19 апреля 2025 г.

Дежурный по стране

В экономике вообще-то есть только два предложения...
Азамат Джолдасбеков, президент АО «Казахстанская фондовая биржа»

Мы в соц сетях:



Әнұранның сөзін өзгертуге қарсы шықтым – композитор

04 июнь 2022, 11:55
Әнұранның сөзін өзгертуге қарсы шықтым – композитор

Фото: BAQ.KZ
Бүгін ҚР мемлекеттік рәміздер күніне 30 жыл толып отыр. 1992 жылғы 4 маусымда Қазақстанның жаңа мемлекеттік рәміздері алғаш рет бекітілді. Сондықтан бұл күн Мемлекеттік рәміздер күні ретінде жылда атап өтіледі.

Мемлекеттік рәміздер тәуелсіздік нышаны ретінде ерекше қадірленіп, оларға биік мәртебе берілген. Сондықтан республика азаматтарының мемлекеттік рәміздерді қастерлей білуі - парыз.

Мемлекеттік рәміздер – мемлекеттің тәуелсіздігін білдіретін символикалық белгілер. Олар - Көк байрақ, Елтаңба және Әнұран. Тәуелсіздік алғалы еліміздің мемлекеттік әнұраны – 1992 және 2006 жылдары екі рет бекітілді.

1992 жылы Қазақстан гимнінің музыкасы мен мәтініне байқау жарияланды. Байқау қорытындысы бойынша Қазақ КСР гимнінің музыкалық редакциясын сақтау туралы шешім қабылданған. Осылайша тәуелсіз Қазақстанның алғашқы әнұран музыкасының авторлары Мұқан Төлебаев, Евгений Брусиловский және Латиф Хамиди болды. Сонымен қатар, үздік мәтінге жарияланған байқауда авторлар ұжымы, белгілі ақындар Мұзафар Әлімбаев, Қадыр Мырзалиев, Тұманбай Молдағалиев және Жадыра Дәрібаева жеңіп шықты.

Елдің дыбыстық рәмізінің танымалдығын арттыру мақсатында 2006 жылы жаңа мемлекеттік гимн қабылданды. Оның негізі ретінде халықтың арасында кеңінен танымал «Менің Қазақстаным» патриоттық әні таңдап алынды. Ол әнді Шәмші Қалдаяқов 1956 жылы Жұмекен Нәжімеденовтің сөзіне жазған болатын. Қазақстан Парламенті 2006 жылы 6 қаңтарда палаталардың бірлескен отырысында «Мемлекеттік рәміздер туралы» Жарлыққа түзету енгізіп, еліміздің жаңа мемлекеттік әнұранын бекітті.

Әнұранның сөзін өзгертуге қарсы шықтым – композитор

Жаңа әнұранды қабылдауда оның сөзіне өзгертулер енгізілді. Оған қарсы шыққандар да болды. Солардың бірі Шәмші мұрасын насихаттап жүрген композитор Қалдыбек Құрманәлі. Сол кездегі жағдайды ол былайша баяндап берді:

2006 жылы 6 қаңтарда Шәмші Қалдаяқовтың «Менің Елім» әні Нұрсұлтан Назарбаевтың қосымша автор болуымен еліміздің әнұраны болып қабылданды. Басында оған қарсы болғаным рас. Сол кезде 31 телеарнада тікелей эфирге шығып өз қарсылығымды білдірдім. Орысша сөйлей алмасам да өмірімде бірінше рет жарты сағат орысша сұхбат бердім.

