Қауіпсіз көші-қон: ХКҚҰ Қазақстан еңбек мигранттары мен олардың отбасыларына арналған «Ашық Әлем» ақпараттық науқанын бастайды

Халықаралық көші-қон ұйымы (ХКҚҰ) – БҰҰ-ның көші-қон жөніндегі агенттігі, «Еңбек ресурстарын дамыту орталығы» АҚ және «Қазпошта» АҚ-мен бірлесіп, Қазақстаннан және Орталық Азияның басқа елдерінен шетелге қауіпсіз, реттелген және хабардар еңбек көші-қонын қамтамасыз етуге бағытталған ақпараттық науқанды іске қосады. «Ашық Әлем» деп аталатын бастама «Талап – жетістік кілті» ұранымен жүреді.

Бұл науқан соңғы бес жылда Орталық Азиядан, әсіресе Қазақстаннан еңбек көші-қонының өсуіне байланысты басталып отыр. Бұл үрдіс еңбек мигранттарының құқықтарын қорғау, сенімді ақпаратқа қолжетімділікті қамтамасыз ету және хабардарлықты арттыру бойынша жұмысты қажет етеді. ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің деректеріне сәйкес, 2024 жылы 140 521 қазақстандық шетелге жұмыс істеуге кеткен, ал 2023 жылы бұл көрсеткіш 191 000 адамды құрды. Қазақстандықтар үшін негізгі бағыттар: Ресей Федерациясы, Корея Республикасы, Түркия, Ұлыбритания, Катар және БАӘ. 2020 жылы Орталық Азия елдерінен шыққан еңбек мигранттарының жалпы саны 7,8 миллион адамды құрды.

«Еңбек мобильділігі тәуекел емес, мүмкіндік әкелетін таңдау болуы тиіс. Біздің мақсатымыз – мигранттарды көші-қонның барлық кезеңінде өздерін сенімді әрі қорғалған сезінуге көмектесетін практикалық білім мен ресурстармен қамтамасыз ету. Мемлекеттік органдармен серіктестік және цифрлық платформаларды пайдалану тұрақты нәтижелер мен ұзақ мерзімді әсерге қол жеткізуге мүмкіндік береді», — деп ХКҚҰ Қазақстандағы миссиясының басшысы, Орталық Азия бойынша үйлестіру функциялары бар кеңсенің басшысы Серхан Актопрак атап өтті.

Науқан 2025 жылғы 4 қыркүйектен 2026 жылғы 31 қаңтарға дейін жалғасады. Негізгі назар – қаржылық сауаттылықты арттыру және шетелде қауіпсіз еңбек қызметі үшін алдын ала дайындықты қамтамасыз ету. Қазақ және орыс тілдерінде оқу материалдары дайындалып, таратылатын болады – әлеуметтік постерлерден бастап бейнероликтерге, онлайн-курстарға және БАҚ-тағы жарияланымдарға дейін, кейін негізгі хабарламалар әлеуметтік желілерде ілгерілетіледі. Ақпараттық науқанның нәтижелері мемлекеттік органдар мен өңірлік серіктестерге одан әрі пайдалану және ауқымын кеңейту үшін беріледі.

Науқан сондай-ақ мигранттардың құқықтары мен міндеттері, қолжетімді қызметтер және қорғау тетіктері туралы сенімді ақпарат беруге бағытталған. Бұл ақпарат Қазақстанның мемлекеттік платформаларында – skills.enbek.kz және migration.enbek.kz сайттарында, сондай-ақ Еңбек мобильділігі орталықтары мен мансап орталықтарындағы тренингтер мен консультациялар арқылы қолжетімді болады. Жоба әлеуетті мигранттардың қаржылық сауаттылығы мен жоспарлау дағдыларын дамытуға, реттелмеген көші-қон тәуекелдерін азайтуға және мигранттардың құқықтарын қорғауға бағытталған.

Бұл бастама ХКҚҰ-ның «Еңбек көші-қоны бағдарламасы – Орталық Азия, 1-фаза» аймақтық жобасы аясында жүзеге асырылады. Жобаға Швейцарияның даму және ынтымақтастық агенттігі (SDC) қаржылық қолдау көрсетеді және Қазақстанның басқарылатын және қауіпсіз еңбек көші-қонын ілгерілету жөніндегі күш-жігерін қолдайды.

ХКҚҰ Қазақстан

Халықаралық көші-қон ұйымы (ХКҚҰ) 1951 жылы құрылған және көші-қон саласындағы жетекші үкіметаралық ұйым болып табылады. 2016 жылғы қыркүйектен бастап БҰҰ жүйесінің аффилиирленген органы болып табылады. 2025 жылғы жағдай бойынша ұйымға 175 мүше мемлекет және 8 бақылаушы мемлекет кіреді. Ұйымның 100-ден астам елде өкілдіктері бар және 170-тен астам мемлекетте бағдарламалар мен жобаларды жүзеге асырады.

Қазақстан 2002 жылғы 2 желтоқсанда ХКҚҰ-ға мүше мемлекет болды. Орталық Азия бойынша үйлестіру функциялары бар елдік кеңсе ретінде ХКҚҰ Қазақстан миссиясы Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түрікменстан және Өзбекстандағы көші-қон мәселелеріне және жаңа үрдістерге жауап беруге көмектеседі, жобаларды әзірлеу және ресурстарды жұмылдыру үшін басымдықтарды айқындайды, сондай-ақ субөңірлік стратегиялар, саясаттар және консультациялық процестер аясында елдік кеңселердегі жобаларды әзірлеуді ынталандырады, бағыттайды және қолдайды.