ТОПАН СУ! ЖЫЛДА ОСЫ!

Бұл күндері жалпы ел бойынша 1156 үй суға кетіп, 5 мыңдай адам қауіпсіз жерге көшірілген. Атап айтсақ, Ақмола облысы бойынша – 1340, ШҚО – 52, Жамыл облысында – 55, Қарағандыда – 1850, Қостанайда – 200, Ақтөбеде – 1174, Солтүстікте 44 адам эвакуацияланған.

Ел Димаш Құдайбергенге қытайлар берген жүлдені «жуып» жатқанда, Ақтөбенің саяжай аумағын су шайды. Ондағы Сазды, Жіңішке, Елек, Бұтақ өзендері қауіпті боп тұр. Салдарынан 1200-дей тұрғын апаттан зардап шекті. Олардың біразы шаһардағы 3 мектепке жайғастырылса, қалғаны ағайын-туысын паналап жүр. Облыста төтенше жағдай жарияланды. Қапияда қиындыққа тап болған, ақтөбеліктерге жан-жақтан жәрдем жеткізілуде.

Тура сол күні Атбасардағы Жабай өзені де арнасынан асып, сағасындағы Сандықтау, Айдабол, Балхалхашкино, Максимовка ауылдарын су басып қалған. Бұл жақта бір аптаға шейін қауіптің сейілмейтін сыңайлы.

Мамандар алдағы он күнде жағдайдың оңалмайтынын айтады. Оңтүстік өңірлерде де бір аптадан бері жауынды-шашынды болып тұр. Таулы аудандарда көшкін жүреді деп ескертіп жатыр.

Біздің елде жылда осы. Былтырлары Қарағанды облысында Нұра тасып, елді естен тандырып еді. Биыл тағы да сол өзеннің суы арнасына сыймай жатқан. Солтүстік Қазақстанда да былтыр кішігірім өзендер тасыған-ды. Биыл тағы да сол өзендер жұртты әбігерге салуда...

Қыста қар, көктемде жаңбыр жаумай - тас жаумайды ғой, енді. Күннің күрт жылынуы да заңды. Өйткені, көктем – жердің тоңы жібитін, тіршілік көктейтін уақыт. «Әр нәрсе өз мезгілінде» демеуші ме еді.

Соны біле тұра, «Дүлей апаттардың алдын-алу...» деп «айдар» тағып алған жер-жердегі Төтенше жағдайлар департаменттері осындайдың алдын-алмайды. «Табиғат тосын мінез танытты» деген оңай сылтау. Ылғи осылай апатқа жол беріп қояды. Соңынан халық болып күресумен келеміз. Жұрт болып «жылу» жинап береміз. Жылда осы.

Атбасарда «сыр берген» дамбы, былтыр ғана 69 миллион теңгеге салынған екен. Ол ақшаға дүниенің топырағын сатып алуға болады. Тас бөгеттің өзін бұзып кететін «тілсіз жау» қара топырағыңды зілсінсін бе? Нағыз «құмға сіңген судай ақша» дерсің.

Ақтөбеде де «шикілік» шықты. Су астында қалған саяжай массиві негізінен қауіпті аумақ саналады екен. Қаланың аясы кеңейіп, ол жерден үйіргелік телімдер берілген. Сол баяғы қараша халық, қаланың қай жағынан қандай жер бұйырса да, үй салып алған. Бәрінен де сол тұрғындарға қиын болды. Гәп басқада. Өзеннің жағасында онша-мұнша артық сулар ағатын жылғалары болады. Ол жерден тұрғын үйлер салынып кеткен соң, сайда су ағатын сала да қалмаған ғой. Оны ескерген әкімдік жоқ. Салдары апатқа әкеп соқты.

Неге апаттың алдын-алмады деген сұрақ туындайды, тағы да. Әлде біздің төтенше жағдайлар қызметі «смс» арқылы күн-райының құбылысын ескертуге ғана ерекше қауқарлы ма? Барлық қалаларда ирригациялық жүйе дұрыс жұмыс істеп тұрған жоқ. Нөсер төксе, тіпті Астананың көшелері де көлге айналады. Ал, енді өзен-көлдердің маңайынан қала көтергеннен кейін, апаттан сақтанудың жолдарын қарастыру – талап қой. Архитектура мен құрылыс басқармаларының басшыларына жауапкершілікті күшейту керек, кез-келген нысандарды салу және қабылдап алу кезінде көздерін ашып қарасын деп.

Мөлдір Нұрман, Матрица.kz

РS: Миллиондарға пантеон саламыз дегенше, тозып тұрған су қоймалары мен дамбыларды жаңартуға жұмсамай ма? Есіл тасыса, мәйітіңді таппай қаларсың. Айтқандай, ол топырақпен емес, мәрмәрдан ба, асыл тастан ба салынады екен ғой. Бәрібір «Тау мен тасты су бұзар» дегенді ұмытпасақ екен. Апаттан аман болайық! Зардап шеккендерге көмек қолын созайық!

Рейтинг	Регион	Аким
219022	Алматинская область
146708	Туркестанская область
108999	Восточно-Казахстанская область

Рейтинг	Регион	Аким
339	Алматинская область
195	Туркестанская область
180	Северо-Казахстанская область

« Октябрь 2025 »
Пн	Вт	Ср	Чт	Пт	Сб	Вс
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31

Мы в соц сетях:

ТОПАН СУ! ЖЫЛДА ОСЫ!

Поделиться материалом

Другие материалы по теме

По читаемости

По материалам