Қазақстандағы әрбір үшінші бала өз бетінше онлайн-сауда жасайды

Қазақстандағы әрбір үшінші бала (34%) тауарларды өз бетінше онлайн сатып алады. Бұл ретте әрбір екіншісінің өз банктік картасы (54%) болады. Бұл туралы ата-аналар* «Касперский зертханасы» сауалнамасы аясында айтты. Интернетте балалар алаяқтық пен басқа қауіптерге тап болуы мүмкін. Қауіпсіз сауда жасау үшін олармен Цифрлық және қаржылық сауаттылық ережелерін талқылау маңызды.

Интернеттегі сауданы өз бетінше жасайтын балалардың көпшілігі өздерінің банктік карталарын пайдаланады — олар үшін ата-аналары жасаған немесе өздері ашқан (78%). Сондай-ақ, кейбір балалар тауарларды туыстарының картасымен (4%) немесе маркетплейстердегі электронды әмияндармен (2%) төлейді. Қолма-қол ақшамен төлем алу кезінде 12% таңдалады.

«Балалардың онлайн-дүкендер мен банк карталарын пайдалануы маңызды емес. Бұл қазіргі әлемде пайдалы және қажетті дағды. Бірақ олар мұны сауатты және қауіпсіз жасай алуы керек. Ересектер балаларды қажетсіз шығындардан аулақ болуға, өз деректерін күмәнді ресурстарға енгізбеуге, «жылдам табыс» схемаларына және өте жомарт акцияларға күмәнмен қарауға үйретуі керек. Біздің сауалнамаға сәйкес, Қазақстандағы әрбір оныншы ата-ана интернеттегі балалардың қателіктері салдарынан ақша жоғалтты: шағын сомадан 4000 теңгеге дейін өте үлкен сомаға дейін — 400 мың теңгеден астам. Бұған жол бермеу үшін балалармен цифрлық қауіпсіздік ережелері туралы сөйлесу маңызды», — деп түсіндірді Валерий Зубанов, Қазақстан, Орталық Азия және Моңғолиядағы «Касперский Зертханасының» басқарушы директоры.

Баланы онлайн қауіптерден қорғау үшін «Касперский зертханасы» мыналарды ұсынады:

• балаларды өздерінің жеке және банктік деректерін аса қажетсіз хабарламауға және оларды күмәнді ресурстарға енгізбеуге үйрету;
• онлайн тауарларға ақы төлеу үшін бөлек карта жасауға болады, атап айтқанда, банктер қазір осы мақсаттар үшін виртуалды карталарды пайдалануды ұсынады;
• балаға банктік және басқа қолданбаларға кіру үшін күшті құпия сөздерді орнатуға көмектесу. Комбинацияларда кемінде 12 таңба болуы керек: бас және кіші әріптер, сандар және арнайы таңбалар;
• бұл мүмкіндік беретін барлық қызметтерде балаңызбен екі факторлы аутентификацияны орнатыңыз, себебі бұл бұзылу мен жариялық қауіпін азайтады;
• Caspersky Premium сияқты бала қолданатын барлық құрылғыларға сенімді қорғаныс шешімін орнатыңыз. Қолданба қауіпті төлем жасауға немесе қауіпті ресурсқа көшуге әрекет жасау туралы ескертеді, қаржылық зиян мен басқа да зиянды бағдарламалардың шабуылын болдырмауға көмектеседі;
• Kaspersky Safe Kids сияқты балалардың онлайн әрекеттерін бақылауға мүмкіндік беретін ата-ана бақылауының арнайы бағдарламаларын пайдаланыңыз.

* Сауалнаманы 2024 жылы Қазақстандағы «Касперский Зертханасының» тапсырысы бойынша ОнИн компаниясы жүргізді. Барлығы 1001 адамнан сұхбат алынды.