Бастапқыда «сізді информбюроға тікелей эфирге шақырып отырмыз, әнұранға қатысты ойыңызды айтсаңыз» деді. Ол кезде әнұранға бірнеше ән түсіп жатқан. Оның ішінде Бекболат Тілеуханның «Елім менің» деген әні, Ескендір Хасанғалиевтің «Атамекен» әні де болды. Содан сұхбатқа келісіп қойған соң бардым. Берік Уәли қайда, анау қайда деп қазақ журналистерін сұраймын. Ешқайсысы жоқ. Сөйтсем ондағылар «кешіріңіз, сіз орыс редакциясына келіп тұрсыз, информбюро орысша өтеді ғой» деп қарап тұр. «Айналайын, менің нан сұрайтын ғана орысшам бар» деймін. «Жоқ, басқа адам шақырып үлгермейміз, жарты сағат қалды» деді. Жаным қысылды, Армияда болғаным рас енді. Қысылғаннан орысша қайтіп сөйлемін деп Шәмші Пәтивке звондадым. Мына сөзді қайтіп айтамын, ананы не деп жеткіземін деп сұрап жатырмын. Президент туралы не деп айтамын десем: «Глубоко уважаемый президен Нурсултан Абишевич Назарбаев деп айтасың, қалғандарын да солай келтіріп айта бер» деді. Сөйтіп сұрап-сұрап алдым. Ударение, окончание дегенді білмеймін. Содан журналист «әннің сөзі өзгертілсе қалай қабылдайсыз» деді, мен қарсымын деп жауап бердім. Сөзін жазған Жұмекен Нәжімеденов пен Шәмші Қалдаяқов көзі тірісінде есімдері аңызға айналған адамдар болғанын айттым. Сұхбатта Шәмшінің әні әнұран болуға әбден лайық екенін дәлелдеп шықтым. Шықсам Мұхтар Шаханов ағамыз қоңырау шалып «Қалдыбек-ау, сенің орысшаң әжептәуір болып қалыпты ғой» дейді. «Күлмей-ақ қойыңыз, сіздікі де шамалы ғой» деп жатырмын.

Осы ән әнұран болып кейін қабылданды. Сөзінің өзгертілгеніне қатысты тағы сұхбат беріп наразылығымды білдіргім келді. Бірақ соның басында жүргендер «ән қабылданып кетті, сенің айтқандарың бәрібір орындалмайды» деп тоқтатты. Дегенмен авторлыққа Назарбаевтың есімі кірген соң оның жақсы жағы да болды. Яғни Шәмшіні насихаттауға, оған ескерткіш, көше атын беруге, Шәмшінің кітабын шығару мәселесінде ол кісінің фамилиясы көп әсер етті. Нұрсұлтан Назарбаевтың Шәмші тұралы үш жарлығы бар. Біріншісі, өлер алдында 59 жасқа келгенде «Халық әртісі» атағын беруі, 1991 жылдың 16 желтоқсанында Тәуелсіздікті алсақ, 19 желтоқсандағы жарлығымен Шәмші Қалдаяқов пен Әсет Бейсеуовке «Халық әртісі» атағы берілді. Екінші жарлығы 2006 жылы әні әнұран болып бекітілді. 2010 жылы Шәмшінің 80 жылдығында «Бақыт құшағында» деген әндер жинағы үшін, ал Жұмекен Нәжімеденовке «Менің Қазақстаным» деген поэзия кітабы үшін Мемлекеттік сыйлық берілді. Бұл сыйлық қайтыс болған адамдарға берілмейді, бірақ соған қарамастан бұл тұлғаларға берді. Сондықтан Нұрсұлтан Назарбаевтың үш жарлығын үнемі айтып жүремін, ол Шәмшіге деген үлкен жақсылығы.


Әнұранды жазғанда Шәмші Қалдаяқов 26 жаста болыпты. Ал, сөзін жазған көрнекті ақын Жұмекен Нәжімеденов 21 жаста болған екен. 1956 жылы жарық көрген «Менің Қазақстаным» әнінің шырқалып келе жатқанына биыл 66 жыл толып отыр.
Просмотров материала: 2 362

Поделиться материалом


10:04 230 миллиардов тенге возвращено государству в рамках дел... 144 351 Просмотров

20:03 Обращение жителей с. Маралды к Президенту РК К.-Ж. Токаеву... 0 Просмотров

12:16 Атырауда мыңнан астам асыл тұқымды еділбай қойы тірідей... 0 Просмотров

11:35 Бұдан былай Алматыда электрлі самокат тек 16 жастан бастап... 0 Просмотров

11:30 Қарағанды облысындағы жол апатынан сегіз адам көз жұмды... 0 Просмотров

11:17 Мұхамедиұлының Ұлттық музейдегі ұрлықтың жаңа эпизодына еш... 144 153 Просмотров

