Қазақстандағы шағын және орта бизнес баяу болса да, өз бағытымен дамып келеді. Еліміздің экономикалық дариясына келіп қосылуы үшін, шағын бизнестің шағын арнасын әлі де кеңейткеніміз абзал. Ал ол үшін бизнестің жаңабастау-бұлақтарын ашу керек. Осы мақсатта Алматыда жеке кәсіпкер, «Саржайлау корпорациясы» ЖШС президенті Ахметбек Нұрсила бизнесті бастаудың жолын үйрететін «Бизнес-Бастау» атты тренингін бастады.
Тегін өткізілген алғашқы сабағына150-ден аса адам келіп қатысты. Тренинг барысында кейс әдісі бойынша, нақты жағдайларға негізделген мысалдар талданып, қатысушыларға ешбір кітап, оқулықсыз, тренердің өз тәжірибесі негізінде кеңестер айтылды. Бұл тренинг туралы тренер Ахметбек Нұрсила: «Бүгін «Бизнес-Бастау» шеберлік сыныбын өткізуді бастаймын. Қазақ тілінде өтетін biznes-bistau.kz сайтына кіріп онлайн режимінде интернет арқылы көрулеріңізге болады.
"Қазақ байысын" деген ниетпен бастап отырмыз. Бұл туралы бұрын да армандаған едім. Телебағдарлама жасау да ойда бар», -деді. Осы және өзге де кәсіпкерлікке қатысты мәселелер төңірегінде Ахметбек Нұрсила ағамызбен аз-кем сұхбаттасудың сәті түскен еді.
- Бүгін өткізген «Бизнес-Бастау» жобасының қандай тиімділігі бар? Және осылайша жастарды бизнеске баулу мәселесіне ден қоюыңыздың себебі неде?
– Бұл аты айтып тұрғандай бизнесті бастаудың қыр-сырын үйрететін тренингтің бірінші күні. Екіншіден, «бастау» деген сөздің өзі бұлақтың қайнар көзі дегенді білдіреді. Яғни, жастарды бизнеске баулу көзделді.
Қазір талантты жастар өте көп, бірақ көпшілігі қорқыныштың шырмауында жүр. Ертеңгі күн қалай болады, үй болсам, отбасымды қалай асыраймын деген уайым бар, оның үстіне бизнесте жолы болып жүрген замандастарын көріп, алға қарай ұмтылыс, күш-жігер пайда болады.
Бірақ, ең қиыны көп жастар бизнесті қалай бастау керек екенін, бір сөзбен айтқанда тетігін біле бермейді. «Бизнес-Бастау» тренингінің негізгі мақсаты іс жүзінде жастарға бизнес жолының әдістерін, кәсіптің көзін, яғни «нишасін» таңдаудың талаптарын түсіндіру, клиентпен жұмыс жасау секілді жайттарды түсіндіру.
Екінші мәселе, кейбір азаматтардың жап-жақсы идеясы бар, бірақ бастауға қаражаты жоқ болады. Тренинг барысында бастапқы қаражатсыз қалай бизнес жасауға болатыны туралы айттық.
Үшіншіден, кейбір кәсіпкерлер кәсіп ашу үшін көлігін, үйін сатып, үлкен тәуекелдерге барады. Сөйте тұрып, ары қарай жүргізе алмай, миы қатады. Сондай жандарға осы тығырықтан шығып, бастаған ісінің жемісін көру жолын көрсетеміз.
Осы үш мәселені теориямен емес, қарапайым сөзбен, іс жүзінде көрсеттік. Менің кәсіпкерлік саласында жиырма жылдық тәжірибем бар, бизнес саласы туралы кітаптар оқып, іздендім. Және осы білімім мен тәжірибемді көпшілікпен бөлістім.
- Тегін курс болса да, адам қатары аз секілді...
– Қазір пирамида, желілік маркетинг секілді бизнестің түрлері көп қой. Сондықтан, алғашында «лохотрон» ба дегендей күдікдің болғаны рас. Бүгін 150-ден аса адам келсе, олар да айналасындағыларға айтып, ұсынып, сол арқылы көбейеді деп ойлаймын.
Бұл тренингтің бір артықшылығы – қазақ тілінде өтуі және айтылған ой-кеңестерді тәжірибе жүзінде көрсету. Қатысушылар нақты бір жағдайға, яғни кейсті мысал ретінде алып, ары қарай өрбітіп, жан-жақты талқылау арқылы бизнестің жүргізудің жолдарын үйренеді.
Қазақ тілінде өтуінің тағы бір пайдасы шеттен келген, ауыл-аймақта туып-өскен азаматтарға туған тілінде түсіндірілді. Сонымен бірге, ары қарай тренингке қатысатындар үшін сайт жасап, көмек көрсету жоспарымызда бар.
