&#1178;ауіп м&#1201;найдан ба, &#1241;лде рубльден бе?

Қауіп мұнайдан ба, әлде рубльден бе?

Мұнай бағасының күннен-күнге құлдырауы осы шикізаттан түсетін қаржыға аса маңыз беретін мемлекеттер үшін қиынға соғуда.
Өйткені мұнай өндіретін көптеген мемлекеттердің қара алтыннан түсетін пайдасы кеміді, бюджеті ортайды, ұлттық валюталары құнсызданды, экономикалары тоқырай бастады. Мұны ешкім жоққа шығара алмасы анық. Сол жағдай бүгін Қазақстанның да басында бар.

"Айқын" газеті

Бұдан біраз бұрын Ұлттық Банк төрағасы Қайрат Келімбетов «Мұнай бағасының түсуі де, Ресей рублінің құнсыздануы да бізге айтарлықтай әсері жоқ» деген еді. Алайда араға көп уақыт салмай бас банкир Алматыда өткен «Қазақстанды қаржыландыру өсімі» атты халықаралық форумында алдыңғы айтқан сөзіне кереғар пікір айтты. Ол «Қазақстанды барлығы мұнай өндіруші ел ретінде таниды. Біз әлемдегі мұнай шығарушы ең ірі 20 елдің қатарына кіреміз. Сондықтан мұнайдың орта есеппен алғандағы бағасына тәуелдіміз. Баға баррелі үшін 85 доллар болуы мүмкін, сәл көп, не сәл аздау тіркелуі де ықтимал» дей келе, баға құбылысына байланысты; «Оны ешкім болжай алмайды. Баға құбылысы өте жоғары болуы мүмкін екенін де түсінеміз. Тіпті ол құлдырап кетуі де ғажап емес. Ал бұл жағдай Қазақстан сияқты мұнай өндіруші елге үлкен қиындық әкелуі мүмкін. Елімізге қазір Ресей экономикасының, әсіресе, рубль бағамының төмендеуі әсер етіп отыр. Өйткені Ресей – Қазақстанның ірі сауда әріптесі» деп мұнай бағасының да, рубльдің де бізге әсері бар екенін мойындады. Ал өзгелер не дейді?

Жангелді ШЫМШЫҚОВ, экономист-сарапшы:

– Біз бұған дейін әлемде қалыптасқан саяси-экономикалық жағдайды қаперге алмай, «бізде бәрі жақсы, бәріне төтеп береміз» деп жаңсақ сөйлеп келдік. Шынында, солай ма? Жоқ. Мұнай бағасының төмендеуінде саяси астар жатқаны белгілі. Оны қайталап жату міндет емес. Қазір Ресей – жаһан елдері тарапынан қыспаққа қалып отырған мемлекет. Өрісі тарылып, одан құтылуға өресі жетпей жатыр. Қазақстан Кедендік одақта, алдағы жаңа жылдан бастап Еуразиялық экономикалық одақта Ресеймен бірге. Демек, экономикалық тығыз байланыстамыз. Олай болса, Ресейдің басына туған күн неге бізге тумайды? Сөз жоқ, қиыншылық бізге де келеді. Қазірдің өзінде білінуде. Бұған бір мысал, бюджетті қайта қарауымыз. Яғни Бас банкир мұнай бағасының арзандауы, рубль бағамының төмендеуі ел экономикасына қиындықтар әкелуі мүмкін деп мойындауы дұрыс. Енді соған қарсы шараларды жүзеге асыратын кез келді.

Ілияс ИСАЕВ, қаржыгер-сарапшы.

– Бұл жерде алдымен екі нәрсені анықтап алған жөн. Біріншісі, мұнай бағасының әсері қандай? Екіншісі – біз девальвацияны долларға ма, әлде рубльге байланысты жасаймыз ба? Негізгі фактор ретінде нені алып отырмыз? Мұнай ма, әлде рубль ме? Рас, маусымнан бері мұнай бағасы 30 пайызға арзандады. Бұған қарсы шара ретінде бюджет қайта қаралғаны белгілі. Дегенмен бұл жерде керемет бір қауіпті көріп тұрған жоқпын. Еліміздің қаржылық әлеуеті мықты. Мәселен, бірінші орында Ұлттық қор тұр. Одан кейін Алтын вальюта қоры бар. Мұнай бағасы төмендегеннің өзінде осы қор ұлттық экономиканы қорғап қала алады. Бұл – бір, екіншіден, үкімет қазір отандық өнеркәсіпке қатты көңіл бөлуде. Индустриялық-иновациялық бағдарламалар, ауылшаруашылық саласы, инфрақұрылымдар, т.б. Сондай-ақ елге инвестиция тарту үшін де көптеген ұтымды шаралар жасауда. Демек, мұнай бағасы төмендесе де, ұлттық экономикамыз керемет бір күйзеліске түсе қоймайды. Ал екінші мәселеге келетін болсақ, жалпы, біз девальвация, ревальвация саясатын дұрыс жүргізіп отырмыз ба? Осы саясатты өндіріспен байланыстырып отырмыз ба? Мәселенің үлкені сонда. Соңғы деректерге көз жүгіртетін болсақ, Ресейден келетін импорт азайған. Ол өзінен-өзі белгілі. Өйткені құрсауға тап болған Ресей имортпен айналысуға шамасы келмеуде. Бізге қажеті де сол. Бос орынды өзіміз толтыруға ұмтылуымыз керек. Демек, теңгеге девальвация жасаудың қажеті шамалы. Жалпы, делвальвация саясаты импортқа тосқауыл қою үшін, экспортқа жол ашу үшін қажет. Тағы бір мәселе, долларға жабыспай-ақ, Ресеймен Қазақстан рубльмен теңгенің басымдығын анықтап, тікелей сауда-саттық операцияларын жасайтын кез жетті.

Рейтинг	Регион	Аким
219022	Алматинская область
146708	Туркестанская область
108999	Восточно-Казахстанская область

Рейтинг	Регион	Аким
339	Алматинская область
195	Туркестанская область
180	Северо-Казахстанская область

« Июнь 2025 »
Пн	Вт	Ср	Чт	Пт	Сб	Вс
						1
2	3	4	5	6	7	8
9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22
23	24	25	26	27	28	29
30

Мы в соц сетях:

&#1178;ауіп м&#1201;найдан ба, &#1241;лде рубльден бе?

Поделиться материалом

Другие материалы по теме

По читаемости

По материалам

Қауіп мұнайдан ба, әлде рубльден бе?