Мұнай күрт арзандады: бағаның құбылуы Қазақстанға қалай әсер етеді

Таяу Шығыстағы қақтығыстың ықпалы

Өткен тәулікте Brent сұрыпты мұнай барреліне шамамен 2%-ға – 83,5 долларға дейін арзандады.

Сарапшылар атап өткендей, мұнай бағасы айтарлықтай қысымға ұшырады, өйткені трейдерлер екінші апта қатарынан шикі мұнай фьючерстері мен опциондарын сатты. Негізгі себеп – Таяу Шығыстағы қақтығыстың өсуі аясында экономикалық болжамдардың нашарлауы болды.

Айта кету керек, 10 күн бұрын мамандар, керісінше, 2024 жылдың басында Brent бағасының барреліне 95 долларға дейін өсуін болжады, өйткені олар Таяу Шығыстағы оқиғалар әлі мұнай жеткізіліміне тікелей әсер еткен жоқ деп есептеді.

Теңге бағамы индикаторға айналады

Қазақстанға келетін болсақ, осы жылдың басынан бері Қазақстан шет мемлекеттерге мұнай жеткізуден шамамен 27,9 млрд АҚШ долларын тапты. Сонымен қатар, экспортталатын мұнайдың нақты көлемі өткен жылы 3% -ға – 46,2 млн-нан 47,6 млн тоннаға дейін өсті.

Бұл ретте, сарапшылар экспорттың ұлғаюы кезінде Қазақстан 2022 жылмен салыстырғанда әлдеқайда аз табыс тапқанын атап өтті. Егер өткен жылы біздің еліміз көмірсутектерді жеткізуден бір айда орта есеппен 4,1 млрд доллар табыс тапса, енді – 3,5 млрд долларға төмендеді, мұның басты себебі – бір тонна мұнайдың орташа экспорттық бағасының 17%-ға төмендеуі.

Сондықтан мұнай бағасының төмендеуі қазақстандық мұнай компанияларының түсімін, демек, ел бюджетіне түсетін кірісті айтарлықтай төмендетеді. Сонымен қатар, ұлттық валюта көбінесе «қара алтынның» бағасына байланысты екенін және отын арзандаған жағдайда шетел валютасына шаққанда айтарлықтай әлсіреуі мүмкін екенін атап өткен жөн.

Айта кетейік, Қазақстан «Дружба» құбыры арқылы Германияға экспортталатын мұнай көлемін ұлғайту мүмкіндігін талқылап жатыр. Энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиевтің айтуынша, мұнай экспортының көлемін жылына 1,2 миллион тоннадан 2 миллион тоннаға дейін ұлғайту жоспарлануда.