ҚР Парламент Мәжілісінде «Халықтың шамадан тыс кредит алуын азайту және қаржылық сауаттылығын арттыру туралы» тақырыбында отырыс өтті. Онда Мәжіліс спикері Ерлан Қошанов қазақстандықтардың ойланбастан несие алып жатқанын, сондықтан несие беруді заңнамалық тұрғыдан қатайту қажеттігін айтты, деп хабарлайды Azattyq Ruhy.
Ерлан Қошановтың айтуынша, банктерден шектеусіз кредит салдары халық үшін үлкен әлеуметтік проблемаға айналып отыр.
«Жасыратыны жоқ, қазір банктерден шектеусіз кредит алып, қарызға белшесінен батып отырған азаматтарымыз көп. «Халық несие қамытын киіп отыр» десе де болады. Адамдардың несиеге тәуелділігі мен қаржылық сауатының төмендігі үлкен әлеуметтік проблемаға айналды», — деп атап өтті Ерлан Қошанов.
Қазіргі уақытта халықтың 84 пайызында, яғни 8,4 миллионнан астам адамның қарызы бар екен.
«Соңғы бір жарым жыл ішінде бұл көрсеткіш 27 пайызға өскен. 90 күннен кешіктірілген қарыз көлемі – шамамен 1,4 трлн. теңге. Яғни, 1,7 миллион адам қарызын уақытылы төлей алмай отыр деген сөз. Осының бәрі несие проблемасының қаншалықты асқынып кеткенін көрсетеді», — деді Мәжіліс спикері.
Оның айтуынша, қаржы институттарының тартымды жарнамасы, несие алу тәртібінің жеңілдігі мен қолжетімділігі – мұның бәрі қазақстандықтардың ойланбастан несие ала бастағанына әсер етеді.
«Ойлап көріңізші, бүгінде 14-16 жастағы жасөспірімдер де онлайн несие ала алады. Смартфон мен интернет болса болғаны. Бұл жаста қаржылық жауапкершілікке бола ма? Соның салдарынан ол несиелерді кейін олардың ата-аналары мен ата-әжесі төлейді. Адамдар ойланбастан несие ала бастады. Кейде мүлдем қажет емес нәрселер үшін алып жатады. Екі немесе одан да көп несие алу әдеттегі тәжірибеге айналды. Сосын бұл құлдықтан әйтеуір құтылу үшін, бұрынғысын жабу үшін, жаңадан несие алу үшін банктерге қайта-қайта жүгінуге мәжбүр», – деді ол.
Қошанов көптеген азамат өзінің қаржылық құқығын біле бермейтіндіктен, қайта-қайта қарызға ұрынып жататынын айтты.
«Осының алдын алу үшін «AMANAT» партиясы «Қарызсыз қоғам» жобасын бастаған болатын. Бұл бағдарлама қысқа уақыттың ішінде тиімділігін көрсетті. Президент те өз Жолдауында «Қарызсыз қоғам» жобасына ерекше тоқталып, жалпыхалықтық бағдарламаға айналдыру керектігін айтты. Қазір бұл жоба Үкіметпен, құзырлы органдармен және жергілікті әкімдіктермен бірге бүкіл ел бойынша іске асырыла бастады. Бүгінгі таңда 52 000 адам оқытылды.
Егер жөн-жосықсыз кредит алу азаймайтын болса, мемлекет тарапынан халықтың табысын көтеруге бағытталған шаралардың нәтиже беруі екіталай. Ең бастысы бұл әр азаматқа, әр отбасына тікелей қатысты өткір мәселе. Сондықтан, біз бұл проблеманы мұқият зерттеп, оңтайлы шешімін табуымыз керек», — деді Ерлан Қошанов.
Мәжіліс спикері қаржылық тұзақтан құтылуға тырысқан адамдар «тез ақшаға ұмтылу» арқылы пирамидалық схемалар мен алаяқтықтың басқа түрлерінің оңай құрбанына айналатынын айтты.
«Несие беруге қойылатын талаптарды заңнамалық деңгейде күшейту керек. Төлем қабілеті жоқ азаматтарға несие беруге тыйым салу керек. Онлайн несиелендіруді қатаң реттеу керек. Несие берудің құлдық шарттарын қарастырыңыз. Жеке тұлғаларға берілетін несиелер бойынша шекті пайыздық мөлшерлемені төмендету маңызды. Бұл несиелерді коллекторлық ұйымдарға сатуға толық тыйым енгізілсін», — деді ол.
