Армандағы жалақы: Қазақстанда жақсы өмір сүру үшін қанша ақша табу керек

АНЫҚТАМА

Ұлттық статистика бюросының мәліметінше, сәуір айының қорытындысы бойынша Қазақстандағы ең төменгі күнкөріс деңгейі 54 408 теңге. Ресми дерек бойынша, бұл сома азаматтың негізгі қажеттіліктерін өтеуге жеткілікті болуы керек.

Алайда бұл көрсеткіш шындыққа қаншалықты сай келеді? Біз Астана көшелеріне шығып, тұрғындардың пікірін сұрадық.

ОТБАСЫЛЫ ЖӘНЕ КӨПБАЛАЛЫ АЗАМАТТАР НЕ ДЕЙДІ

Отбасылар күнделікті шығындарды есептеп, қалтадағы ұсақ-түйекке дейін санаудан, ет сатылатын сөренің алдында күрсінуден, балаларға үйірмелерді «кейінге қалдырып» отырудан арылу үшін қанша табыс қажет? Біреулерге 300 мың теңге жеткілікті көрінуі мүмкін, ал енді бірі кемінде миллион теңге керек дейді. Ал енді нақты шығындарды өзіңіз елестете беріңіз.

Ата-аналардың айтуынша, тамақ пен киім шығындарын жапқан соң, армандаған нәрсеңді алуға ақша да жетпейді.

— Ай сайын тамаққа шамамен 400 мың теңге жұмсаймын. Балаларды киіндіріп, тамақтандыру керек. 54 мың теңгелік күнкөріс деңгейі — күлкілі. Күн сайын сүт, нан сатып аламыз. Ет өте қымбат. Бір адамға кемінде 500 мың теңге табыс керек, сонда соның 70%-ын негізгі қажеттіліктерге жұмсауға болады. Ал егер бұл – бүкіл отбасы болса, онда кемі миллион теңге қажет.

Егер үнемдесем, айына 300 мың теңге жұмсаймын – бұл киім, тамақ және басқа да шығындар. Бұдан бөлек несие мен ипотека бар. Қаржылық қиындық көрмей өмір сүру үшін адам ең аз дегенде 500–700 мың теңге табыс табуы керек. Қазақстанда ең төменгі жалақы – 85 мың теңге, ал бұл сома біздің отбасымызда бір аптаға да жетпейді.

ЗЕЙНЕТКЕРЛЕР НЕ ДЕЙДІ

Егде жастағы адамдар көбіне үнемдеп өмір сүруге дағдыланған. Олардың көпшілігінде несие жоқ, бірақ дәрі-дәрмекке кететін шығын бар. Сондықтан бұл санаттағы адамдар да ең төменгі күнкөріс деңгейіне өмір сүру мүмкін емес екенін айтып отыр.

Азық-түлікке ең аз дегенде 200 мың теңге жұмсаймын. Қанша үнемдесем де зейнетақым жетпейді. Азық-түлік қымбат, әсіресе ет. Балам көмектеспесе, зейнетақыммен күн көре алмас едім. Адам дұрыс өмір сүруі үшін кем дегенде жарты миллион теңге табыс табуы керек – әйтпесе не киінуге, не бір жерге барып демалуға мүмкіндік жоқ.

Тамаққа орта есеппен 150–200 мың теңге жұмсаймын. Бірақ «шығын көп» дей алмаймын, мысалы, қазір ғана 30 мыңға ет сатып алдым. Жемістерді де тек ең қажеттісін ғана аламын. Киім қымбат емес екені аздап қуантады. Адам дұрыс өмір сүруі үшін оған кем дегенде 500 мың теңге керек.

ЖАСТАР

Балалы отбасылар қарызға батпауы үшін миллиондаған табыс қажет дейді, ал жастар өмір сүру мәселесіне сәл жеңіл, бейімделгіш көзқараспен қарайды.

Егер өзімді қатты шектесем, тек өзіме 150 мың теңге жұмсаймын. Бірақ бұл — нағыз тіршілік үшін күрес. Кейде қайда түнейтінімді білмеймін, не берсе, соны жеймін.

Қазір 400 мың теңге табамын. Ақша әрең жетеді — жалдамалы пәтерақы, тамақ, ұсақ несиелер, жолақы бар.

ЕТ БАҒАСЫ ТУРАЛЫ

Адамдармен әңгіме барысында жиі айтылған шағым — ет қымбаттап, қолжетпес өнімге айналғаны. Мұны анықтау үшін Ulysmedia.kz тілшісі базарға барып, қазақтың сүйікті өнімінің бағасын шолып қайтты.

Сатушылар арасында ет бағасы сәл айырмашылық болғанымен, жалпы бір диапазонда болды — бәрі еттің қай түрін алғаныңызға байланысты. Мысалы:

• Сиыр етінің келісі 3 500 – 4 500 теңге аралығында,
• Қой еті 3 500 – 3 800 теңге,
• Қымыздық (жылқы еті) орта есеппен 4 500 теңгеге дейін бағаланды.

Бағаның өсуі мен табыстың аздығы көптеген қазақстандықты өмір сүру салтын қайта қарауға, кейбір тауарлардан бас тартуға және әр теңгені есептеуге мәжбүр етуде. Бірі үнемдеуді үйреніп жатыр, бірі жарты миллион жалақыны армандайды, енді бірі тек ертеңгі күн бүгінгіден жеңіл өтсе екен дейді. Бірақ бәрінің ойы бір — дұрыс тамақтанып, маусымына сай киіну — бұл сән-салтанат емес, қарапайым өмір сүрудің қарапайым шарты.