11:01 Биіктен құлап бара жатқан баланы қағып алған оқушыға үш... 143 813 Просмотров

10:47 Қарағандыда тұрғын үй ауласынан шала туылған бала табылды... 143 834 Просмотров

10:25 Ұлттық музей басшылығына қатысты қылмыстық істі... 144 140 Просмотров

18:37 Адвокат Бурхан Жансейтов задержан в Алматы... 9 552 Просмотров

17:38 Объемы производства сахара будут увеличены в семь раз —... 8 705 Просмотров

17:13 Тарифы на комуслуги изменятся в Казахстане... 8 845 Просмотров

16:54 Министр Аймағамбетов балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз... 12 356 Просмотров

16:52 «Қолайлы мектеп». Ұлттық жоба арқылы 582 мектеп бой көтереді... 12 561 Просмотров

16:52 «Суперагенты»: серьезный человек Сека уже ждет вас на IVI... 21 615 Просмотров

16:48 Балабақшаларды лицензиялауды күшейтеміз - министр... 8 887 Просмотров

16:43 Смайылов президенттің үкімет жұмысына қатысты сынына пікір... 6 862 Просмотров

16:42 Хищение средств через платформу АrtSport расследует антикор... 6 743 Просмотров

16:39 Еліміздің басым бөлігінде аптап ыстық болады – ауа райы... 5 562 Просмотров

16:37 Про президентскую критику... 7 700 Просмотров

16:29 Министерство не запрещало показ мультфильма «Базз Лайтер» -... 16 853 Просмотров

16:15 Экология министрлігі киіктердің мекендеу ортасын зерттеуге... 5 522 Просмотров

15:48 Денсаулық сақтау министрлігі аборт жасатуға тыйым салу... 6 883 Просмотров

15:45 Елімізде коммуналдық қызмет тарифтері өзгереді... 5 619 Просмотров

15:41 Капремонт всех роддомов пообещала министр здравоохранения... 5 624 Просмотров

15:27 Благотворительный спортивный зал для детей открыли в... 5 467 Просмотров

15:00 Қазақстан шекарасы қандай жағдайда жабылады... 5 310 Просмотров

14:18 104 мың гектарға қант қызылшасы егілсе, ішкі нарықты 80... 5 557 Просмотров

13:41 Қаңтар оқиғасы кезінде қанша қару тәркіленді – ҰҚК есеп... 5 500 Просмотров

13:15 Алагузова - Нуртасу Адамбай: Богу не нужна твоя помощь... 17 009 Просмотров

13:14 Жауынгер бір жыл ішінде әскери техниканы ғана емес, қолына... 7 422 Просмотров

13:04 Тамызда өршиді: Денсаулық сақтау министрлігі коронавирус... 5 344 Просмотров

13:02 В отношении руководства ТОО «Казфосфат» начато досудебное... 5 580 Просмотров

12:59 Суицид в Казахстане: 96% случаев самоубийств совершаются... 5 932 Просмотров

12:51 Усовершенствовать военную организацию Казахстана поручил... 5 340 Просмотров

12:49 Закупать уголь заранее призывают казахстанцев... 5 325 Просмотров

12:45 Павлодарда кран жұмысшыны екінші қабаттан итеріп жіберді... 5 367 Просмотров

12:42 Президенттің сынынан кейін ұзаққа созылған жол жөндеу... 5 311 Просмотров

12:38 МӘМС шенеуніктердің жемсауытына айналған – Арман Бейсембаев... 5 534 Просмотров

12:32 Шоу-бизнес өкілдерінің ЛГБТ-ны насихаттайтын «Базз Лайтер»... 5 682 Просмотров





Опрос


«    Апрель 2025    »
ПнВтСрЧтПтСбВс
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
282930