Академик ағамыз – 60 жаста » Матрица.kz - Информационно-аналитический портал

Академик ағамыз – 60 жаста

Болатхан ағамызды нағыз академик дейтін себебім, ол кісінің мен білгелі бері, барлық жағдайларда, әр уақытта пендешіліктен, қазіргі кезде жаппай кең тараған «прагматизмнен» биік тұрғандығы. Мінезінің сыпайылығы мен жұмсақтығы, кішіпейілділігі өз алдына бөлек әңгіме. Бірақ осындай жұмсақ мінезі «принципиальный» тұғырнамалық ғылыми мәселелерге келгенде «жұмсақ» болмай қалады.

Осындай ғаламат азаматты, ғалымды соңғы жылдарға дейін Қазақтың емес, Моңғолияның ғылым академиясы өз мүшелігіне алып, жоғары бағалап жүргені, шынымды айтсам, аздап мазалап жүр еді. Құдайға шүкір, Қазақтың Ұлттық Ғылым академиясы да Болатхан ағамызды өз мүшелігіне қабылдады. Бұл бір әділ, дұрыс шешім болған сияқты.

Болатхан ағамызбен менің жақын танысып, араласқаныма 8-9 жылдай болды. Ал кейінгі 6-7 жылдан бері біз творчестволық тығыз қарым-қатынастамыз десе де болады. 2010-2011 жылдары ол кісі «Адам және жануарлар физиологиясы институтын» басқарып тұрған кезде, мен директордың ғылыми істер жөніндегі орынбасары қызметін атқардым. Институттың даму тарихындағы бұл кезең «драмаға толы» болатын.

Соған қарамастан соңғы 10-15 жылдағы Институттың ең табысты жылдары болды. Ең алдымен, Болатхан аға Министрліктегі басшыларды өзінің дәйекті уәждеріне сендіріп институттың қаржыландыру көлемін 2 есе арттыруға қол жеткізді. Бұл «Адам және жануарлар физиологиясы институтының» кадрлық және құрылымдық тұрғыдан толыққанды жұмыс істеп, маңыздылығын қалпына келтірген кезі болатын. Болатхан ағамыз көптеген кедергілерді жеңіп осы институттың жанынан диссертациялық кеңес ашты.

Сол диссертациялық кеңесте бірнеше ондаған диссертациялар қорғалып, физиологиялық ғылымның кадрлық құрамы мен білікті мамандарының іргесі ғылыми бағдарламалар мен жобалар қалыптастырылып, «жоғарыға» ұсынылып та еді. Бірақ, әттеген-айы сол – Болатхан ағамыз Институт басшылығын тастап, басқа жұмысқа ауысты. Мен жұмыс істеген 1,5 жылда Институтта әртүрлі деңгейдегі 11 тексеру жүргізілді. Сол тексерудің бір де біреуінің дәйекті қорытындысы болмады. Әншейін құр айғай, бос сөз. Ерекше атап өтетіні – сол пендешілік айғай-сүреннен Болатхан ағамыз жоғары бола білді. Менің ойымша, Болатхан Махатұлының кеткенінен, жалпы алғанда, физиология институты ұтылды; физиология ғылымы ұтылды, Қазақтың биология ғылымы да ұта қойған жоқ. Бүгінгі физиология институтының жайы-күйі – соның айғағы.

Ұлттық аграрлық университетке ауысқан соң байланысымыз одан әрі нығая түскендей. Соңғы 4-5 жылда Болатхан-ағаның бастамасымен 5-6 ірі жобалар мен бағдарламалар дайындалып ұсынылды. Бұл жобалар өңірлер мен аймақтардағы ауыл-шаруашылығындағы мәселелерді шешудің ғылыми негізін қалауға арналған еді. Осы жобалар мен бағдарламалар көптеген тың идеялар беріп, аймақтық ауыл-шаруашылығына жаңа ғылыми серпін әкелді, идеялармен байытты. Сол идеялармен қаруланған соң олардың бірқатары іске асырыла бастады. Бірақ, бізсіз – осы идеяларды жинақтап, қалыптастырған ғалымдарсыз. Мен ғылыми жетекшіміз Болатхан-ағаға келіп, өзімнің аздаған өкпелі екенімді білдірдім. Сондағы оның маған айтқан уәжі мынандай болды:

«Бірде Қожахмет Яссауиге бір оқушысы келіп: «Елін шын сүйетін адам қандай болуы керек?» – депті. «Ол күн сияқты болуы керек» – депті Қ.Яссауи.

– Сонда қалай?
– Күн бәріне жарығын, һәм жылуын береді, бірақ ешкімнен ақы сұрамайды – деген екен.

Біздің айтқан идеяларымыз іске асып жатса, оның Қазаққа пайдасы тиіп жатса болды емес пе?» – деп өзіме қарады.

Қазір, Болатхан Махатұлы ел ағасы болып, 60 жасқа келіп отыр. Ғалым ретінде, азамат ретінде әбден толысқан уақыты. Осы уақытқа дейін елге сіңірген еңбегі аз емес. Бірақ бергенінен көп берері алдында екені даусыз. Ұзақ, бақытты ғұмыр тілеймін. Болашақта толайым творчестволық табыстарға жететініне сенімдімін, себебі оның өмірлік пәлсапасы – «Күн сияқты болу»».

P.S. Менің оралымды ойлар мен пікірлерді жинақтап жүрген киіз кітабым бар. Сол кітабыма 2004 жылы 4 сәуірде, түнгі сағат 01.15-те былай деп жазыппын:

«Ғылымның нәтижесі тауар дедік те, оның рухани-идеологиялық маңызына «крест» қойдық. Содан бері ақша санап жүрміз». Иә, солай! Ақша санап жүрміз.

Тек, Болатхан-аға ақша санамайды.
Себебі, ол – нағыз академик!

Биология ғылымдарының докторы,
профессор Аралбай Н.К.

Рейтинг	Регион	Аким
219022	Алматинская область
146708	Туркестанская область
108999	Восточно-Казахстанская область

Рейтинг	Регион	Аким
339	Алматинская область
195	Туркестанская область
180	Северо-Казахстанская область

« Ноябрь 2024 »
Пн	Вт	Ср	Чт	Пт	Сб	Вс
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30

Мы в соц сетях:

Академик а&#1171;амыз – 60 жаста

Поделиться материалом

Другие материалы по теме

По читаемости

По материалам

Академик ағамыз – 60 жаста