Арманым – әр қазақ бай болса, ертеңгі ұрпағымыз таршылық көрмесе. Табиғи ресурстарға сеніп, семіріп жататын уақыт өткен. Той тойлап, ақшаны текке шашуды да доғару керек. Бар мүмкіндікді пайдаланып, еңбек етіп, кәсіп көзін ашып, ізденетін заман. Көпшілік осыны түсінуі керек.
– Қазақстандағы кәсіпкерлік интернетке енді деуге бола ма?
– Жоқ! Өте төмен деңгейде. Барлық мәселе осында. Біз әлі ғаламторды бизнеске пайдаланудың ең төменгі сатысында сияқтымыз. Онлайн-оффлайн дегендей біз әлі оффлайнда жүрміз.
- Өзіңіз дамуына үлкен үлес қосып келе жатқан қымыс өндіріс туралы айтып өтсеңіз?
- Мен осыған дейін кәсіпкерліктің түр-түрімен айналыстым. Соның ішіндегі ең қиыны, инемен құдық қазғандай үрдісті өткерген кәсібім қымыз болды. Бұл түбегейлі зерттелмеген, сақтау мерзімі тез өтіп кететін қиын өнім. Керемет жетістікке жеттік деп айта алмаймын. Бірақ, бүкіл күш-жігерім, ақыл-ойым, қаржым соған кетіп жатыр. Өзін ақтап отырған да жоқ.
– Қазақстан Республикасының «Жеке кәсіпкерлік туралы Заңы», өзге де нормативтік құқықтық актілер, заңи құжаттар кәсіпкерлердің мүддесін қаншалықты қорғай алады?
– Қазақстанның кәсіпкерлері заңи тұрғыдан қорғалған деп ойлаймын.Бірақ мәселе заң немесе басқасында емес, адамның өзінің ұмтылысына, әрекетіне байланысты. Кәсіп көзін ашып, өз тіршілігін жасауға ешкім кедергі келтіріп жатқан жоқ.
– Мемлекеттің бизнеске қолайлы климаттық орта қалыптастырамыз деген ұстанымы қаншалықты жүзеге асырылуда?
– Бизнесті дамытуға мемлекет тарапынан қолдаулар жасалып жатыр. Тек біздің өзіміз кешеуілдеп қалып отырмыз. Бір ғана мысал, Қытайдан, Моңғолиядан оралған қандастарымызға кім жағдай жасап, кім ресурс құйды? Тіл білмесе де, бел жазбай еңбектеніп, кәсіп көзін тауып, қазір жағдайларын түзеп алды. Әрине,бәрі бірдей емес. Көмек көрсетілмеді деп телеарналар арқылы шулап жүргендері де бар, бірақ көзін тапқандар, кәсібін дөңгелетіп жүр.
– Бір сұхбатыңызда Қазақстандық тауар маркасының айналымы қиын деген екенсіз. Неліктен?
– Қазақстан тауар өндіреді деп айтудың өзі қиын. Себебі, теңіздің тамшысындай ғана. Тауар өту үшін ол танымал болуы керек. Танымал болуы үшін үлкен күш, жарнама керек. Сапасы да талапқа, сұранысқа сай болғаны абзал.
– Елімізде кәсіпкерлікке қанша қолдау жасалса да, өрістеп дами алмай отыр. Осы тұста, кәсіпкерлік қабілеті қазақтың қанында бар ма деген сұрақ туындап тұр.
– Қазақтың қанында кәсіпкерлік қабілеті жоқ. Кез-келген халық, эволюциялық жолмен дамып, мінез-құлқы мен тұрмыс-салты географиялық орнынан байланысты қалыптасты. Араб түйелерінің терісінің жұқа болу себебі ыстық жерде мекендейді.
Қытайдың солтүстігі мен оңтүстігінің адамдары екі түрлі. Қай жерге барсаңыз да адам табиғатына сай дағдыланған. Сол секілді қазақ халқы үлкен сахарада, кең далада көшіп-қонып жүрген. Қалалардың, өндіріс пен сауданың дамымауының басты себебі осы. Отырықшы елдердегі сияқты сауда мықты дамымаған.
– Дәл қазіргі қарқынмен дамитын болса, Қазақстандағы кәсіпкерлік қанша уақытта жанданады деп үміттенуге болады?
– Нақты айту қиын. Оған қозғаушы күш болып, бір қиындықтың бір пайдасы да болады. Дағдарыс басталып келеді, ЕАЭО-қа кірдік, жағдай қыса түскен сайын халық қозғалып, дамитын болар деген үміттемін.
Сұхбатыңызға рахмет!
Сұхбаттасқан Жания Әбдібек, Матрица.kz
Просмотров материала: 4 873
