмейді, есесіне халықаралық деңгейдегі танымалдылыққа ие болып, әлем елдері мойындайды.

Астаналық келіссөздің мақсаты айқын. Сондықтан ол белгілі бір нәтижеге келмей аяқталуы мүмкін емес. Көбіне мұндай жиындағы шешім АҚШ бастаған шығыс коалициясына да байланысты.

- Қазақстанның ресей-украин қарым-қатынасын да реттеуге дайын тұрғандығы туралы не айтасыз?

- Елбасы өзі ресей-украин қарым-қатынасын реттеуге дайын тұрғандығы туралы мәлімдеген болатын. Бұл әрине өте сараланып, әбден таразыдан өткізілген мәлімдеме. Донбасстағы келіспеушілік басталғаннан бері Нұрсұлтан Назарбаев қақтығысты бейбіт жолмен шешу керек екендігі туралы және оған Астананың үлес қосуға дайын тұрғандығы туралы айтып келе жатыр.

Рейтинг	Регион	Аким
219022	Алматинская область
146708	Туркестанская область
108999	Восточно-Казахстанская область

Рейтинг	Регион	Аким
339	Алматинская область
195	Туркестанская область
180	Северо-Казахстанская область

« Июнь 2025 »
Пн	Вт	Ср	Чт	Пт	Сб	Вс
						1
2	3	4	5	6	7	8
9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22
23	24	25	26	27	28	29
30

Мы в соц сетях:

&#1200;ЛТТЫ&#1178; &#1178;АУІПСІЗДІК КОМИТЕТІНІ&#1186; &#1256;КІЛЕТТІГІ АРТТЫ

Поделиться материалом

Другие материалы по теме

По читаемости

По материалам

ҰЛТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІК КОМИТЕТІНІҢ ӨКІЛЕТТІГІ АРТТЫ